Историја и археологија
Натписот на базалтната плочка од Башплеми откриена во Грузија, испишан со непознато писмо, би можел да ја ревидира историјата на древните јазици во Кавкаскиот регион.
Објавено на 27.11.2025 - 17:15

Омнибус
На 22 ноември 2025 година, на Природно-математичкиот факултет се одржа специјален настан по повод одбележувањето на Ноември – месец на науката. Настанот беше посветен на промовирање на научната љубопитност кај најмладите, а присуствуваа голем број ученици, наставници, родители и љубители на науката.
Објавено на 26.11.2025 - 17:00

Астрономија и астронаутика
Мапа на интензитетот на гама-зраци без други компоненти освен халото
На почетокот на 30-тите години од минатиот век, швајцарскиот астроном Фриц Цвики забележал дека галаксиите во вселената се движат побрзо отколку што тоа би требало да го дозволи нивната маса. Ова го навело да предложи дека веројатно има некоја невидлива структура, темна материја, којашто ги одржува галаксиите. Речиси 100 години подоцна, вселенскиот телескоп Ферми, којшто небљудува во гама-зрачното подрачје, можеби обезбеди директен доказ за постоењето на темната материја, овозможувајќи невидливата материја за прв пат да биде ‘видена’.
Објавено на 26.11.2025 - 16:15

Информатика
Колку вештачката интелигенција реално ги загрозува работните места на вработените во ИТ секторот? Дали сме сите заменливи или имаме вештини што автоматиката не може да ги преземе? Што можеме да понудиме за да изградиме и одржиме здрав еко систем во ИТ-индустријата? Ова се некои од прашањата за кои, меѓу другото, се дискутираше на вториот ден од WITCON 2025, третото издание на конференцијата што на годишно ниво ја организира заедницата Women In Tech Macedonia, конференција посветена на техниката, иновацијата и вештачката интелигенција (ВИ).
Објавено на 24.11.2025 - 14:00

Медицина
Неодамна во списанието International Journal of Medical Sciences беше објавен труд со наслов 'Risk of acute kidney injury and mortality in patients vaccinated against COVID-19'. Анализирани се медицинските записи на 2,9 милиони Американци и најдено е дека mRNA вакцините (Фајзер, Модерна) и вакцината со вирусен вектор (Џенсен) се поврзани со зголемен ризик од акутно бубрежно оштетување и дијализа. Додека вакцинираните со Модерна имале 18% помала смртност од невакцинираните, шокантен е резултатот дека вакцинираните со Фајзер завршиле со 20% поголема смртност во однос на невакцинираните.
Објавено на 23.11.2025 - 14:30

Омнибус
Како што и беше најавено, третиот WITCON започна со првото онлајн издание на оваа конференција, внесувајќи нов начин во изразот и обезбедувајќи виртуелно присуство на говорниците и гостите кои независно дали поради густината на нивните ангажмани или поради работните обврски што ги имаат во други делови од светот, не беа во можност на друг начин да се координираат и организираат.
Објавено на 22.11.2025 - 02:30

Информатика
Додека многу корисници на ChatGPT бараат помош за сè, од терапија за врски до пишување деловни е-пораки, па дури и претворање слики од нивните миленици во човечки форми, користењето на вештачка интелигенција доаѓа со одредени ризици за приватноста.
Објавено на 21.11.2025 - 17:45

Информатика
Дејан Ристановиќ
На 10 ноември во Белград, по кратко и тешко боледување почина Дејан Ристановиќ, главeн и одговорен уредник, сопственик на PC Press, еден од пионерите што ги популаризираа компјутерите за домашна употреба на просторите на некогашна Југославија.
Објавено на 21.11.2025 - 16:45

Енергетика
Сакам да укажам на трендот, присутен во целиот свет, на растечката потреба за електрична енергија во следните децении заради овие причини: зголемување на бројот на електрични автомобили, за греење (и ладење) со топлински пумпи, разни потреби во домаќинството и во индустријата, како и сè повеќе за услуги поврзани со вештачката интелигенција којашто функционира со помош на центри за податоци. За да се задоволат овие потреби потребно е зголемување на производството на електрична енергија, а тука се отвораат големи предизвици и проблеми. Факт е дека има зголемување на употребата на обновливи извори (сонце и ветер), но тоа не е ни приближно доволно за задоволување на сите потреби. Тоа е една од причините за турбуленции во светот во однос на енергетските суровини (нафта и гас), а почнува замав и за нови капацитети со нуклеарна енергија. На ова треба да се додаде и заострената геополитичка состојба во целиот свет.
Објавено на 20.11.2025 - 16:30

Информатика
Тим софтверски инженери од Ужице, Србија, смислиле идеја за целосна замена на физичкиот клуч со дигитален. Нивниот проект веќе е спроведен во пракса. Размислувајќи првенствено за проблемот на сопствениците на станови кои не живеат во близина на зградите што ги издаваат под кирија, младите софтверски инженери смислиле модерно решение.
Објавено на 20.11.2025 - 11:45

Pages