Здраво Емитер,
Јас сум ваш редовен читател (и редовен пишувач на писма), па еве неколку прашања во врска со одредени написи, како и малку критика (позитивна).
1) Во врска со уредот за комуникација преку 220 волтна мрежа од Е2/2000: Дали може да се направат некои измени, за на излезот да нема феритни лонци, затоа што навистина не можат да се најдат во продавниците (а не знам како изгледаат за да ги барам на отпад). На пример, дали може да се стави едно RC коло на излезот како високо пропусен филтер (на пример, со долна граница 90 kHz), со што ќе ги пропушта фреквенциите на сигналот кон мрежата, а тие од мрежата во обратна насока доволно ќе ги ослаби? Ако не може, ве молам објаснете ми зошто. Или, исто така, дали можат да се употребат оптокаплери, на некој начин?
2) Дали и на кој начин може да се искомбинираат далечинскиот управувач за PC од Е3/04 и контролата на релеи од Е1/05 за да се контролираат релеите со далечинско?
3) Во списанието многу малку е пишувано за осцилоскопот како мерен инструмент, освен во првите броеви, па ако може нешто повеќе да објасните за осцилоскопот – како работи и дали постои некоја можност за самоградба (на пример, од стар ТВ-приемник, или како A/D конвертор за PC). Точноста и мерниот опсег не мораат да бидат големи, но доволни за аматерска работа.
4) Еве еден интересен предлог за проект со микроконтролери, поврзан со моето второ прашање: Далечинска контрола на светла. Би било доста интересно (и егзотично) светлата дома да се контролираат со обичен универзален далечински управувач. Ваков сличен проект, само не со микроконтролери, имавте објавено во ЕМИТЕР 9/96 – "Далечински контролиран димер", но мислам дека тоа големо коло со декодер (кој патем тешко се наоѓа и е скап), компаратор, димер и многу други компоненти би ги заменил само еден микроконтролер.
5) Во бројот 2/99 претставивте уред – Profecta кој ја елиминира акустичната повратна спрега. Дали би се намалила до некоја граница повратната спрега ако само се сврти фазата на сигналот за 180 степени ?
Што се однесува до моите критики тие се:
1) Во проектот "PIC Програматор" требаше да наведете дека корисниците на WIN 2000/NT/XP (повеќето читатели ги користат токму овие оперативни системи) не можат директно да го користат софтверот кој го наведувате во проектот (на David Tait), како и сите други паралелни програматори, бидејќи наведените оперативни системи не дозволуваат контрола над паралелниот порт од страна на други апликации. Јас лично потрошив многу време за да откријам зошто мојот програматор не работи, а решението било многу едноставно - да се симне од Интернет dll фајл кој ќе го овозможи пристапот до паралелниот порт.
2) Мислам дека се повторувате со некои написи од старите броеви, како што беше FM радиоприемник од 12/04 – сличен приемник со истото интегрирано коло имавте во 5/95, исто така и со контролата на релеи од 1/05 - иста таква шема само без бафери имаше во 1-2/96.
И за крај, би ве замолил бидејќи ги имам сите броеви на ЕМИТЕР и кога ќе ми затреба некоја шема или напис тешко ми е да пребарувам по сите, дали може да ми пратите содржина на сите броеви на ЕМИТЕР, ако ја имате во електронска форма (нешто како збирна содржина што објавувате во секој декемвриски број)?
Поздрав,
Мартин Јанковски од Скопје
Еве ги одговорите на вашите прашања.
1. Доколку малку се потрудите, феритни лонци ќе пронајдете и на пазарот за стари работи во Скопје и кај некој поискусен пријател електроничар. Промените на колото кои ги предлагате ја менуваат концепцијата на уредот по што тоа би претставувало сосем ново решение кое треба прво да се проектира, а потоа и да се провери во пракса. Самите феритни лонци претставуваат воедно и одвојни трансформатори за поголема сигурност на корисниците. Оптокаплери не можат да се користат наместо феритните лонци. (Д.Ј.)
2. Верзијата на програмата којашто е објавена во ЕМИТЕР 1/05 нема имплементирана можност за прием на наредби од друга програма. Во нашата Редакција веќе постои идеја да се направи понапредна верзија на програмата со цел да можат да се направат понапредни и посложени контроли. Се разбира дека за тоа треба време да се разработи и сето тоа ќе биде имплементирано во наредната верзија на програмата. Значи, далечинскиот управувач што е објавен во ЕМИТЕР 3/04 дури тогаш ќе може да се употреби за контролирање на релеите од проектот во Е 1/05. (Д.Б.)
3. Предлогот за објавување неколку написи во кои ќе се објасни осцилоскопот, како главен инструмент за секој понапреден електроничар, е прифатлив и бил веќе разгледуван при редакциските планирања. Ни останува да "запнеме" и конечно да го подготвиме тој серијал. (С.Т.)
4. Уште пред една година во Редакцијата е зацртан план за изработка токму на еден таков уред. Во проектот ќе биде употребен микроконтролер, а за управување (контрола) на светлата ќе се употребува универзален далечински управувач. (Д.Б.)
П.С. Како што веројатно забележивте, проектот за овој уред е дел од овој број на ЕМИТЕР. (С.Т.)
5. Проблемот на акустичката повратна спрега (микрофонијата) е премногу сложен и непредвидлив за секоја просторија и за секој систем на озвучување, бидејќи во него учествуваат фреквенциските карактеристики на уредите и на просторијата, растојанијата помеѓу звучниците и микрофоните, нивните меѓусебни положби, нивните поларни карактеристики, нивните осетливости, присутниот аудиториум итн. Според тоа, решавањето на проблемот само со свртување на фазата на сигналот за 180о е невозможно – ако било тоа можно одамна ќе било апсолвирано и повратната спрега би била заборавена дека некогаш постоела. Ако се размислува во таа насока, тогаш свртувањето на фазата треба да се направи за тесниот опсег на фреквенции на кои доаѓа до појавата на спрегата, но тогаш се нарушува вкупната фреквенциска карактеристика. Тука се поставува и прашањето на кој сигнал би требало да му се сврти фазата: на сигнал од микрофонот или на звучникот? Без оглед на одговорот, свртувањето на фазата во стереофонијата ќе значи губење и на стереофонскиот, просторниот ефект на звукот што треба да пристигне до ушите на слушателот. (М.С.)
Во продолжение следи одговор и на вашите критики.
1) Точно е дека во проектот каде што е објавен TAIT PIC програматорот (ЕМИТЕР 4/03) не е наведено она што вие го посочувате. Проектот е разработуван подолго време пред да биде објавен во период кога авторот на проектот работел на компјутер со инсталиран оперативен систем Windows 98. Како и да е, во текстот е наведена веб-страницата на авторот Таит каде што можат да се најдат сите новитети и детали за програматорот, а во пакетот фајлови што го испраќа Редакцијата постои readme датотека во која е објаснето што треба да направат корисниците на NT базираните оперативни системи, како што се и Windows 2000/XP, за да може програматорот и програмата да работи. (Д.Б.)
2) Дел од темите во ЕМИТЕР (како и во другите популарни списанија за електроника) често пати се "повторуваат" за што има две главни причини кои ја оправдуваат таа постапка. Прво, кога одредени теми се објавени одамна и затоа се непознати и недостапни за новите читатели, а второ, кога станува збор за ново (различно) решение на истиот уред. Тоа е случај и со проектите кои ги спомнувате. Прво - тие се објавени пред 9-10 години и се непознати и недостапни за голем дел од читателите (голем дел од читателите немаат толкав "стаж", а тие броеви одамна се распродадени). Второ – станува збор за различни решенија: кај ФМ приемникот од 5/95 бирањето на станиците беше со променлив кондензатор (кој потешко се наоѓа), а во проектот од 12/04 е со потенциометар и варикап диода; а проектот за PC контрола на релеи од 1/05 содржи и бафери (со кои се подобрува сигурноста во рабоата) и готова програма за комјутерот, што не беше случај со проектот од 1-2/96. Со тоа, на читателите кои нè следат пократко време им понудивме интересни проекти кои за нив се "нови", а на читателите кои нè следат повеќе години им овозможивме да бираат кое од двете решенија за спомнатите уреди повеќе им одговара за самоградба. (С.Т.)
За да можете лесно да ги пребарувате содржините на старите броеви најлесно е да ги ископирате на посебни листови годишните индекси кои ги објавуваме во декемвриските броеви. Од помош може да ви биде и текст фајлот што ви го испраќам во атачментот, во кој се поединечните содржини на досега излезените броеви. (С.Т.)
Д. Јовановски, Д. Блажевски, М. Серафимовски, С. Таневски
Почитувани,
До сега Ви немам пишано. Инаку сум редовна читателка на Вашето списание иако сум девојка. Би ве замолила да ми одговорите на следново прашање.
Се обидував да видам што ќе се случи ако на хард дискот му направам LOW-LEVEL формат. Го сторив тоа, но заборавив дека имам важни податоци на него. Би ве замолила да ми кажете дали е можно да ги вратам фајловите со направениот LOW-LEVEL формат и дали постои таква програма или начин за да ги вратам?
Програмата за LOW-LEVEL ја најдов на Интернет каде стоеше дека е наменета исклучиво за модел на WESTERN DIGITAL каков што е и мојот хард диск. За програмата пишуваше дека неа ја користела и самата фабрика за ресетирање на дискот.
Постапката траеше околу седум часа и не смееше да се прекине, затоа што пишуваше дека може да дојде до целосно оштетување на дискот ако се прекине во незавршена фаза. Јас побарав на Интернет дали постои програма за враќање, но наидов само на негативни резултати. Исто така имам и посебна книга за хард диск во која пишува дека не може, но книгата е од 1998 година, па не знам да ли нешто се има изменето во таа област. Ве молам кажете ми дали вреди да го носам во некој сервис, затоа што оттогаш на хард дискот имам ставено нов систем и програми за back up и го имам преподелено на нови партиции со различна големина, а пак потоа, откако видов дека не може, го форматирав со обичен DOS format и се обидов преку DOS да ги вратам изгубените податоци, но попусто, затоа што и FAT табелите со LOW-LEVEL формат се испразнети.
Однапред благодарам,
Катерина Велјаноска
На вашето писмо одговори дадоа неколкумина наши соработници и деловни пријатели, а овде ви пренесуваме дел од нив:
Low level на хард диск од понова генерација речиси е невозможно да се направи, особено не во "домашни услови"!
Без разлика на low-level форматот – сепак од описот на другите активности преземени после таа постапка, јасно е дека НЕМА ШАНСИ да се врати ништо употребливо од тој хард диск!
Гунтер Кубе,
Сет компјутери
Low Level формат се користи кај оштетени и стари HDD дискови кои сè уште можат да живеат, за машини кои обично се со посебен хардвер и каде нема можност да се сменат HDD, а истите не се закочени или механички оштетени па можат така да работат со маркирање на bedblock или clusters.
Патем, по обичен формат на HDD можно е да се вратат податоците само кај FAT и FAT32 партициите (па и тогаш половина од нив да не работат) додека кај NTFS не е возможно такво нешто.
Low Level форматирањето користи процедура на форматирање на кластерите во HDD и така не е возможно враќање на податоците откако тој ќе се форматира. Кога се прави low level формат треба да се разгледаат сите фактори, а богами ги има многу, не само горе наведеното. Што се однесува до мене, односно од мое искуство, доколку low levelot е правен преку биосот на компјутерот, ретко кој HDD преживува :-).
Дејан Ѓошевски,
Кабтел
Бидејќи се работи за Low-level формат, јас не би се надевал многу, но сепак најдов некои програми кои ветуваат "almost 100% data recovery":
http://www.download.com/GetDataBack-Data-Recovery-for-NTFS/3000-2094_4-1...
http://download.getdata.com/RecoverMyFiles-Setup.exe
Милорад Пешевски
Со оглед на тоа дека имате инсталирано нови програми како и наново инсталирано оперативен систем за компјутерот, голема е веројатноста дека токму на местата (наречени блокови) каде што се наоѓале битните податоци коишто сакате да ги повратите се наснимиле, односно поставиле, информации од новите инсталации што сте ги правеле. Според тоа ефикасно повратување на податоците е речиси невозможно.
Добре Блажевски
Најнапред, голема грешка е обидот да се експериментира со било каква функција којашто го содржи зборот "format" :) А сега малку теорија:
Процесот на "Low-Level" форматирање се состои во тоа што ги поставува (утврдува) патеките и секторите (оперативниот систем ги нарекува ang."clusters" = локални групи) на диск-плочата. Односно со ова се маркираат почетните и крајните точки на секој сектор од диск-плочата. Овој процес служи за да го подготви драјвот да може да прифаќа блокови од БАЈТИ.
За разлика од овој тип на форматирање постои понапредно "High Level" форматирање кое служи за да ги запише "file-storage" структурите, како на пример, "File-allocation-table" (FAT), во секторите. Овојпроцес служи за да го подготви драјвот да може да прифаќа ДАТОТЕКИ (files). Што значи, доколку сте го форматирале дискот со "Low-Level Format" 99,9% сум сигурен дека НЕ може да си ги повратите податоците, освен ако претходно имате направено backup на податоците на некоја надворешна меморија (CD, USB-Flach memory...)
"Low level" форматирањето е како уништување на темелите на некој куќа (Hard-disk) со цел на истото место да се изгради нова куќа (запишува нови податоци). Е сега, дали доколку урнам некоја куќа до темел, ќе можам со некоја брза постапка (restore) да ја вратам куќата во првобитната состојба или ќе треба одново да ја градам :-).
Најчесто "low level" форматирањето го прави самата фабрика со цел да го иницијализира дискот и да го пушти во продажба. На обичниот корисник му преостанува само да си го подели дискот на партиции (FDisk) и да го форматира (high-level) дискот за да стане употреблив за некој оперативен систем.
Пред некоја година прочитав дека некои американски научници откриле начин како да се прочитаат податоците од хард-дисковите иако се форматирани. Сè се сведуваше на тоа дека еднаш запишаните податоци магнетната глава, не може 100% да ги избрише (демагнетизира) со Формат командата. Па затоа, ако сте подготвени доволно да "платите" за вашите податоци, распрашајте се на Интернет :-).
Бидејќи сте наша редовна читателка Ви препорачувам да продолжиш да го читате ЕМИТЕР, затоа што во некој од наредните броеви ќе објавиме напис за хард дисковите и нивната работа.
Петар Димоски
Се консултирав со неколку програмери и хардвераши за да си го потврдам и моето мислење – проблемот е невозможно да се реши. Значи, доколку претходно немате направено backup, податоците се неповратно изгубени.
Драган Јованоски
Најнапред голем поздрав до "виновниците" заслужни за издавањето на ова списание и Ви посакувам многу успех во иднина.
Имам неколку прашања во врска со звучникот Транс 8. Што значи поимот дампирање - обложување на звучната кутија, или пак целосно исполнување на кутијата? Доколку е обложување, дали треба да се обложи и внатрешната коса преграда? Со што треба да се прицврсти облогата - со некој вид лепило (кое?) или на некој друг начин? Одговор на овие прашања не најдов во постарите броеви. Дали елементите од свртницата се поставуваат на ППК и каде во кутијата? И на крај, од Вас би побарал помош во изборот на засилувач кој се вклопува со овие звучници - дали засилувачот со 2x50 W (ЕМИТЕР 7-8/04), или 150 W засилувачот од ЕМИТЕР 10/03 ?
Ви благодарам однапред,
Александар Илиоски
Одговор на сиве овие ваши прашања можевте да најдете во старите броеви на ЕМИТЕР. Поимот дампирање значи употреба на материјал за пригушување на звукот, со кој или се обложуваат сите внатрешни страници на звучната кутија (освен предната!), или се полни целиот волумен на кутијата. Значи, поимот дампирање може да значи и обложување, и целосно исполнување - ова го пишува во ЕМИТЕР 5/95, а и во некои подоцнежни броеви. Што се однесува до начинот на дампирање на Транс 8, одговорот можете да го најдете во рубриката "Писма" во ЕМИТЕР 10/04, каде еден читател ги постави истиве прашања. Нема потреба да употребувате лепак, туку целосно исполнете го волуменот на кутијата со полиестерски материјал, кој треба да го исечете на ленти и нив вертикално да ги поставите во внатрешноста - како што и пишува во текстот за проектот Транс 8.s
Свртницата задолжително направете ја според коригираната шема објавена во рубриката "Писма и исправки" во ЕМИТЕР 5/04. Елементите од свртницата не морате да ги лемите на печатена плочка, туку можете да ги залепите со силиконски пиштол-лепак на плочка од шперплоча или некоја тврда пластика и потоа директно да ги залемите елементите меѓусебно. Плочката со свртницата можете да ја поставите каде што сакате, па дури и надвор од кутијата, со едноставно зашрафување или лепење со силиконски пиштол-лепак.
Со засилувачот од 150 W можете да постигнете за речиси 5 dB појак звук во однос на засилувачот од 50 W. Бидејќи Транс 8 е слабо ефикасен звучник (т.е. не е гласен), подобро решение е засилувачот од 150 W. Но, ако не слушате музика многу гласно, тогаш добро решение е и засилувачот од 50 W или некој засилувач помеѓу 50 и 100 W направен со ИК од STK серијата според проектот од ЕМИТЕР 6/05.
На крај, ви пожелуваме успех во изработката на проектите од ЕМИТЕР. Се надеваме дека ќе уживате во резултатите на вашиот труд.
Владимир Филевски
Голем поздрав до ЕМИТЕР,
Имам неколку плочки за универзален аудиопредзасилувач, па планирам да направам миксета со влез за 2 гитари и din микрофон со линиски излез (line out). Кои треба да бидат вредностите на елементите за да се добие потребното засилување и како да се врзат трите за да се добие еден линиски излез, и дали потенциометарот за засилувањето може да се користи како волуме.
Планирам да го правам и ESR метарот за кондензатори, па дали може да се стави трафото внатре во кутијата зашто во проектот е надвор и кои измени треба да се направат?
Русин Џундев, преку e-mail
И покрај тоа што вашето писмо изобилува со многу непрецизности, ќе се обидам да одговорам на поставените прашања.
Од она што го имате напишано можам да заклучам дека имате намера со "неколку плочки за универзален аудиопредзасилувач" да направите миксета на која планирате да приклучите електрични гитари и динамички микрофон. Иако не е никаде наведено, претпоставувам дека под "универзален аудиопредзасилувач" се подразбира каналниот предзасилувач VT-101 од проектот "Повеќеканална разгласна миксета" кој беше објавен во ЕМИТЕР 7-8/98. Ако ја погледнете шемата ќе видите дека модулот VT-101 има два влеза кои се означени со "MIC" и "INST" од кои во исто време активен е само еден (или "MIC" или "INST", зависно од потребата). Влезот "MIC" е предвиден првенствено за поврзување на микрофон. На овој влез може да се приклучи и друг извор на сигнал со ниско излезно ниво (до 15mV), но со мала излезна отпорност (до 1k). Вториот влез "INST" е наменет за приклучување на електричен иструмент кој има линиски излез (ред на големина од неколку 100 mV) и излезна отпорност до 10 k. Од ова е јасно дека ниту еден од влезовите на овој предзасилувач не е погоден за приклучување на електрична гитара. Ова не е нималку случајно, затоа што електричните гитари не се поврзуваат директно на разгласната миксета. Еден можен начин за поврзување на овие инструменти со миксетата е преку линискиот излез кој го има секој подобар гитарски засилувач. Втор можен начин е да се користи микрофон приклучен на некој од микрофонските влезови од миксетата кој ќе го "лови" звукот од звучникот на гитарскиот засилувач. И во двата случаи потребен е вистински ГИТАРСКИ ЗАСИЛУВАЧ. Секој гитарски засилувач има еден или два влеза кои се прилагодени токму на електричните гитари. Овие влезови имаат висока влезна отпорност (најчесто 1 M) и големо засилување (обично 100 пати). Освен тоа, секој гитарски засилувач има вградено посебни електронски кола кои ја даваат карактеристичната боја на звукот на овој инструмент, а многу често имаат и дополнителни ефекти како ехо, дисторзија "wah-wah" и сл. Ако се обидете да приклучите електрична гитара на некој предзасилувач кој има влез за микрофон, или уште полошо линиски влез, ќе видите дека звукот нема да биде нималку сличен на оној кој сте навикнале да го слушате.
Што се однесува до поврзувањето на динамички микрофон сигурно погодувате дека него можете да го приклучите на влезот "MIC" без да правите какви било измени во шемата. Впрочем, овој влез е предвиден токму за таков микрофон. Со потенциометарот P1 се менува засилувањето на влезниот сигнал со цел да се постигне оптимално прилагодување на предзасилувачот со изворот на сигнал. Овој потециометар најчесто се означува со GAIN и неговата улога е сосема поинаква од потенциометарот со кој се регулира нивото на сигнал кој скоро секогаш се означува со VOLUME. Во случајот на VT-101 улогата на VOLUME ја има P4. Со него се регулира нивото на сигналот од каналот (инструментот или микрофонот) кој понатаму се носи на суматорот (миксерот или мешачот) каде се меша со сигналите од останатите канали и така оформениот заеднички сигнал преку потенциометарот MASTER VOLUME се носи на влезот од излезниот засилувач или засилувачот на моќност.
Трансформаторот во дигиталниот ESR метар е поставен надвор од кутијата заради намалување на пречките кои ги предизвикува, но ако сакате покомпактен уред и ако трансформаторот го оклопите, тогаш може и него да го поставите во кутијата.
Дејан Трпески
Почитувана Редакцијо,
Решив да го изработам "Трепкачот" од ЕМИТЕР бр. 1/04, но наидов на проблеми при собирање на елементите. Притоа за некои елементи најдов други како замена. Замените се следни (лево се елементите објавени во електричната шема; десно замената):
T1 – BCY71 [BC550]
T2 – BCY56 [BC560]
Th1 – KT 207/600 [BT136/600]
D3 – D6 – BAY80 [BA158]
D7, D8 – BA511 [1N4148]
Дали со овие елементи ќе треба да ги сменам оригиналните делови и со кои вредности?
Дали со овие елементи ќе можам да приклучам повеќе светилки од 100W и колку?
Со што уште може да се дупчат плочките освен со бургија, бидејќи досега искршив 8 бургии од Ø1mm.
Поздрав до сите и многу успех во понатамошната работа од
Јаневски Христијан од Скопје
Поради честите вклучувања и исклучувања, водечка филозофија при проектирањето на трепкачот (ЕМИТЕР 1/04) и на автоматите за скалично светло SLC - 11 (ЕМИТЕР 6/98) и SLC - 22 (сè уште необјавен проект) беше да се обезбеди оптимален животен век на светилката. Тоа значи дека изборот на елементите за овие уреди не е вршен со компјутерска симулација или проста проверка на нивните карактеристики во каталог, туки со снимање на одѕивот на колото за импулсно палење на тријакот и струјните удари што се јавуваат на светилката. И покрај тоа што уредите работеа и со други типови елементи, понудените во пописот на потребен материјал се покажаа како најприфатливи. Верувам дека со еквивалентна замена на елементите трепкачот ќе работи, но не можам да гарантирам дека со нив ќе биде обезбеден оптимален режим на работа за светилката. Тоа посебно се однесува на тријакот.
За дупчење на плочките со печатено коло, по правило, се користи моделарска дупчалка со моќност од 10 до 100W и голем број на вртежи (преку 10 000 вртежи/минута). За повеќето помали елементи треба да се користи бургија од 0,8mm, а за елементите со подебели изводи (потенциометри, јаки транзистори и слично) некоја со соодветно поголема дебелина. За да не ви се кршат бургиите дупчалката треба да ја држите нормално на површината на плочката за бургијата да влегува под прав агол и притоа да не се врши голем притисок. Ако притискате многу со дупчалката и притоа таа ви се навалува на некоја страна тоа е сигурен пат до многу скршени бургии. Голем дел од овие проблеми можат да се избегнат со користење на соодветен сталак за дупчалката. Исто така, немојте да користите истапени бургии бидејќи со нив дупчењето ќе оди потешко, ќе мора да користите зголемен притисок, а сепак бургијата повеќе ќе ви го нагорува материјалот отколку што ќе го "гризе". Со нова, квалитетна бургија и со правилно ракување би требало да можете да издупчите повеќе од 1000 дупки.
Георги Ефтимов
и Слободан Таневски
Здраво!
Имам 2 бас-звучници чиј опсег на фреквенции е 35 - 3100 Hz. Сакам да направам активни свртници за subwoofer некаде од околу 35-150 Hz, па да ме упатите во кој број на ЕМИТЕР можам да најдам информации за изработка на активни свртници?
Го изработив засилувачот со LM3886T објавен во Емитер и задоволен сум, па се прашував дали постои некој склоп со кој ќе може засилувачот да се вклучува и исклучува во зависност на влезниот сигнал, што е многу практично. На пример кога ќе го исклучам DVD-то, за 60-тина секунди комплетно да се исклучи засилувачот, а кога ќе се приклучи влезен сигнал - да се вклучи засилувачот.
Чао,
Александар Саркоски
Не верувајте им премногу на бројките "35 - 3100 Hz", бидејќи произведувачите често пати претеруваат без мерка. Многу е веројатно дека вашите бас-звучници НЕ можат да репродуцираат 35 Hz. Најсигурно е да ги најдете Thiele-Small параметрите за тие звучници и да пресметате која е најниската фреквенција која ќе може да ја репродуцираат, каква и колкава звучна кутија ќе биде потребна (видете во ЕМИТЕР 5/95, 1/98, 2/98, 4/98 и 6/98). Проект за активен филтер (свртница) за сабвуфер е објавен во ЕМИТЕР 7-8/2004, додека проектот за комплетен сабвуферски засилувач со свртница "100 W филтер-засилувач за забвуфер" е објавен во ЕМИТЕР 9/2003.
Постои склоп кој автоматски го вклучува и исклучува засилувачот, во зависност од тоа дали постои влезен аудиосигнал, или не. Таквиот склоп е релативно едноставен и е вграден во голем број на фабрички сабвуфери. Во некој нареден број на ЕМИТЕР ќе објавиме проект за тој склоп, но тоа зависи од слободното време на соработниците во ЕМИТЕР и не можеме да гарантираме кога ќе се случи тоа.
Владимир Филевски
Најпрвин посебен поздрав до Владимир Филевски и ЕМИТЕР!
Редовен читател на ЕМИТЕР сум од 98 и морам да признам минатата година бевте малце тапа со аудиотехниката, но оваа година пријатно ме изненадивте со брошурата за микрофони, потоа со репортажите за студијата и со проектите.
Планирам да правам кабинет за бас, па ме интересираше нешто повеќе околу тоа што е специфично при нивната изградба и зошто ниеден бас-кабинет не е изработен по правилото 1:1,6:0,6. Конкретно сакам да го добијам звукот на Hartke кабинетите, но такви звучници со алуминиумска мембрана нигде не најдов па се решив за Celestion BL15-400. Планирам да направам кутија од 100 литри со две цевки со пречник од 10 cm и должина 15 cm. Ви ги праќам параметрите на звучникот, па ако може некој совет или предлог за друг звучник?
Илија Јовановски
Правилото "златен пресек" (1:1,6:0,6) понекогаш се користи во hi-fi тениката, но скоро никогаш во звучните кутии за гитари. Звучните кутии наменети за гитари даваат специфичен звук, кој се должи на повеќе намерни одлуки и ненамерни случајности на конструкторот на конкретната звучна кутија, па така се настанати различните звуци на Marshall, Fender, Trace Elliot итн. Ако правите звучна кутија која се разликува само во еден единствен детал од, на пример, Fender, тогаш и звукот што ќе го добиете ќе биде различен од "оригиналот", па макар и ако го користите истиот бас-звучник. Со други зборови, вашиот проект за бас-кабинет ќе дава звук кој ќе биде единствен на светот и нема да личи на кој било од познатите марки. Се разбира, разликите во звук нема да бидат големи, ако се користи истиот бас-звучник како во "оригиналот". Заклучок: нема шанси да го добиете звукот на Hartke.
Бас-звучникот Celestion BL 15-400 е добар, но дали ќе ви се допаѓа неговиот специфичен звук е сосема друго прашање и е многу субјективно. Препорачувам звучната кутија да биде направена од шпер-плоча дебела 16 mm до 18 mm, со внатрешно вкрутување на страниците. Внатрешниот волумен на кутијата треба да биде 125 литри. Двете бас-рефлекс цевки мора да ги имаат следниве димензии:
- варијанта 1: внатрешен дијаметар 100 mm, должина 98 mm.
- варијанта 2 (стандардна пластична цевка за канализација Ø 110 mm): внатрешен дијаметар 106 mm, должина 118 mm.
Можете да користите и волумен од 100 литри, со димензии како што сте ги напишале, но тогаш јачината на најниските тонови ќе биде послаба за 2-3dB, но затоа пак басот ќе биде многу поцврст.
Владимир Филевски
Како редовен читател на вашето списание имам забелешка во однос на квалитетот на хартијата. Кога го купив ЕМИТЕР 4/05 бев прилично изненаден. Сепак, мазната хартија има свои недостатоци - читајќи под светло дава отсјај непријатен за очите, па дури се чита како да е од негатив. Исто така, намалена е и дебелината на хартијата, така што сега треба да внимаваме и како ги прелистуваме страниците, па читањето станува мачење што придонесува за губење на желбата за читање. Јас ја почитувам вашата несебична пожртвуваност да се зголеми квалитетот на списанието, но сепак ќе ве молам да размислите за горенаведените факти.
Што се однесува до рубриките ги имате моите најдобри комплименти.
Бидејќи најавувате книга за сервисирање на ТВ-опрема, ме интересира дали ќе излезе книга за сервисирање на аудиоуреди?
Однапред Ви благодарам.
Борис Пејо од Скопје
Општо познато е дека мазната хартија овозможува многу поквалитетен отпечаток, па затоа речиси сите квалитетни списанија се печатат на таква хартија. Токму затоа една од најчестите забелешки кои ни ги упатувале читателите во изминативе 10 години во врска со графичко-техничкиот квалитет на ЕМИТЕР се однесува на тоа зошто ЕМИТЕР не се печати на мазна хартија. И покрај желбите на читателите ние сè досега не преминавме на мазна (кунздрук) хартија главно заради нејзината значително повисока цена, но делумно и заради причините кои и вие ги наведувате. Меѓутоа, во последниве години на нашиот пазар стана редовно присутна и мазна хартија (т.н. LWC-хартија) која, од една страна веќе не е толку скапа, а, од друга страна не е ни толку бела и сјајна за да ги прави проблемите кои вие ги наведувате. Затоа сметам дека вашите забелешки се претерани – ниту отсјајот е толку изразен, ниту, пак, постои можност за лесно кинење на страниците при нивно вртење. Од друга страна, неоспорно е дека со оваа хартија добивме поквалитетен печат, што сигурен сум дека е на задоволство на повеќето наши читатели.
И покрај сето ова, во иднина планираме да користиме подебела LWC-хартија и тоа без сјај (мат), со која ќе се анулираат проблемите кои ги наведувате, но тоа, сепак, ќе зависи од нејзината цена и редовната застапеност на нашиот пазар. Дотогаш избегнувајте да читате на вештачко светло и внимавајте како ги вртите страниците :-).
Книга за сервисирање на аудиоуреди засега не планираме да издадеме.
Слободан Таневски
Го изработив полначот на Ni-Mh батерии, меѓутоа велите дека е за батерии од 1100mAh па сè до 2100. Прашањето ми е дали може да се полнат батерии под таа граница од 450, 700, 850 mAh. Ако не е можно тоа дали може да добијам шема за овие типови на батерии.
Поздрав.
Гоце Андоновски
Иако полначот е наменет за полнење на батерии во дијапазонот од 1100mAh до 2100mAh, може успешно да полни батерии со поголем или помал номинален капацитет. Времето на полнење при поголем или помал капацитет, респективно се зголемува, односно намалува. На полнење слободно можете да ставите батерии со капацитет од 450mAh до 850mAh, без грижа дека ќе се преполнат. Проверете дали батериите кои имате намера да ги полните со овој полнач се NiMH батерии, за кои е наменет полначот. NiMH батериите од типот АА обично имаат поголем капацитет од 1000mAh. Со мала промена на крајниот напон на дополнување, полначот може успешно да полни и Ni-Cd батерии, но не и Li-Jon. Секако, треба да се измери со која струја на полнење ќе се полнат батериите. Ако е поголема 0,5C, полначот ќе работи како брз, полнач (fast charge) и притоа се ослободува голема топлина во батерии што може да доведе до нивно уништување. Резиме: батериите кои имате намера да ги полните можат да се полнат со изградениот полнач без нивна штета.
Петар Аврамовски
Имам неколку прашања за проектот "Стапица за инсекти" од 03/2005. Проектот многу ме заинтересира бидејќи имам големи маки со инсектите, а истовремено и пофалби до господинот Драган Јовановски за неговите уникатни идеи, кои ги имам забележано во повеќето негови проекти. Имено, во текстот пишува дека "Пред светилката се наоѓа двојна мрежа од тенки метални спроводници на кои се доведува висок напон". Ме интересира малку подетално за мрежата, односно дали тоа "двојна" значи еден слој околу светилката па околу него уште еден слој, и ако е така колку треба да бидат оддалечени двете мрежи. Дали инсектот треба да ги "допре" двете мрежи (двата пола) одеднаш или е доволно само едната да ја допре? Што би се случило доколку двете мрежи случајно се допрат меѓусебно? Дали мрежата се изработува од спроводници кои се лемат меѓусебно, или може да се искористи некоја готова мрежа, на пр., од ограда или сл. и колку треба да биде ситна? Дали наместо феритен трансформатор може да употребам обичен мрежен трансформатор, на пр., 1:5 само врзан "обратно"?
Мартин Јанковски
Двојната мрежа која се наоѓа пред светилката е изработена од два тенки спроводници кои не се заштитени со никаква изолација (значи, голи), кои се обвиткуваат околу "кафезот" на светилката бифиларно. Тоа значи дека се почнува со двата спроводника одеднаш и истите се држат на растојание кое е доволно мало за кога поминува инсектот да мора да ги допре двата спроводника, при што ќе биде "испржен" од високиот напон. Овие два спроводника не смеат во никој случај да се допрат (краток спој). Значи, тоа не е мрежа која се вкрстува, туку како што кажавме, два спроводника кои се паралелни од почетокот на навивањето, на пример, од дното, до крајот на врвот од "кафезот" на светилката кој мора да биде од изолатор. Трансформаторот треба да биде со феритно јадро поради високата фреквенција и пренос со помали загуби.
Драган Јовановски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.