Пред сè, сакам да му се заблагодарам на Владимир Филевски за исцрпниот одговор околу бас кабинетот, кој многу ми помогна. Во врска со ЕМИТЕР немам некои поголеми забелешки - тамам да ве искритикувам, најпријатно ќе ме изненадите со следниот број. Имам Marshall JCM-800 100 W и бидејќи за во гаража е многу гласен (кога го дава оној Marshall звук), сакав да го направам 50 W. Ми кажаа дека за да се направи 50 W требало само да се извадат средните две (излезни) ламби и да се намести на 8 ома (звучникот е 16 ома) и никаков биасинг не е потребен. Го направив тоа, но некако не ми беше баш како што треба звукот, некако како да се гушеше и ја немаше онаа дефиниција како претходно. Каде може да е проблемот? Колку треба да биде биасот на излезните ламби (30-40 mA)?
Однапред благодарам,
Илија Ивановски
Секоја модификација на фабрички засилувач резултира во звук кој нема да биде ист со оној оригиналниот, така што проблем, всушност, нема! Но, не ми е јасно што мислите под "никаков биасинг не е потребен"? Биасот не смее да биде нула! А ако сте мислеле на "никаква промена на биасинг не е потребна", тогаш, да: ако биасот се остави на истата, оригинална вредност, точно е тоа дека ќе се добијат (помалку од) 50 W со вадење на две излезни ламби и преспојување на 16-омскиот звучник на 8-омските изводи од излезниот трансформатор. Но, звукот нема да биде ист! Зошто? Затоа што импедансата на влезот на примарот од излезниот трансформатор ќе биде двојно поголема (бидејќи две излезни ламби се извадени), а бројот на навивките на примарот останал ист! Навистина, во тој случај може да се добие приближно прилагодување на импедансите ако 16-омскиот звучник се приклучи на изводите "8 ома" од секундарот на излезниот трансформатор, но сепак тоа не е она вистинското. Поголемата импеданса си бара повеќе навивки на трансформаторот, кои во конкретниов случај ги нема! Вие се обидувате да приклучите двојно поголема импеданса (двете ламби, наместо четири) на намотката на примарот, а исто така и двојно поголема импеданса (звучник од 16 оми) на намотката од 8 ома на секундарот, но тие намотки немаат доволен број на навивки за да се добие вистинско прилагодување. Решение? Вратете ги двете излезни ламби, нагодете го биасот да биде 35 mA, наместете го копчето Volume на потивко, додадете малку повеќе bass и treble, па распалете Rock&Roll. Вистина, тој звук нема да биде идентичен со оној при полна јачина, но за вежбање ќе биде доволно блиску. Излезните ламби треба да бидат "усогласен квартет" (matched quartet), односно со еднакви измерени карактеристики, бидејќи не постои посебен биас за секоја ламба посебно!
Не обидувајте се вашиот засилувач од 100 W на сила да го направите 50 W, бидејќи разлика меѓу 100 W и 50 W е само 3 dB, што претставува навистина мала разлика во максималната јачина на звукот. Тие што Ви ја предложиле модификацијата најверојатно не го знаат тоа.
Владимир Филевски
Во брошурата од Миле Серафимовски "Микрофони" која беше додаток во последниот број на ЕМИТЕР ме заинтересираа микрофоните со голема насоченост (глава 5.7). Ме интересира нешто поконкретно за изработка на цевката и нејзиниот облик и форма за едноцевен микрофон со отвори и со процеп. Не е кажано процепот или отворите дали се од едната или од двете страни? Ако имате нешто поконкретно како скица, макар и со слободна рака, ве молам да ми испратите, иако добро би дошло некое покомплетно решение.
Поздрав,
Јован Димоски
Брошурата Микрофони е пишувана за корисници на микрофони; конструктивните елементи се наведени само колку заради основно познавање и принципите на работа. Навлегување во конструкциските детали би барало обем од многу повеќе страници од нашата брошура.
Цевката, секако, треба да биде од немагнетен материјал, а нејзиниот облик е по ваш избор; најчесто се среќава кружна. Процепите може да бидат правоаголни или кружни, а нивните димензии не играат клучна улога ако се прифатливо мали (ред на неколку милиметри). Надолжниот процеп покажува во однос на правоаголните или кружните отвори дека се работи практично само за естетски причини, иако, теориски гледано, може да се зборува за дискретност на поларната карактеристика кај цевката со отвори, што нема никакво значење за практиката.
Процепите се ставаат симетрично од двете страни долж цевката за да се обезбеди симетрична поларна карактеристика; во принцип би можело да се користи варијанта со отвори само од едната страна, со тоа што поларната карактеристика ќе биде несиметрична, што би била корисна за некои специјални случаи.
Миле Серафимовски
Здраво ЕМИТЕР!
Како ваш редовен читател сакам да ви посакам уште многу години успешна работа.
Имам неколку прашања за господинот Блажевски, кои се однесуваат на еден негов проект од ЕМИТЕР број 7-8/03, поточно се работи за GP - антената.
Би сакал да ми одговорите:
1. Која е максималната снага на која може да работи антената (мислам на снагата на предавателот)?
2. Дали дијаметарот на радијаторот и радијалите може да се зголеми и како тоа ќе влијае на импедансата и работата на антената на саканата фреквенција?
3. Од пракса сум забележал дека елементите (радијаторот и радијалите) кај предавателните антени се изработени од алуминиум, но во текстот имате напомнато дека поради "атмосферските влијанија елементите треба да се направени од челична жица која не оксидира", Јас мислам дека користењето челична жица може да резултира со зголемена рефлексија при работата на антената!?
4. На кој начин може да се измери или пресмета импедансата на антената?
5. Од каде е добиен број "7132,32" во формулата за пресметување на должината на елементите?
Тоа е сè што се однесува на антената, а сега две прашања и за проектот "РЕКЛАМНО СВЕТЛО" од истиот број на ЕМИТЕР:
6. Мислам дека програмата за PIC-от може да се продолжи и да работи со повеќе од 5 излезни порта. Ако е тоа можно би сакал да ми го пратите HEX фајлот од продолжената програма за 6 и сите излезни порта. И ако може да ми кажете во кој програмски јазик ги пишувате програмите за "PIC" проектите, дали во Paskal, C или некој друг или во асемблер за PIC?
Поздрав и уште многу успешни проекти
Мики Ристовски - Велес
Благодарам за вашиот интерес и прашањата.
Претпоставувам дека вашите прашања во врска со GP-антената се однесуваат на GP-антената за практична градба од слика 9 во Е7-8/03.
1. Максималната снага на која може да работи антената зависи од тоа колкава ќе биде нејзината импеданса изработката. Имено, антената нема да има ист SWR при снага од 5W и снага од 25W. Со зголемувањето на снагата на предавателот ќе се зголеми и SWR за дадената фреквенција. Максималната снага на која јас ја имам користено е 35W. Повеќе од 50W не би препорачал од практични причини.
2. Секако дека може да се зголеми, но тоа дефинитивно ќе влијае (согласно дадениот текст во написот во ЕМИТЕР) на импедансата на антената, односно на нејзината резонантна фреквенција. Доколку тоа го направите ќе мора експериментално да ја нагодувате антената (должината на нејзините елементи) со употреба на SWR-метар.
3. Секој спроводен материјал има свои карактеристики (почнувајќи од спроводливоста). Тие карактеристики ќе придонесат со своето влијание на крајните карактеристики на антената. Тоа во прв план би значело подолги или пократки елементи, ваква или онаква импеданса итн. Сепак, на ова прашање нема да можам да ви дадам конкретен одговор, бидејќи не можам да разберам што сакате да кажете со тоа дека ќе има "зголемена рефлексија при работа на антената". На каква рефлексија мислите? GP-антената е антена со кружно зрачење. Дали можеби мислите на нејзината насоченост при зрачењето или на SWR факторот? Што се однесува до материјалот, антената можете да ја направите и од алуминиум.
4. Постојат повеќе методи за мерење на импедансата на антената. Тука би ги споменал методата со деривација на SWR, методата со користење на RF импедансен мост, техниката со три волтметри, директни мерења итн. Како и да е, нивната теорија бара малку подолг текст отколку овој што ви го пишувам сега. Денеска постојат многу евтини инструменти за мерење на импеданса што може да се најдат на пазарот.
Појдете на веб-страницата на MFJ (http://www.mfjenterprises.com) за да добиете претстава за што ви зборувам. Од изложеното во текстот за GP антената ќе забележите дека вредностите на елементите се добиваат со мерење при разни експериментирања. За да функционира вашата антена беспрекорно битно е да го нагодите SWR-от. SWR-метарот е поевтин од мерачот на импеданса, а можете и самите да го изработите (како наш редовен читател тоа сигурно ви е познато). Некогаш, потребната импеданса на антената многу тешко се добива. Потребно е многу експериментирање. Поентата е да се добие импеданса колку што е можно поблиску до онаа потребната, т.е. колку што е можно помал SWR. Малиот SWR значи дека антената има импеданса каква што е потребна. Како што е предложено во текстот, поставете малку подолги елементи и почнете со кратење следејќи го односот на стојните бранови. Доколку немате SWR-метар, придржете се до димензиите дадени во текстот и нема да имате големи проблеми.
5. Вредноста ја дава конструкторот на антената, а е добиена по пат на експериментирање и се однесува за димензии коишто се наведени во текстот.
6. Сосема сте во право. Употребениот PIC може да работи со сите излези. HEX датотеката за 5-те порти е достапна на Интернет-страницата објавена во ЕМИТЕР. За да се искористат сите порти или 6 како што вие споменувате, програмата треба да се доработи. Во моментов тоа не можам да го направам, бидејќи работам на други проекти. Можеби во блиска иднина. Штом тоа ќе го направам ќе биде објавено во ЕМИТЕР и програмата ќе ви биде доставена.
Програмите за микроконтролерите се пишувани во Асемблер.
Добре Блажевски-Доц
Здраво! Поздрав до Редакцијата. Имам две прашања
1) Го разгледав проектот "Едноставен ласерски аларм" од Емитер 9/05 и сакам да го изработам, но ми треба некоја доволно гласна сирена (од прилика колку стандардните автомобилски аларми), па ако поседувате некој таков проект во вашата "архива" кажете ми. Сирената не мора да менува повеќе звуци - доволен е еден.
2) Го имам изработено проектот "Комплетен стереозасилувач со голема моќност" од ЕМИТЕР 6/05. Ме интересира како може да се зголеми долната гранична фреквенција на од прилика 35Hz, бидејќи кога слушам одредени песни мембраните од моите звучници излетуваат премногу, а тие звуци не се ни слушаат. Тоа е сè. Чао.
Александар Саркоски од Прилеп
1. За таа намена можете да искористите готова алармна сирена, проектот за "коџак" сирената од истиот број или, пак, некоја друга сирена која ја имаме објавено порано (за ова видете го приложениот список на содржини на старите броеви). Имајте на ум дека прашања од типот "мене ме интересира ова и ова и во кој број на ЕМИТЕР може тоа да го најдам" поставуваат многумина читатели, но ние немаме време да вршиме пребарувања низ списокот за секој посебно. Впрочем, тој список постои токму затоа - секој читател да има увид во она што досега е објавено во ЕМИТЕР и да најде во кој број се наоѓа она што него го интересира во тој момент.
2. Причина за "тресењето" на мембраната се инфразвучните сигнали кои постојат на некои ЦД-снимки или, пак, вибрациите на моторот и дискот при репродукција од грамофон. За да се елиминира или намали тоа инфразвучно "тресење" на мембраната на звучникот треба да се додаде филтер со долна гранична фреквенција меѓу 10 и 20 Hz а не 35 Hz, бидејќи така ќе ги изгубите и најдлабоките басови. Во споменатиот засилувач долна гранична фреквенција од 10 до 20 Hz ќе добиете ако кондензаторот C1 го замените со вредност 0,22 или 0,15 микрофаради (220 или 150nF).
Слободан Таневски
Здраво Емитер!
Искрено да ви кажам јас ги имам само последните 5 броеви, но бидејќи сте многу добри, ќе продолжам да ги купувам и наредните броеви. Инаку, прва година сум на ПМФ - насока Информатика, па не се разбирам којзнае колку околу Електроника, ама основата ја знам. Би сакал да ве прашам: имам звучници од 100W и сам си направив засилувач (не знам кој модел е) од 100W. Но дојдов до пари, па купив уште звучници - исто така од 100W. Сега не знам што да правам - дали ќе можам да го користам истиот засилувач или ќе треба да правам друг? Ако треба да правам друг, би ве замолил преку e-mail да ми ја пратите шемата и распоредот на елементи на ППК и листа на материјал кој би ми бил потребен . Дали кај вас можам да ја порачам плочката и колку би ме чинела? Исто така, ако имате нешто околу заштита на звучниците, бидејќи систем за ладење во засилувачот немаше, па јас дополнително ставив кулер од компјутер но секојпат кога ги вклучувам звучниците, т.е. компјутерот (бидејќи ми се приклучени со компјутерот) морам да го вклучувам и кулерот, а тоа веќе почна да ми иде на нерви па затоа спасете ме од дополнителни маки...
Чао и сè најдобро .
Алексовски Мартин од Куманово
Ако и двата звучника се 8-омски, можете да го користите истиот засилувач но само ако тој е предвиден да работи и на импеданса од 4 ома. Едноставно, спојте ги паралелно двата звучника - така ќе добиете вкупна импеданса од 4 ома. Но, ако едниот од звучниците (или двата) е 4-омски, тогаш не смеете да ги поврзете паралелно - тогаш би се добила многу ниска импеданса и засилувачот може многу лесно да прегори! Ако и двата звучника се 4-омски и се ИДЕНТИЧНИ (и звучните кутии и свртниците, исто така), тогаш можете да ги поврзете сериски - така ќе добиете вкупна импеданса од 8 ома, која не е проблем за кој било засилувач. Ако звучниците, или звучните кутии, или свртниците се различни, тогаш не смеете да ги поврзувате сериски!
Ако сакате да направите нов засилувач, погледнете го списокот на ППК (има и ценовник!), кој го има во секој број на ЕМИТЕР и нарачајте ја од ЕМИТЕР плочката (ППК) за засилувачот за кој мислите дека најмногу Ви одговара. Шеми, распоред на елементите и листа на материјали не праќаме по e-mail, туку ќе мора да го купите бројот на ЕМИТЕР во кој е објавен проектот за конкретниот засилувач. Шемата нема да Ви биде доволна, бидејќи секогаш се потребни некои нагодувања на засилувачот, а во текстот на проектот објавен во ЕМИТЕР за тој засилувач има и многу други корисни информации.
Иако може да биде многу корисен, "кулерот" не е вистинска заштита за звучници! Прво испитајте дали ладилникот од засилувачот се прегрева (без "кулер") при гласна музика. Ако се прегрева (ако не може да се фати со прсти), тогаш на засилувачот му е потребен поголем ладилник, или може да се стави "кулер" на стариот ладилник. Проекти за уреди за заштита за звучници се објавени во ЕМИТЕР повеќе пати- погледнете во ППК сервисот.
Владимир Филевски
Го изработив сабвуферот "Каиро" од ЕМИТЕР бр. 5/04, ама во форма на коцка и многу сум задоволен од звукот што го добив. Сега го изработувам 100W филтер-засилувач за сабвуфер (ЕМИТЕР 9/03), ама во варијанта со еден канал - за да вклучам во него сигнал од 5.1 рисивер. Ме интересира дали ожичувањето за засилувачот (за излезот за звучниците и за кабелот после трафото до засилувачот) може да се изврши со лицнаст кабел на кој пишува дека е 0,5 mm квадратни (немам поим зошто квадратни?). Чекам одговор побрзо, затоа што уште тоа треба да го направам за да профункционира.
Однапред благодарам,
Никола Николовски
Кабелот од засилувачот до звучниците, а исто така и кабелот од трафото до засилувачот, мора да биде доволно дебел за да има мала отпорност и за да ја издржи струјата што тече низ него. Иако дебелината на кабелот (т.е. неговиот дијаметар) се изразува во милиметри (mm), вообичаено е каблите да се означуваат со нивниот напречен пресек (т.е. плоштината) на жицата во нив. Пресекот на жицата, односно плоштината на жицата се изразува во милиметри квадратни (mm2). Кабел со пресек од само 0,5 mm2 е претенок за 100W засилувач - препорачувам 1 mm2 или 1,5 mm2.
Владимир Филевски
Здраво.
Голем поздрав до Редакцијата. Цареви сте. Алал да ви е. Имам неколку прашања, ама ќе одам по ред.
1. За жал, не сум ваш стар читател, ама од пред 2 год редовен! До сега не сум сретнал засилувач за гитара со поголема моќност (100-200W) доколку имате објавено ве молам известете ме.
2. Дали на обичен аудиозасилувач може да му се додаде предзасилувач за гитара? Имате ли објавено таков проект?
3. Го набавив ЕМИТЕР бр.3/98. Дали во проектот 500W излезен засилувач има грешки? Со ова прашање не сакам да ја искажам недовербата во вас, туку доколку случајно ги има да се поштедам себе си од непотребни материјални трошоци.
Горан Илиевски
Ви благодарам за пофалбите и се надевам дека и во иднина ќе се дружиме преку страниците на ЕМИТЕР.
1. Посебен гитарски засилувач со поголема моќност досега немаме објавено.
2. Гитарски засилувач со поголема моќност можете да добиете ако на некој моќен излезен степен, какви што имаме објавено во ЕМИТЕР повеќе пати, му додадете соодветен гитарски предзасилувач. Во таа насока ви препорачувам да го искористите предзасилувачкиот степен од проектот "Гитарски засилувач EGA 16W" објавен во ЕМИТЕР 3-4/96.
3. Во објавениот проект за 500W засилувач нема никакви грешки (како и во речиси сите наши проекти), меѓутоа мора да ви напоменам дека тој проект е наменет за поискусните електроничари. Со оглед на таа намена придружниот текст за помалку искусните електроничари нема да биде доволен за успешно завршување на работата. Затоа, ако немате доволни познавања и практични искуства од електрониката, не ви препорачувам да се нафаќате за изработка на тој засилувач. Туку наместо него да изработите некој засилувач во интегрирана техника со моќност од 50 до 150W (во последните 2-3 години објавивме неколку вакви проекти). Ако сепак се одлучите да го изработите 500W засилувач од Е3/98 тогаш, од голема помош може да ви бидат нашите одговори на многуте писма од читателите кои биле во врска со овој засилувач.
Ви посакувам успех.
Слободан Таневски
Здраво!
Прво, голем поздрав до Редакцијата, одлично работите, се надевам, иако имате многу проблеми, ќе продолжите со издавањето на ова списание, кое претставува вистински "извор на знаења". Во проектот "100W транзисторски засилувач" од Е11/98, во делот во кој е опишано колото пишува:"... на местото на T4 сосема добро се вклопува транзисторот BC639, на кој не е ни потребно да се прицврсти тело за ладење". Го изработив засилувачот, проработи од прва, струјата во F2 (мирната струја) при краток спој на влезот, како што е наведено, изнесува 50mA, но BC639 значително се загрева во текот на работа при максимални оптоварувања. Дали проблемот е до транзисторот, или треба да барам повторно некој грешка во изработката? Однапред благодарам на вниманието.
Горан Илиевски
Транзисторот T4 работи во А-класа со мирна струја од околу 10mA, што значи дека во нормални услови моќноста на дисипација на овој транзистор изнесува околу 400mW. Според техничките податоци од производителот, максималната моќност на дисипација при температура на куќиштето од 90 Целзиусови степени изнесува 800mW, што е двојно повеќе од моќноста што ја дисипира T4 во наведениот проект. Сепак, идејата за монтирање на соодветен ладилник со мали димензии сметам дека е добра и препорачлива. Со тоа ќе го продолжите векот на траење на транзисторот и ќе ја намалите можноста од "прегорување" на калајот со кој е залемен овој транзистор на ППК и појавата на т.н. "ладен лем". Како ладилник може да се искористи некој од веќе постојните фабрички ладилници наменети првенствено за ладење на транзисторите сместени во металното куќиште TO-18.
Дејан Трпески
Ми треба засилувач на сигналот за multiplex сигнал (MPX) за поголемо растојание од уред до уред, конкретно предавател и стереокодер. Бидејќи има слабеење на сигналот на растојание поголемо од 50 m, ми треба MPX засилувач, за на влезот од предавателот имам сигнал од 2V.
Благодарам.
Зоран Димовски
MPX-сигналот е стереокодиран сигнал за радиодифузија и има спектар од 15Hz до 53 kHz. Тоа значи дека некој аудиопредзасилувач со тој опсег и излезен напон од 2V може да послужи за негово засилување, на пример, реализиран со некој подобар операциски засилувач. Затоа ви препорачувам да го направите универзалниот предзасилувач опишан во ЕМИТЕР 9-12/2000, со тоа што елементите ќе ги пресметате земајќи влезната отпорност да биде 10-47k, fd=10-15Hz, fg=55-60kHz, а засилувањето да биде од 1 до 10 пати (во повратната врска може да ставите тример со кој експериментално ќе го нагодите потребното засилување). Употребете поквалитетен операциски засилувач, на пример, TL071, LM318 или некој сличен.
Слободан Таневски
Здраво редакцијо.
Ме заинтересира вашиот текст "Едноставна заштита за звучници" бидејќи го имам тој проблем. Имам компјутерски 5.1 звучки Logitec X-530 и немаат ни mute ниту stand-by функции и при вклучување се јавува струен удар. Притоа на сателитите се јавува веднаш, додека на басот со задоцнување од некои 2-3 секунди. Какви измени се потребни бидејќи се работи за 5.1 звучници и за напон директно од "штекер" или ќе може ли да ми посочите некоја друга шема.
Поздрав.
Дејан Стојчев, преку e-mail
Како што можете да забележите од електричната шема прикажана на слика 1 од написот "Едноставна заштита за звучници" (во ЕМИТЕР 5/05), на неа можат да се приклучат два излеза (канали), односно лев и десен. Во вашиот случај би требало да се приклучат три излеза. За да го постигнете тоа ќе ви биде потребен релеј со три контакти или треба да изработите две ППК заедно со релеите, едната ќе ја користите за сабвуферот, а другата за двата сателити. Пробајте, ако има простор да ја вградите заштитата во самото куќитше од сабвуферот. Притоа користитете го напојувањето од вградениот засилувач. Напојувањето на засилувачот најверојатно не е директно на 230V, како што наведувате. Тоа е изведено индиректно (преку трансформатор), со симетричен еднонасочен филтриран напон (отворете го куќиштето од сабвуферот и проверете !?). Ако во куќиштето нема простор, монтирајте ја заштитата во соодветна кутија на која ќе монтирате три конектори за влез и три конектори за излез, на кој ќе ги приклучите звучниците. Напојувањето на заштитата со соодветен кабел ќе го поврзете со напојувањето на засилувачот од сабвуферот, при тоа водејќи се со препораките од написот.
Во врска со посочување на некоја друга електрична шема, постојат повеќе електронски решенија за заштита на звучници, кои се помалку или повеќе сложени, а дел од нив биле претходно објавени во ЕМИТЕР, но како наједноставна и најприфатлива јас ја избрав оваа.
Славко Стојковски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.