Почитувана редакцијо!
Ви испраќам неколку написи сметајќи дека ќе бидат интересни за поширок круг на читатели. Написите се изработени според вашите спецификации, кои ми ги испративте на дискета... Воедно ве молам доколку сте во можност да ми го испрате PROTEL PCB програмот за цртање печатени кола бидејќи го немам инсталирано.
Во ЕМИТЕР 10/97 читателот Дејан Лазов од Кавадарци се обраќа со барање за станица за радио-командувани модели. Поседувам еден ваков проект со релативно едноставна конструкција па доколку редакцијата е заитересирана за негово објавување можете да ми се обратете телефонски. Доколку ви се потребни некои други проекти по барање на читателите или за потребите на редакцијата, слободно обратете се, ако сум во можност ќе се обидам да одговорам на поставената задача...
Имам и една забелешка - мислам дека радиоаматерите се запоставени со проекти од нивен домен (антени, линеарци, трансфери и сл.), или не се заитересирани за самоградба. Би можел да подготвам и некои написи од таа област. Ова мое видување можеби е погрешно бидејќи не ги поседувам сите броеви на ЕМИТЕР, но имам впечаток дека се форсираат аудио проекти, слушни тестови, аудио новости и слично. Би можеле да објавите и некои мали склопови кои би имале некое теоретско значење или би користеле како идеја или решение за некои самостојни конструкции, како и серија теоретски прилози преку кои помладите (понеискусните) електроничари и хобистите би се запознавале со одредени области од електрониката на некое елементарно ниво пропратено со практични примери. Ова се мои добронамерни сугестии со кои мислам би се подобрил квалитетот на списанието и би привлекол повеќе читатели.
Се надевам на успешна и трајна соработка .
Со почит,
Дуновски Михајло, Струга
Ме радува тоа што добивме уште еден соработник. Како што сигурно забележавте некои од Вашите написи веќе се најдоа на страниците на ЕМИТЕР. Се надевам на трајна и успешна соработка на взаемно задоволство и на задоволство на читателите.
Редакцијата е заинтересирана за написи од сите области на електрониката, па така и за напис (проект или апликација) за станица за радио-командувани модели и за написи од областа на радиоаматерската техника. Навистина во досегашните броеви на ЕМИТЕР имаше многу малку проекти, апликации и теоретски текстови за радиоаматерите, но тоа "запоставување" не беше по моја желба или желба на Редакцијата туку затоа што немаме ниту еден соработник радиоаматер, а воедно и конструктор. И покрај неколкуте контакти со Радиоаматерскиот Сојуз на Македонија и нашите барања да се анимира членството за соработка со ЕМИТЕР ниту еден радиоаматер (иако имаше неколку најави) не понуди ниту еден напис од својата област. Единствено господин Владимир Ковачески (Z32KV) се одзва на нашиот повик и еве повеќе од една година успешно ја води рубриката "Радиоаматерски информатор" со информации од радиооператорски домен. Затоа и оваа прилика ќе ја искористам да упатам повик до сите радиоаматери - читајте го и соработувајте со ЕМИТЕР, бидејќи ЕМИТЕР е и ваше списание. Во таа насока деновиве повторно упативме понуда до РСМ за соработка и организирање на групна претплата за своите членови (со попуст од 39%). Се надевам дека оваа наша понуда ќе биде прифатена од што корист ќе има не само ЕМИТЕР туку и Радиоаматеркиот Сојуз на Македонија, радиоаматерите и читателите што се интересираат за такви теми.
"Големата" застапеност на темите од областа на аудио техниката се должи на интересот за неа на поголемиот дел од читателите, но и на концепциската определба на ЕМИТЕР. Имено, во Македонија на волку мал пазар сметам дека е невозможно (или пак многу тешко) да постојат специјализирани списанија за одредена тесна област. Впрочем, ако ЕМИТЕР се потпираше само на читателите кои се занимаваат со електроника од конструкторски аспект, а со тоа и само на спонзорите чија дејност е производство и трговија со електронски материјали одамна ќе го снемаше. Затоа наша намера е во ЕМИТЕР да бидат обединети условно кажано две области кои во голем дел се испреплетуваат - електрониката (со сите нејзини подобласти) и Hi-Fi техниката. Тоа е втората причина поради која аудио техниката во ЕМИТЕР ја има повеќе и е застапена и од конструкторски аспект и од аспект на Hi-Fi заљубениците. Сепак и написите кои се наменети за Hi-Fi ориентираните читатели се на постручно ниво отколку што е вообичаено во странските Hi-Fi списанија.
Во врска со предлогот да објавиме серија написи преку кои помладите и понеискусните електроничари ќе ги стекнат основните знаења можам да кажам дека таква идеја кај нас е присутна уште од самиот почеток, меѓутоа до сега не успеавме да ја реализираме пред сè поради презафатеност и борбата за опстанок на ЕМИТЕР (која сè уште трае). Конечно таа серија ќе ја започнеме од јануарскиот број и планираме да трае цела година.
Слободан Таневски
Поздрав до сите во редакцискиот одбор и до сите соработници и читатели. ЕМИТЕР го читам редовно од првиот број и веќе ги имам укоричено броевите од 1995 и 1996 година. Повод за писмово ми даде токму тоа. Имено, во еден разговор со мојот пријател др. Петар Аврамовски, кој е ваш редовен соработник, дојдовме до заклучок дека за секој електроничар на кој списанието му значи нешто би било подобро ако броевите од една година се укоричат. На тој начин нема да се губат некои броеви, а една таква книга со многу корисни написи ќе трае подолго време. Во таа насока нашиот предлог е почнувајќи од бројот 1/98 страниците да се обележуваат поинаку - ако првиот број заврши со 44-та страница, вториот да започне со 45-та, третиот со 89-та итн. Со ваков начин на нумерација би се имало подобар увид кога ќе се укоричи годишниот комплет. Исто така во последниот број во годината да се даде и збирна содржина на сите броеви од таа година.
Инаку списанието по моја лична проценка е добро и ги задоволува вкусовите на многу електроничари, меѓутоа ми се чини дека во последно време стана малку пооскуден отколку претходните броеви. Во прилог на збогатување на содржината на списанието заедно со ова писмо ви испраќам и еден мој труд, а во иднина ќе следат и други. Во оваа прилика би упатил и апел до сите несебични електроничари (велам несебични бидејќи ги има и инакви) - своето знаење нека го поделат со сите оние на кои им е потребно и тоа нека го сторат преку страниците на ЕМИТЕР.
Со поздрав,
Борче Стојановски, Битола
Дилемата дали ЕМИТЕР да има обично или кумулативно нумерирање на страниците во текот на една година постоеше кај нас уште пред да излезе првиот број во 1995 г. Тогаш преовладеа мислењето дека е подобро обично нумерирање. На оваа тема деновиве повторно дискутиравме во Редакцијата и повторно заклучивме дека обичното нумерирање повеќе одговара за списание. Се сложувам дека е многу корисно во последниот број од тековната година да објавиме збирна содржина на сите броеви од таа година, па како што сигурно забележавте, тоа го направивме во овој број. За оние кои ги укоричуваат своите примероци (меѓу нив сме и ние од Редакцијата) од голема помош ќе им биде еден ваков кумулативен индекс на темите објавени во ЕМИТЕР во текот на оваа година.
Ме зачудува Вашата констатација дека ЕМИТЕР во последно време е пооскуден отколку порано, кога повеќето соработници и читатели го мислат спротивното, а и јас лично сметам дека сегашните броеви на ЕМИТЕР се подобри и поразновидни отколку поранешните. При тоа, се разбира дека сум целосно свесен за присутните маани и одредени недоследности во концепцијата. Инаку и моја желба е списанието да има на пример 80 - 100 страници, на квалитетна хартија, со многу проекти, апликации, прикази и тестови, но за реализација на една таква идеја освен желбата (моја, на Редакцијата и читателите) потребни се и повеќе соработници и материјални средства (што значи поголем тираж и повеќе спонзори). Сепак и во овие тешки услови, токму поради таа желба, пред неколку месеци додадовме четири нови страници (а при тоа ја задржавме истата цена) иако тоа за нас значи дополнително оптоварување и во организациона и во финансиска смисла, особено ако се земе во предвид девалвацијата на денарот и зголемената цена на печатарските услуги.
Инаку, како што сигурно забележавте, во овој број го објавуваме написот што ни го понудивте и со тоа Ве промовиравме во соработник на ЕМИТЕР. Се надевам дека Вашето присуство на страниците на ЕМИТЕР во иднина ќе биде редовно.
Слободан Таневски
Здраво почитувани,
Имам прашање во врска со еден ваш проект во списанието од мај 2006 година. Проектот се вика Дигитален термометар со термостат ДТБК3. Дали може операцискиот засилувач TLC272 од излезот да се поврзе на микроконтролер со што микроконтролерот ќе направи A/D конверзија и така да мери температура? Дали ова е можно, ако е можно ве молам да ми пратите некоја шема, за да го изведам тоа. Исто сакам да мери од 0 до 600 степени Целзиусови. Зошто во шемата R13 е поставен кога во сликата број 3 го нема, дали треба да ја гледам сликата 3 за да го поврзам операцискиот засилувач со микроконтролерот или пак да ја гледам главната шема?
Поздрав и однапред благодарам,
Стефан Василевски
Секако дека може да се постави микроконтролер кој што ќе направи A/D конверзија. Доколку се одлучите за такво решение, мој предлог е да се направи промена во влезното коло за сигналот од него да биде прилагоден на карактеристиките на микроконтролерот. Доколку тоа го направите директно, речиси сум сигурен дека ќе имате многу голема грешка во измерената температура. Значи, вистинскиот пристап треба да биде:
- Избирате микроконтролер;
- Според електричните карактеристики на АД конверторот се дизајнира влезното коло;
- Во зависност од бараната точност се одредува алгоритамот за корекција на грешките генерирани од сензорот и се нагодува уредот;
- Според претходните карактеристики се одредува и режимот на работа на микроконтролерот.
Одговоров нема готово решение како да го направите уредот, но сепак ќе ве одведе во вистинска насока како да направите добар термометар.
Поздрав,
Благој Ќупев
Здраво Емитер
Сакам да прашам за малку помош од вас бидејќи како и порано така и сега, а се надевам и во иднина, вие ми сте прва опција за решение на проблеми во електрониката. Сакам да направам светилка за аквариум со LED панелот прикажан на ebay: http://cgi.ebay.com/50W-10000K-High-Power-4000LM-LED-Panel-Aquarium-/270...èht_1034wt_905
За овој панел треба да направам напојување 35W на 35V, па може ли да ми дадете некоја сугестија?
Однапред благодарам,
Борче Пашоски
За напојување на LED панелот може да се искористи секој извор на еднонасочен напон кој дава напон 32-36V и има моќност од најмалку 60W. Добро е на излезот да има осигурувач од 2A за заштита од краток спој. Ништо специјално не е потребно.
Дејан Трпески
Со посетата на предложениот линк констатирав дека се работи за LED панел за осветлување со димензии 34x34mm, номинална моќност од 50W, со интензитет на луминисценција од 4000 lm, температура на бојата од 10 000 K (ладно бела боја) и 30 000 часа животен век на светење. Напонот потребен за напојување на лед диодната матрица со 10x5 лед диодни чипови од типот EP-B3838B-A3 изнесува 32 – 36V и струја од 1700 mA.
Тоа значи дека е потребен извор на напојување со моќност од 34V x 1700mA = 57,8W≈60W. Треба да се обезбеди еднонасочен напон со доволна филтрација на напонот за да не се чувствуваат промените во светлосниот интензитет на лед диодите во вид на треперење. Наједноставно е да се обезбеди нестабилизирано напојување; трансформатор со напон на секундарот од 24V, насочување со грецов спој и филтрација со електролитски кондензатор од најмалку 3300 µF/35V при што ќе се добие напон од приближно 33,8V. Трансформаторот треба да биде со номинална моќност од најмалку 60 W за да може да го поднесе струјното напрегнување од речиси 2A на излезот, без значаен пад на напонот.
Секако дека подобра би била верзијата со стабилизиран напон на напојување. За ваков вид на напојување ќе биде потребен трансформатор 220/28V и моќност од 60W, грецов спој и електролитски кондензатор за филтрирање од 3300 µF/63V. Добиениот нестабилизиран напон од околу 39 V ќе го стабилизираме со трипински стабилизатор за 24 V кој е способен да даде 2 A струја (L78S24CV) така што на средниот извод кој води кон маса ќе поврземе една зенер диода за 10 V во "пробојна насока". Во овој случај, напонот на излезот од стабилизаторот ќе биде 24 + 10 = 34 V. На стабилизаторот да се обезбеди соодветно ладење со ладилник кој има способност да дисипира 10 W термичка дисипација, без голем пораст на температурата на колото.
Едно од преостанатите можни решенија е напојувањето на лед диодите да биде со извор на константна струја. Овај вид на решение повеќе се користи при паралелен начин на меѓусебното поврзување на лед диодите. Во случајов, лед диодите се напојуваат со напон од околу 35 V, а се 50 на број, сигурно меѓу себе поврзани во повеќе сериски групи, кои пак потоа се паралелно поврзани помеѓу себе. Сигурно најадекватен избор на напојување би обезбедиле кога диодната матрица би ја изградиле сами.
И за крај, најсофистицираното решение: step down конвертор на напон од 40 на 34 V, без значителна термичка дисипација. А јас би направил уште нешто, за да имаат рибите во аквариумот осветление и кога нема струја: step up конвертор од 12 на 34 V со автономен оловен акумулатор со мал капацитет каков што се користи во алармните системи. Акумулаторот би се дополнувал кога има мрежно напојување.
Ќе се потрудам во еден од наредните броеви на Емитер да биде објавен еден ваков интересен проект, во зависност од нашите можности и желбите на читателите.
Петар Аврамовски
Здраво,
Ви пишувам во врска со написот од ЕМИТЕР 5/2010, STA575 - 2x100W RMS стерео излезен аудиозасилувач. Ме интересира дали кај нас може да се најде STA575, дали може да се искористи дадената шема за да се направи аудиозасилувачот, а ако не дали би можеле да предложите соодветна шема за самоградба?
Поздрав и однапред благодарам,
Владо Овчаровски,
ваш верен читател
STA575 е стерео излезен засилувач во иновативната BASH технологија која е симбиоза на квалитетот на AB класата и ефикасноста на D класата аудиозасилувачи. За негова исправна работа потребна е изработка и на соодветно импулсно напојување (BASH конвертор), кое не е прикажано на слика 4 (стр. 52 од Емитер бр. 5/2010). Како што пишува во написот, со работата на тоа импулсно напојување управува процесорот STABP01. Значи, за изработка на овој, по многу нешта посебен проект, потребни ви се 2 ИК: STA575 и STABP01.
Не ми е познато дали овие компоненти можат да се најдат во малопродажба во Македонија (прашајте во продавниците), но тие можат да се нарачаат во Digi-Key. За цената и за условите на испорака информирајте се на нивниот сајт: http://www.digikey.com/
Доколку не сте напреден ентузијаст во електрониката или не сте професионалец, не ви го препорачувам ова сложено решение. Во постарите броеви на Емитер можете да најдете многу квалитетни проекти од областа на аудиотехниката, но многу поедноставни за изведба!
Емилијан Иљоски
Здраво,
Ме интересира каде можам да најдам ЦЕЛОСЕН проект за авион со кој би можел да летам, не од оние детски мини авиони:)), значи од кои материјали, каков мотор...
Однапред благодарам,
Виктор
За да се изгради сопствен авион најдобро е да се купи кит комплет од авионот Савана. Го изработи д-р Дејан Трајковски во просториите на работилницата Барни. За овој настан и за полетувањето на Савана своевремено објавив текст во Емитер.
Со овој авион сум летал и јас (со инструктор), обучени се повеќе лица, направени се многу показни летови. Лесен е за регистрација како експериментален авион. Во соседна Грција го склопуваат, а може да се набави од Италија како што го направија тоа сопствениците д-р Дејан Трајковски и Михајло Атанасов. Мора да се води сметка дека номинален мотор е 60 КС. Со 50 КС добар е за товар до 170 kg, односно за едносед.
Поздрав,
Перица Поповски
Можно е да се направи авион во самоградба, но сè зависи што сакате, колку можете, колку знаете и колку имате. Бидете поконкретни, па ќе се обидам да ви помогнам.
Поздрав,
Георги Петковски – Гоце
Како воздухопловец прво ве упатувам да контактирате со Аероклубот Скопје (или некој друг аероклуб), а исто така и со г. Дејан Трајковски од Битола, член на Аероклубот Мирко Тодоровски, инаку професор на Техничкиот факултет во Битола и доктор на науки. Тој има изградено ултралесен авион со кој леташе и се надевам сè уште лета. Емитер има пишувано за неговиот потфат пред неколку години ако не се лажам.
Воспоставете контакт со него и сигурен сум дека ќе добиете препораки базирани на искуство за тоа што ве интересира.
Поздрав,
Миле Герасимов
Повеќе информации за самоградба на авиони можете да најдете во следните статии:
<a href="https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1404">https://emiter.com.mk/po...
<a href="https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1443">https://emiter.com.mk/po...
<a href="https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1229">https://emiter.com.mk/po...
<a href="https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1978">https://emiter.com.mk/po...
Наведените броеви на ЕМИТЕР можете да ги нарачате од Редакцијата.
Ако направите авион, не заборавете да нè поканите на пробниот лет.
Слободан Таневски
Иако на прв поглед едноставно и директно, вашето прашање крие во себе многу непознати кои бараат малку поширока елаборација. Но да појдеме по ред. За да добиете сериозен и употреблив одговор, треба, пред сè, да дефинирате што точно сакате од авионот ? Да летате – па тоа се подразбира, но не се подразбираат: категоријата на леталото, конфигурацијата, бројот на седиштата (едносед или двосед), брзината, висината, димензиите, цената на чинењето, силината и видот на моторот, итн., итн.. Ако би добиле, како што велите, целосен проект, што ќе работите со него? Дали располагате со потребни знаења од аеродинамиката и технологијата? Дали имате доволно стручни квалификации да ги разберете цртежите? Дали можете да ги набавите потребните материјали или да определите соодветна замена? Дали можете да ги обработите, обликувате и споите во сакана и/или потребна форма? Дали сте во состојба да ги исполните сите воздухопловни норми, да го постигнете бараниот квалитет и да ги задоволите законите на цивилното воздухопловство? Дали сте во состојба да издвоите повеќе десетици илјади евра за реализација на целиот проект? Дали сте свесни дека и во оптимални услови тоа ќе биде во најдобар случај повеќемесечен (а можеби и неколкугодишен) напорен ангажман? Ете тоа се непознатите кои вашето, на прв поглед едноставно прашање, имплицитно ги содржи, а без кои не е возможно давање квалификуван одговор.
Градба на авион според лиценца или според целосен проект (доколку воопшто ви дојде во рацете) е сериозен и деликатен потфат во кој треба да се: обезбедат потребните материјали (што во наши услови не е едноставна задача), познаваат техники и постапки на обработката и градењето, планираат финансиите и времето, "бркаат" деловите, инструментите и опремата, а каде ли е тек моторот. И тоа се под услов да се поседува проверен добар проект кој чини 100-200 долари.
За градење авион потребно е: многу знаење, вештина и самодисциплина за сето да се изработи стриктно според спецификациите и, се разбира, финансиски средства.
Според важечката законска регулатива градба на воздухоплови од посебна категорија (во кои спаѓаат и ултралесните) можат да вршат и физички лица.
Аматерски е можна градба на воздухоплов на еден од следните начини:
1) според сопствените цртежи и пресметки и со користење на репродукциони материјали и полупроизводи;
2) според веќе готовите цртежи и со користење на репродукциони материјали и полупроизводи;
3) со доработка на незавршените делови на хомологирани воздухоплови и нивно склопување според напатствија на произведувачот;
4) со склопување на целосно завршените делови според напатствија на произведувачот - т.н. КИТ за самоградба т.е. комплет делови за самоградба.
Аматерски градениот воздухоплов мора да биде: стабилен, управлив и со задоволителна јакост што овозможува безбедно летање и да не ја загрозува безбедноста на луѓето и имотите на земјата.
Според мое мислење (независно од поставените погоре прашања) за вас и за сите вљубеници во моторното летање во нашава земја најмногу одговара склопување на "целосно завршени делови според напатствијата на произведувачот", т.е. градба на ултралесен авион од КИТ. На овој начин добивате сигурен и проверен модел кој ги задоволува сите законски побарувања, а самиот чин на склопување, кој и не е така едноставен и лесен, може да ги задоволи амбициите на ентузијаст и од најголем калибар. На интернет можете да се најдат сериозни понуди по цени кои почнуваат од околу 10000 долари, но упорниот градител ќе пронајде и пониска цена, без мотор, се разбира. Не барајте готова адреса, пребарувајте по интернет, по пат ќе научите или дознаете многу корисни работи. Користете ги интернет-форумите и поврзете се со луѓе со сличен интерес.
Добро упатените во оваа проблематика сметаат дека купениот нов авион и оној добиен од самоградба исто чинат. Разликата е само што при купување нов се плаќа одеднаш вкупната цена, а во самоградба трошоците се развлекуваат и на неколку години.
Китот, всушност, претставува половина завршена работа во фабрика: тука материјалите се веќе избрани, селектирани и обликувани, како и потребната опрема и избор на моторот, што гарантира успех и лесно задоволување на законските барања.
Аматерски не можат и не смеат да се градат моторите и опремата.
Најчесто користени мотори за овие летала се Rotax 503 или 503DC.
Ви препорачувам да ја набавите книгата (на англиски јазик) EAA' Aero Crafter, 8th Ed., а може корисно да ви послужи и книгата "Лесни авиони" од авторот на овој одговор.
Поради комплексноста на темата и очкуваното интересирање на поширок круг читатели за неа, редакцијата на Емитер разгледува можност за поширока елаборација на ова прашање во облик на серијал.
д-р Владимир Андоновиќ
Сакам да изработам некој предзасилувач со ламби. Го гледав Лампашкиот-бафер засилувач XX-D од Емитер 1/99, меѓутоа овој проект е малку постар, па го разгледав и аудиоконверторот за "лампашки" звук од Емитер 11/2010. Ме интересира дали добиениот резултат би бил ист? Ако не, тогаш која е разликата?
Никола Николовски (nikola_bb@...)
Резултатите ќе бидат различни, бидејќи уредите конструктивно многу се разликуваат. "Лампашкиот бафер-засилувач XX-D" воопшто не го засилува влезниот сигнал, но има ниска излезна импеданса, додека "аудиоконверторот за лампашки звук" може да го засилува влезниот сигнал, но има повисока излезна импеданса. Звукот на првиот е почист, додека вториот по звук е "пообоен", "полампашки" - но тоа може да го направи и поинтересен!
Како заклучок може да се каже дека секој од овие два уреда си има свои предности и недостатоци, па затоа самите треба да изберете кој повеќе ви одговара. Можеби најдобро е да ги направите и двата, да ги тестирате слушно, па потоа да одлучите!
Владимир Филевски
Се извинувам за првото писмо, беше малку хаотично затоа што го испраќав од мобилен. Јас никогаш немам слушнато како звучи лампаш. Сакав да изработам нешто вакво со цел да го чујам тој легендарен лампашки звук...
Сега видов дека има и проект за стереопредзасилувач со ECC83 во бројот 7-8/2010.
Нели и овој од 11/2010 е исто стерео?
Кој би бил вашиот совет, кој предзасилувач да го изработам?
Никола Николовски
И двата се во стереоизведба. Предзасилувачот од 7-8/10 е посложен и поскап и има помали изобличувања, а тој од 11/2010 е поедноставен (поевтин), полесен за реализација и помалку ризичен за градба затоа што работи на понизок напон. Исто така, значајни разлики има и во звукот кој го даваат. Сите детали ги има во наведените написи. Затоа најдобро е внимателно да ги прочитате сите 3 написи, па врз основа на тоа да си изберете кој предзасилувач ќе го изработите.
Не постои "најдобра шема". Да постоеше таква, тогаш немаше да постојат списанија за електроника - во 2-3 броја ќе беа објавени "најдобрите шеми" од сите области и потоа веќе ќе немаше смисла постоење на кое било списание. Секоја конструкција си има свои предности, недостатоци и специфичности. Секој читател треба да го направи изборот врз основа на повеќе параметри (сложеност, карактеристики, цена, достапност на потребните материјали, личните афинитети и потреби итн.). Она што е важно за еден читател може да не е важно за друг. Затоа читајте ги сите написи од соодветната област, така ќе научите многу од таа област и ќе ги дознаете специфичностите на секоја конструкција, па врз основа на тоа ќе можете да ја изберете "вистинската" конструкција за Вас.
Патем, подготвивме нов проект за Hi-End предзасилувач со ECC83, кој ќе го објавиме во броевите за април и мај.
Слободан Таневски
Ако никогаш претходно не сте чуле "лампашки" звук, тогаш проектот "аудиоконвертор за лампашки звук" од ЕМИТЕР 11/2010 е идеален за почетно запознавање.
Владимир Филевски
Поздрав до сите во Емитер!
Имам една идеја за која ми треба ваша помош. Сакам со алтернатор од Југо да добијам напон од 220V, а алтернаторот да се движи со помош на ветер. Колкав пречник ќе ми треба на перката и како и со што напонот да остане константен барем неколку секунди по престанокот на ветрот. Исто така дали постои можност ако ветрот е слаб и не произведува доволно напон, добиениот напон да го засилам на 220V. И за крај, доколку мојава идеја може да се спроведе во пракса дали горенаведеното ќе биде безбедно за уредот кој ќе се приклучи на него?
Однапред ви благодарам,
Никола (nikolakoljo@...)
Алтернаторот од Југо е околу 400 ватна трофазна машина (нема само еден модел на алтернатор за Југо!), која за потребите на Југото е прилагодена на тој начин што се врши трофазно исправување на наизменичниот напон и со автоматска линеарна регулација добиваме 14,2 волти еднонасочен напон со доволна моќност да полни 42 амперски акумулатор. Значи таков каков што е, алтернаторот за Југо дава 14,2 V и 30A – евентуално ако се исфрли исправувачот и линеарниот регулатор (популарно: реглер) ќе добиеме нерегулирани наизменични три фази со ефективна вредност на напонот од околу 12 волти (при 3000 врт./м). Се разбира дека овој напон е зависен од бројот на вртежите на машината, но тешко да се добие поголема вредност од 15Veff.
Како што гледате, тука нема 220 волти! Сепак Вие не сте погрешиле во многу, алтернатор за Југо може да се искористи за да се изработи генератор на електрична енергија од ветерот. Што се прави? Едноставно, овој алтернатор е прилагоден да полни акумулатор – па, полнете акумулатор! Така ќе имате енергија не само неколку секунди откога ќе престане ветерот туку и цел час времето со расположливи цели 500 вати ако користите акумулатор со капацитет од 42 Ah.
Како ќе добиете наизменични 220 волти? Едноставно, со претворувач од номиналните 12V еднонасочен напон на 220V наизменичнен напон! Таков DC/AC претворувач (инвертор) можете да набавите во малопродажната мрежа или да го изработите сам според упатствата во Емитер. Емитер во повеќе наврати има објавувано статии за реализација на ваков уред. Ако купите готов уред, за безбедноста ќе се грижи некој друг! Односно друг ќе биде одговорен за тоа дали тој уред ќе ги гори приклучените светилки, фрижидери или телевизори!
Како што гледате електрониката не претставува некој поголем проблем, впрочем неа можете да ја купите како готов уред ако не сте во можност да ја изработите. Најголем проблем ќе биде механиката бидејќи потребните механички компоненти во просек нема да можете да ги купите во малопродажната мрежа, туку ќе треба сам да ги изработувате, што всушност е и најголемата заблуда кај "младите" конструктори кои обично мислат дека многу лесно можат да се справат со механиката – а обично тоа не е така бидејќи тие немаат ниту доволно алат ниту доволно познавања за да изработат одредени механички компоненти!
Па така, само за видот на перката (перките), не земајќи ги предвид нејзините габарити, можат да се напишат неколку стотина страници. Затоа тука ви препорачувам да најдете нацрти за некоја квалитетна реализација и стриктно да се држете до нив! Само така ќе добиете резултати со задоволителен квалитет!
Емилијан Иљоски
Здраво,
Имам едно прашање до Зоран Цветковски и Георги Ефтимов. Го изработив 150W мосфет засилувач според написот во ЕМИТЕР 7-8/07, но се јави проблем. Имено, при првото вклучување, по околу 1 минута, експлодира електролитот C1 од 47µF/100V (а беше правилно поврзан). Го сменив и со вториот се случи истото, а на излезот имаше -45V, транзисторите беа изолирани од ладилникот компонентите правилно распоредени, а плочката беше од ЕМИТЕР. Го пуштив потоа со извадени C1 и C3, па почна да влече на +55V струја околу 7-8A. Ги откачив отпорниците R24 и R26, па изгоре R15 и T10. Тука застанав, зашто не знам што да правам понатаму.
До сега имам направено неколку од вашите проекти за моќни засилувачи (стереозасилувач со голема моќност, 150W едноставен транзисторски засилувач, 100W HI-FI засилувач) и сите проработуваа без проблем. Доколку имате објавено исправка, ве молам кажете ми во кој број или дајте ми некој совет во што е проблемот. Благодарам однапред.
Митко Митковски, преку e-mail
Единствена исправка за овој засилувач е во врска со објаснувањето на поимот "температурен коефициент" во рамката "Термини и кратенки" и таа е објавена во наредниот број на ЕМИТЕР (9/07). Никакви други грешки во објавениот проект, особено во шемата и плочката нема.
Електролитски кондензатор наменет за "пеглање" на напонот за напојување експлодира кога е обратно поврзан, односно инверзно поларизиран. Бидејќи кондензаторот C1 правилно сте го поврзале, претпоставувам дека засилувачот погрешно сте го поврзале со изворот за напојување. Е сега она што ме буни. Фактот дека страдаат само компонентите што се приклучени на позитивната линија на напојување наведува на заклучок дека минусот е добро поврзан, а грешката е помеѓу плусот и масата. Ако е така, од каде доаѓаат оние -45V на излезот? Ако, пак, масата е добро поврзана, а плусот и минусот се згрешени, на излезот може да се појави напон од -45V само под услов да не настрада ниедна компонента што е приклучена на негативната линија за напојување. Мислам дека тоа не е можно, при инверзно напојување на засилувачот барем еден од транзисторите T11, T12 би требало да изгори. Транзисторот T10 најверојатно бил изгорен и пред да ги откачите отпорниците R24 и R26. Со откачување на овие два отпорника само сте ја прекинале патеката на течење на големата струја и кога би знаеле дали оваа струја се затвора преку масата или преку минусот веднаш би знаеле дали и некој од транзисторите T11, T12 е изгорен.
Не знам со каква опрема располагате, но ако имате симетричен извор за напојување со можност за ограничување на струјата приклучете го засилувачот таков каков што е на изворот (±20V е сосема доволно) и ограничете ја струјата на 500mA. Излезниот напон на изворот сам ќе се приспособи на отпорноста што ја гледа во засилувачот и ќе можете лесно да утврдите кои компоненти се неисправни (или погрешно залемени ако ги има). Ако не располагате со извор направете го следното:
- поединечно проверете ја исправноста на секоја компонента освен излезните транзистори (T9÷T12) и неисправните заменете ги со нови,
- ако за некоја од компонентите користите замена, уште еднаш проверете дали се пин компатибилни со оригиналните,
- сите излезни транзистори задолжително заменете ги со нови,
- залемете ги и диодите за заштита на излезните транзистори од инверзен напон (D8 и D9),
- поставете осигурувачи од 500 mA во линиите за напојување,
На овој начин ќе се осигурате дека нема грешка во изработката и изборот на употребените компоненти. Ако, сепак, сè уште постои некаков пропуст, кога ќе го вклучите напојувањето ќе изгорат само осигурувачите, а скапите компоненти ќе останат заштитени. Не заборавајте пред да го вклучите напојувањето, лизгачот на тримерот P1 да го поставете во положба така што неговата отпорност ќе биде еднаква на нула оми.
Георги Ефтимов
Имам уште едно прашање за 150W MOSFET засилувач. Ги сменив излезните транзистори, го поврзав на стабилизиран извор на +/- 20V и 500mA, и со тримерот на 0Ω влече струја од 50mA симетрично. Но, на излез има• DC компонента од -13V и со влез од 1Vpp и 1kHz има на излез синусоида пресечена во негативнот дел по хоризонтала и пресечен дел во позитивниот дел по вертикална оска? Па би можеле ли да ми кажете во која компонента е грешката?
Благодарам однапред,
Митко Митковски, преку e-mail
DC напонот на излез на засилувачот во отсуство на влезен сигнал треба да биде помал од ±100mV, но може да се толерира и нешто поголема вредност. Навистина ми е жал, но не можам да посочам ниедна компонента поради која на излез на вашиот засилувач се појавува толку голем DC-напон. Хоризонталното отсекување на синусоидата во негативната полупериода најверојатно е последица на големиот DC напон на излезот. Засилувањето на засилувачот е нешто поголемо од 30. Бидејќи потенцијалната разлика помеѓу излезот и негативната линија на напојувањето во вашиот случај изнесува само 7V, негативната полупериода на синусоида со 1Vpp на влезот не може без отсекување да се пренесе на излезот.
Зоран Цветковски
Здраво,
Списанието е одлично!! :) Секоја ви чест. Само би сакал уште 2 работи: пишувајте повеќе од областа на физиката, науката и најновите откритија; а списанието нека биде 100% во боја бидејќи црно-белите страници ги оддалечуваат читателите од одредена тема, а со тоа и од целото списание.
Се надевам ќе има такви промени во вашето списание, затоа што читателите заслужуваат совршеното списание во Македонија од областа на науката и технологијата :)
Поздрав,
Драган Савески
Ви благодариме за убавите зборови. Рубриката "Физика" е присутна речиси во секој број на ЕМИТЕР, а во рубриката "Астрономија" често пати написите се од областа на астрофизиката. Исто така, во тек е една интересна серија насловена со "Неверојатни научни вистини", која се надеваме дека ќе го привлече Вашето внимание.
Ние секогаш се трудиме навремено да ги објавуваме најновите научни откритија, но просторот во списанието е ограничен (бројот на љубители и на други рубрики исто така е голем!), па ги избираме само оние теми за кои сметаме дека би биле интересни за најголемиот број на читатели.
Што се однесува за црно-белите страници, верувајте дека ние сме првите кои би сакале сите страници во ЕМИТЕР да се во боја, но цената на списанието кога би се печатело комплетно во боја би била многу повисока и би била одбивна за многу читатели, па тоа негативно би се одразило на тиражот. Затоа направивме компромис - дел од страниците се во колор, дел се црно-бели, со што цената на списанието е многу поприфатлива.
Владимир Филевски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.