Ме интересира дали може да се најде шема за излезен засилувач со ламби над 100W, а може и над 150W. Како ваш редовен читател имам изработено многу склопови од Емитер и овој пат започнав да прибирам делови за изработка на High-End предзасилувачот со ECC83, меѓутоа повеќе би сакал да изработам излезен засилувач со ламби па би ве замолил ако имате некаква шема да ми испратите по e-mail. Мислам дека во еден ваш поранешен број излезе некоја таква шема ама не можам да го најдам бројот и не знам која јачина ја има тој засилувач .
Однапред ви благодарам,
Сашо Јолески преку e-mail.
Засилувачи со ламби и голема моќност често се изработуваат во push-pull спрега со две ламби EL34 (6CA7) или легендарната 6L6. Ваква конфигурација дава 50W излезна моќност, додека верзија со 4 ламби дава цели 100W. За лампаши ова се веќе многу големи моќности и многу ретко се изработуваат засилувачи со поголема моќност. Поради големите губитоци, мрежниот и излезниот трансформатор кај 100-ватните лампашки засилувачи треба да се со моќност од минимум 200W по канал, што ваквите засилувачи ги прави не само скапи, туку тешки и габаритни. Второ, и самите ламби се многу скапи, особено ако се од добар призводител (RCA, Valvo, Siemens, Mullard и т. н.) и тие имаат многу мал животен век (<2000 работни часови).
Трето и најбитно, ваквите засилувачи во AB класа не се воопшто популарни кај High-End приврзаниците од проста причина што тие не даваат некоја компаративна предност во однос на транзисторските засилувачи од врвна класа. Push-pull изведбите во AB класа главно се застапени кај гитарските засилувачи, а High-End следбениците се фокусирани на single-ended засилувачи (само една ламба) во A класа, конфигурација која навистина дава спектакурарен звук, но не може да даде многу поголема моќност од десетина вати. Втората опција кај High-End следбениците е хибриден засилувач со биполарни или MOSFET транзистори на излез, пак во A класа, а никако во технички инфериорната AB класа.
Шеми за лампаши со поголема моќност од 100 W можат лесно да се најдат на интернет, но на интернет може да се најде сè и сешто па и многу непримерни решенија. Во Емитер немаме објавено шема на излезен засилувач со ламби, но со оглед на нараснатиот интерес кај читателите планираме во билска иднина реализација и на такви проекти, а како прв најверојатно ќе биде High-End хибриден засилувач.
Емилијан Иљоски
Голем поздрав до сите во Редакцијата!
Сакам да го изработам "Индикаторот на ниво на течност" од Емитер бр.1/08 при што сакам да го употребам за ниво на течност во пластичен резервоар за вода од 500 литри. Резервоарот се полни со електрична пумпа при што сакам уредот да ја исклучи пумпата кога ќе се наполни резервоарот. За таа цел сакам да го употребам спомнатиот индикатор со дополнителен релеј за вклучување/исклучување на пумпата. Таа работи на 220 V и не знам колкава струја троши, но секако е мала така што не би требало релејот да биде за повеќе од 16 A. Како да го поврзам релејот со индикаторот за да ја прекинува струјата за пумпата?
Ви Благодарам за потрошеното време,
Христијан Гроздановски
Индикаторот на ниво на течност од Емитер 1/08 може да се употреби за автоматско вклучување/исклучување на електрична пумпа за полнење на резервоар со вода. За таа цел на излезот треба да му се додаде соодветен релеј со побуден транзистор. Електричната шема на овој додатен склоп е прикажан на сликата. Принципот на функционирање на индикаторот е опишан во ЕМИТЕР 1/08, па овде нема да се повторуваме. Само ќе резимираме дека кога нивото на водата во резервоарот е над нивото на јагленовите стапчиња, сите транзистори се закочени, па релејот не е активиран (моторот е исклучен). Но, кога нивото на водата ќе спадне под јагленовите стапчиња, транзисторите минуваат во режим на спроводливост, ЛЕД диодата свети, а релејот е активен, со тоа преку контактите на релејот е вклучена и пумпата сè додека нивото на водата не досегне до јагленовите стапчиња. Ви обрнуваме внимание на неколку работи:
1. Бидејќи резервоарот е направен од изолациски материјал (пластика), тогаш едното јагленово стапче (кое било) мора да се поврзе со масата на склопот. Со други зборови, поврзувањето треба да биде како на блок-шемата на слика 3 од наведениот проект;
2. На шемата дадена во прилог е употребен релеј за 10A со двоен преклопник, чии контакти се паралелно поврзани за да се обезбеди проток на струја од 16A за погон на монофазен електромотор. Во случај да сакате да употребите 3-фазен електромотор, релејот треба да има 3 одвоени прекинувачи (преклопници) со номинална струја која е поголема од предвидената потрошувачка на моторот.
Многу успех во реализација на склопот.
Петар Лагудин
Релејот т.е. калемот од електромагнетот треба да се приклучи помеѓу точките A и 0V, а електричната пумпа да се поврзе во серија со контактите на релејот кои нормално (во отсуство на напон на калемот) се отворени. Тоа значи дека без напојување на индикаторот, пумпата ќе биде исклучена независно од нивото на вода во резерварот. Притоа индикаторот за течност и сондите треба да се поврзат како на слика 3 од оригиналниот текст во Емитер. Релејот треба да работи на 12V и да ја издржи струјата што ја влече пумпата.
Ако се појават некои неправилности во работата на индикаторот поради преоптовареност на излезниот транзистор T4 тогаш треба да се додаде дополнителен транзистор за побуда на релејот како што е прикажано на цртежот.
Дејан Трпески
Здраво Емитер. Многу поздрави и поддршка до редакцијата. Се трудам да бидам редовен читател, но ми недостасуваат некои броеви од списанието па затоа ги порачувам следните броеви....
....Би сакал во списанието да има многу повеќе текст и многу повеќе објаснувања, детални описи на електронски елементи и начини на проверка на нивната исправност.
Инаку јас како почетник би сакал да изработам некој проект, но не знам како да направам плочка со печатено коло. Ако може да ми го објасните начинот на домашна изработка на ППК.
Исто би сакал да ми препорачате некоја корисна литература за почетници и каде да ја набавам.
На крај уште еднаш многу поздрави до Емитер и ви посакувам уште многу години успешно работење.
Благоја Јандрески од Гевгелија
Кога некој за прв пат ќе изработи свое печатено коло, безповратно станува електроничар. Со среќа!!!
Од секогаш се стремело за педноставен и поевтин пат до готова плочка со печатено коло (понатака ППК), па и оттаму и повеќе начини за изработка на ППК. Овде накратко ќе објасниме еден од начините да се изработи ППК во домашни услови.
Ќе тргнеме со претпоставка дека го немате изгледот на ППК туку ја имате само шемата на електронскиот склоп.
Чекор 1: Внимателно ќе ја проучите електричната шема. Ако не го имате оригиналот, и ако примерокот што го имате е во хаотична состојба, стрпливо и педантно прецртајте ја на бел лист. Верувајте ни, ова колку и да ви изгледа непотребно на крај ќе ви се исплати.
Чекор 2: Без претходно набавени делови не го започнувајте планирањето на ППК. Деловите можат да бидат во најразлични форми и големини и со најразлични изводи. Ако ги немате набавено деловите а сте ја изработиле ППК, најчесто овој склоп нема да биде довршен. Чудно но вистинито, а зошто - сами ќе се уверите.
Чекор 3: На милиметарска хартија внимателно распределете ги деловите, така да физички не си сметаат еден со друг, и не се преклопуваат еден преку друг. Ако многу не е битна големината на печатеното коло, не практикувајте вертикално поставени елементи (најчесто отпорници) туку гледајте секогаш да бидат хоризонтално легнати. Со постапката која ја објаснуваме во овој текст, печатеното коло треба да се испланира од страната на бакарот. Притоа треба да се пази на распоредот на изводите на елементите посебно на интенгралните кола (се гледаат од долната страна). Елементите нека бидат така поставени што поврзувањето меѓу нив биде по најкраток пат и поедноставен, но притоа пазете колку е можно и на естетскиот изглед. Елементите нека бидат поставени под прав агол.
Чекор 4: Плочката добро исчистете ја од мрснотии. Избегнувајте да го допирате бакарот со прсти. Никако не употребувајте шмиргла или челична четка. Најдобро се чисти со ситен вим и крпа.
Чекор 5: Добро исушете ја плочката. Со употреба на индиго внимателно прекопирајте ги водовите од белиот лист на кој сте ја испланирале плочката само по рабовите на водовите. Потоа со водоотпорен (алкохолен) фломастер пополнете го просторот каде што треба да се простираат водовите. Со помош на фломастерот го заштитуваме бакарот онаму каде што ни е потребен. Слојот на фломастерот треба да биде доволно дебел да не се гледа бакарот. Корекциите, ако се потребни, може да ги направите со остар предмет (скалпел, шило или сл.), но откако добро ќе се исуши (15 мин).
Чекор 6: Направете го растворот од киселина и хидроген. За разјадување на незаштитениот бакар најчесто се користи а и најлесно се набавува растворот од солна киселина 15-25% (HCl) и хидроген 9% (H2О2) во однос од 40% киселина:60% хидроген. Може да се користи и ферохлорид FeCl кој е и помалку отровен но процесот е поспор. Правете го развивањето внимателно и на отворен простор или добро проветрена просторија блиску до извор на вода. Не дишете директно над растворот бидејќи при реакцијата се ослободуваат отровни гасови. Рацете заштитете си ги со гумени ракавици. Растворот е агресивен према органски материи (текстил) и метал. Растворот исклучиво правете го во пластични или порцелански садови. Потопете ја плочката во растворот и со помош на пластична пинцета (стапче) внимателно мешајте го растворот, и пазете да не го оштетите заштитниот слој.
Чекор 7: Откако целиот незаштитен бакар ќе отпадне, внимателно извадете ја плочката од растворот, исцедете ја и веднаш добри измијте ја под силен млаз на вода околу (5 мин).
Чекор 8: Добро исушете ја плочката. Заштитниот слој можете да го симнете со чист алкохол и поголемо количество на памук или пуцвал. За крај добро изрибајте ја со ситен вим.
Чекор 9: Дупките пред да ги бушите источкајте ги со оштро шило. Бушењето направете го со соодветна бургија ( 0,7mm,1mm, 1,5mm).
Ако изработувате ППК објавена во некое списание првите три чекора ги прескокнувате. Доколку се придржувате до основните правила, успехот и квалитето е низбежен.
Ова е еден од повеќето начини на изработка на ППК. Во некој од следните броеви на ЕМИТЕР ќе објавиме поопширен напис за аматерско и професионално проектирање и изработка на ППК. Голем успех во изработката на ППК.
Што се однесува до соодветна литература која би можеле да ја користите во изучувањето на електрониката тука мораме да ве разочараме. Популарна литература за електроника на македонски јазик, колку што ни е познато, не постои. Постојат само неколку учебници и скрипти за средните електротехнички училишта и електротехничкот факултет меѓутоа во нив елктрониката главно е обработена само од теоретски аспект па затоа не одговараат за аматери и почетници. Повремено во книжарниците може да се најдат книги од Југославија и Хрватска во кои електрониката е презентирана на популарен начин. Од нив, како почетна литература, би ви ги препорачале: “Хоби електроника”, “Електроника и роботика” и “Радио техника и електроника” од Светислав Шилер,
Баш поради огромниот недостаток на ваков вид литература планираме наскоро да започнеме серија написи во форма на краток курс за електроничари почетници. Исто така, се надеваме дека ќе успееме да собереме сили и средства да објавиме и некоја книга со ваква тематика (оваа идеја ни стои уште од основањето на Емитер).
Валентин Трпески и Слободан Таневски
Здраво почитувана редакцијо!
Имам проблем и се надевам дека ќе успеам да го решам, се разбира со ваша помош. Се работи за стробоскопот од ЕМИТЕР 9/96. Не знам каде можам да ги купам гасната ксенонска цевка и иницирачкиот трансформатор. Кога сме веќе кај трансформаторот, дали ќе може тој да се изработи и како?
Однапред ви благодарам.
Тасе од Штип
Информации во врска со набавка на одредени електронски елементи или уреди пред се треба да побарате директно од фирмите што се занимаваат со таа дејност. Впрочем за да бидат достапни за поширок круг на потенцијални купувачи, фирмите вложуваат одредени финансиски сретства за свое рекламирање. Ние се обративме до фирмите што се рекламираат во ЕМИТЕР и добивме информација дека гасната ксенонска цевка и иницирачкиот трансформатор можат да се набават во продавницата за електро делови, Електро Ваце (тел. 413-000). Што се однесува до изработката на трансформаторот, многу полесно, побрзо и поедноставно е да го купите отколку да го изработувате сами.
Ви посакуваме успех во изработката на стробоскопот.
Бојана Димитрова
Редовно го читам вашето списание и мислам дека е супер. Досега имам направено повеќе звучни кутии (според пресметките и упатствата од текстовите на Филевски) и прилично сум задоволен. Имам неколку прашања:
1. Колкав треба да биде волуменот на кутијата, ако се стават два или повеќе бас-звучника во неа?
2. Како сето тоа ќе влијае врз вкупната моќност и ефикасност на целата кутија?
3. Дали може во наредните броеви да објавите нешто повеќе за бас-рефлекс и бандпасс кутиите - пресметки и конструкција?
Многу поздрав до сите во редакцијата, а посебно до В. Филевски и Ви посакувам понатамошен успех.
Кировски Спасе од Скопје
Ви се заблагодарувам од името на редакцијата.
1. Прво пресметајте го волуменот потребен за еден бас-звучник. За два звучника потребен е двојно поголем волумен од пресметаниот, за четири звучника - четири пати поголем. Звучниците мора да се поврзат паралелно! Ако треба да се постават четири звучника, тие мора да бидат 16 омски (вкупната импеданса ќе биде 4 оми. Не смее сериски да се поврзат звучниците, бидејќи Qts параметарот премногу ќе се зголеми, односно ќе се добие кутија со многу висок Qtc. Заради истава причина не доаѓа во предвид и комбинираното сериско/паралелно поврзување на четири звучника. Сериско поврзување на два звучника може да се дозволи само ако звучниците имаат многу низок Qts параметар - помал од 0,3 (тогаш во пресметките се користи новодобиениот, повисок Qts параметар).
2. Два звучника од по 8Ω и 150 W, паралелно врзани даваат еквивалентен звучник од 4Ω и 300 W. Слично, од четири звучника од по 16Ω и 150 W се добива еден еквивалентен од 4 Ω и 600 W . Во идеален (теоретски) случај ефикасноста расте за 3 dB при секое удвојување на бројот на звучниците, но во реалноста се добива најмногу 1 dB. Максималната јачина на звукот ќе зависи од ефикасноста на звучниците и од тоа колкава максимална моќност може да даде засилувачот на 4Ω. Ако засилувачот на 4Ω може да даде двојно поголема моќност од максималната на 8Ω (таквите засилувачи се прилично ретки), тогаш ќе се добие за 4 dB погласен звук (1 dB од ефикасноста плус 3 dB од двојно поголемата моќност).
3. Пресметките за bandpass кутиите се вршат исклучиво со компјутер, така што во некој нареден број на ЕМИТЕР ќе објавам само практичен проект за bandpass subwoofer. Што се однесува до пресметките за бас-рефлекс кутиите, тоа е премногу комплексна тема за само еден или два (или три) написи. Се подготвувам за поголема серија написи на таа тема, или можеби од тоа ќе произлезе и книга.
Владимир Филевски
Здраво!
На почеток би сакал да ви упатам честитки за досегашната работа и би ви порачал да не обрнувате внимание на оние кои велат дека ЕМИТЕР е скапо списание и другите слични критики (тие не ја сакаат електрониката).
ЕМИТЕР го купувам подолго време и посебно ме интересираат проектите и написите од областа на аудио техниката. Имам неколку прашања, на кои се надевам дека ќе добијам одговор.
1. Како се пресметува волуменот на звучна кутија со два еднакви бас-звучника?
2. Дали при паралелно поврзување на два звучника се менуваат Тхиеле-Смалл параметрите на "еквивалентниот" звучник или тие се еднакви на единечниот?
3. Имам забележено дека во проектите користите звучници од 8Ω, па би сакал да знам дали звучник од 8Ω има предност над оној со 4Ω? Поконкретно - дали Simsonik 820 B од 4Ω ги има истите параметри со оној од 8Ω?
Однапред ви благодарам.
Марјан од Прилеп
Во името на редакцијата Ви се заблагодарувам на честитките.
1. Потребниот волумен на целата кутија е точно двојно поголем од пресметаниот волумен за кутија со еден бас-звучник. Ако станува збор за компресиона кутија, пожелно е волуменот на целата кутија физички да се подели со преграда (по можност коса) на два еднакви дела - секој дел да има волумен пресметан за еден звучник. На тој начин конструкцијата на целата кутија е поцврста, со помали резонанции на страниците, а се намалуваат и стојните бранови во внатрешноста.
2. При паралелно поврзување на два звучника не се менуваат Thiele-Small параметрите, освен што "еквивалентниот" звучник би имал двојно поголем параметар Вас, но таков начин на пресметување непотребно ги комплицира работите. Едноставно: се пресметува волуменот потребен за еден звучник, па за кутијата се зема двојно поголем волумен. Импедансата на "еквивалентниот" звучник ќе биде двојно помала.
Ако се користи конфигурацијата прикажана на сликата 11 на страна 16 од ЕМИТЕР 9/96 ("Звучни кутии - сите видови на светот"), тогаш може да се земе како да е параметарот Вас двојно помал, односно потребниот волумен на кутијата е половина од волуменот во однос на случајот кога се користи еден звучник. Ова важи и за компресиони звучни кутии.
3. По правило, 4 омска и 8 омска верзија на еден звучник имаат идентични Тхиеле-Смалл параметри, но има многу исклучоци. Меѓутоа и во случај кога параметрите им се различни, обично за двете верзии се добиваат еднакви по волумен кутии, со слични карактеристики. Параметрите на 4 омскиот Simsonik 820 B не сум ги мерел.
Во проектите исклучиво ги користам звучниците од 8Ω, бидејќи голем број на евтини засилувачи не можат да работат на 4Ω Би можело да се каже дека всушност звучникот од 4 W има предност, бидејќи ќе свири погласно од 8 омската верзија на истиот звучник.
Владимир Филевски
Почитувана редакцијо, јас сум ваш редовен читател и хоби ми е електрониката. На местото каде живеам примаме TV сигнали од три насоки на VHF и UHF подрачјето па затоа би бил задоволен доколку во некој од следните броеви објавите шема на TV антенска свртница со три или четири UHF влезови.
Љупчо Стојкоски, Кривогаштани
Со појавата на повеќе ТВ сигнали од различни насоки, проблемот на квалитетен ТВ прием станува доста сложен. Во Вашиот конкретен случај ќе наведеме само две од повеќето можни решенија, не навлегувајќи во поголеми елаборирања, за што сепак е потребно многу повеќе време и простор.
1. Решение со канална филтерска свртница:
- Изработка на канална филтерска свртница по нарачка, која ќе има онолку влезови колку и насоки на прием и ќе биде подесена на оние канали кои се примаат во Вашето место од секоја насока посебно.
- За секој влез ќе биде потребна соодветна антена: комбинирана VHF/UHF или само UHF антена.
- За послаб канал потребна е поквалитетна антена, односно антена со поголема добивка и евентуално канален нискошумен предзасилувач.
- Доколку доводниот кабел од антените (свртницата) е подолг и доколку сакате прием на повеќе од еден телевизор, потребно е веднаш по свртницата да се стави нискошумен антенски широкопојасен засилувач.
Ова е можеби најквалитетно решение, но кај нас тешко се наоѓа таков тип на канална свртница, а доколку се појави нов ТВ канал потребни се нови т.н. инсерт-свртници за тој канал посебно или повторна преработка на старата свртница.
2. Компромисно решение со универзална свртница:
- Во овој случај се користи свртница со еден VHF и најмалку два UHF влеза.
- Се користат VHF и UHF антени, соодветно за секој влез.
- Антените треба така да се насочат за да се намали колку што е можно нивното меѓусебно влијание, бидејќи со два UHF влеза можна е појава на “двојни” слики на некои канали.
- Исто и во овој случај може да се користи посебен нискошумен засилувач или да се користи варијанта на засилувач-свртница во заедничка изведба.
Доколку е потребно да се користи широкопојасен засилувач треба да се земе во обзир дека неговото засилување не е најважен параметар, напротив некои засилувачи кои се декларираат со повеќе од 40, 50, па и 60dB, само прават нови проблеми со интермодулација и “мешање” на сигналите, а со својот голем сопствен шум ги “покриваат” послабите сигнали. Обично, оптимални широкопојасни засилувачи се оние кои засилуваат до 30dB и имаат сопствен шум помал од 3dB.
За додатни консултации и помош при реализација Ви стојам на располагање на тел. 091-235-610.
Александар Николов
Почитувана редакцијо,
Веќе 10-тина броја го следам вашето списание и сум задоволен, само би сакал проектите да имаат по практична примена (пр. “Глас на робот” не ми паѓа на памет каде би го искористил, освен за пракса на конструкторот).
Неколку години членувам во “Народна техника” и сум добар моделар, но се сретнувам со проблемот што немам станица за да можам да ги управувам во воздух моите модели. Дали сте во можност да објавите комплетен проект на станица за радио-командувани модели?
За крај би ве запрашал уште нешто. Дали е мошно правоаголниот облик на струјата да се претвори во синусен облик? Доколку е можно би сакал струјата да е со следниве карактеристики: 220-230V, 1-10A и околу 200W.
Деан Лазов од Кавадарци
1. Сите проекти кои ги објавуваме во ЕМИТЕР се трудиме да бидат интересни и достапни за поголем број на читатели. Јасно е дека секој проект не припаѓа во областа на интересирање кај секој читател, а тоа впрочем е и невозможно. Интересот за одредени теми зависи од многу фактори, па можно е она што сега не Ве интересира веќе утре да Ве заинтересира или да Ви затреба. Затоа треба да се има извесно разбирање кон проектите кои се објавени, а во кои во овој момент можеби не гледате нивна практична примена. Конктерно за проектот “Глас на робот”, можам да кажам дека се работи за едно едноставно решение на дисторзија (изобличувач) кое покрај симулирањето на синтетизиран глас (што може да се искористи при разни снимања и настапи), успешно може да се искористи и за генерирање на различни инструментални ефекти. За вакви и слични изобличувачи досега повеќе читатели пројавија интерес.
2. Во моментов (во следните неколку броеви) не планираме да објавиме проект на станица за радио-командувани модели, пред се заради неговата сложеност. Ова не значи дека нема да се потрудиме во иднина да подготвиме и таков проект.
3. Еден од начините за конверзија на правоаголен напон во синусен е со елиминирање на повисоките хармоници од правоаголниот напон со помош на соодветни пасивни електрични филтри. Според податоците кои се наведени во писмото конструкцијата на соодветен филтер не е едноставна работа пред сé поради големата моќност и ниската фреквенција. Покрај ова за негова изработка потребна е и значајна инвестиција, која зависно од намената може да биде неисплатлива.
Дејан Трпески
Почитувана редакцијо,
Ја поздравувам целата редакција на списанието ЕМИТЕР а особено господинот Слободан Таневски и господинот Владимир Филевски. Забелешки за списанието немам, но имам неколку желби и проблеми.
1. Би сакал до декември да објавите серија проекти за светлосни ефекти погодни за забави.
2. Би сакал да објавите проекти за моќни засилувачи (>400W).
3. Поседувам грамофон DUAL 604 кој што ми е приклучен на миксета. Би сакал да знам на кој начин би можел да го засилам излезниот сигнал од грамофонот бидејќи е многу слаб. Исто така ако може да објавите шема и за серво уред за грамофон.
4. Го изработив Стробоскопот од Емитер бр. 9/96 но отпорникот R1 и кондензаторите C1 и C2 значително се загреваат. Дали е тоа нормално и како би можел да го намалам греењето на овие елементи.
5. Поседувам засилувач Marantz model 1090 на кој е расипан потенциометарот за јачина на тонот. Проблемот е во тоа што тој потенциометар е метален и е со четири изводи, а јас имам пластичен со три изводи. Би сакал да знам за што служи четвртиот извод и каде можам да набавам таков потенциометар или на кој начин би можел да искористам потенциометар со три изводи.
Однапред ви благодарам.
Владимир Димитровски од Скопје
Во името на редакцијата Ви се заблагодарувам на поздравите.
Нé радува тоа што Ви се допаѓа списанието и што се интересирате за многу области од електрониката.
1. Освен стробоскопот, кој веќе сте го изработиле, проекти за светлосни ефекти имаме објавено и во броевите 1-2/96 и 3-4/96. Станува збор за три програмабилни светлосни автомати со 15, 8 и 4 канали. Меѓутоа тие се со повисок квалитет и посложена конструкција, па со нивна градба би требало да се зафатите ако имате некое поголемо искуство во електрониката. Инаку еден од нашите соработници веќе работи на проект за light show (со поедноставна - стандардна изведба), па очекувајте го во некој од следните броеви (можеби веќе и во декемврискиот број).
2. Евидентно е дека голем број читатели се интересираат за градба на засилувач со многу голема моќност (300, 400W, па и повеќе), па затоа наскоро ќе објавиме и таков проект. Меѓутоа и во оваа прилика морам да напоменам дека освен поголеми финансиски вложувања, за градба на ваков засилувач потребни се и поголеми знаења и практични искуства од електрониката.
3. Поквалитетните грамофони најчесто користат грамофонска глава со подвижен магнет (ММ), чиј излезен напон е околу неколку mV. Затоа овој сигнал мора претходно да се засили (околу 40dB), а при тоа да се изврши и фреквентна корекција според RIAA стандардите. Повеќе за оваа проблематика можете да прочитате во проектот за диско миксерот EMIX5 (ЕМИТЕР 4/97). Таму ќе најдете и шема за грамофонски предзасилувач - тоа е делот околу IC2A и IC2B во шемата на EMIX5 (стр. 18).
Поквалитетните грамофони најчесто користат DC мотор. Шема на еден регулатор на брзината на DC мотори објавивме во ЕМИТЕР 5-6/96.
4. Загревањето на R1, C1 и C2 во стробоскопот се должи на големиот импулсен напон во колото кој зависи и од особините на лампата и иницирачкиот трансформатор. За да ја намалите можноста од прегорување на некој од овие елементи за R1 употребете отпорник со поголема моќност (15W или повеќе) или пак сериски спој на два отпорници од 270Ω/10W, а C1 и C2 нека бидат за повисок работен напон (630V).
5. Во засилувачите многу често се користат потенциометри со 4 изводи при што четвртиот извод се приклучува на едно пасивно RC коло за добивање на loudness ефект. Тоа значи дека наместо неисправниот потенциометар со 4 изводи можете да употребите потенциометар со 3 изводи, но во тој случај ќе немате можност за loudness (физиолошка) корекција на јачината на звукот што и не е некој голем недостаток. Доколку сепак сакате да имате loudness корекција можете да вградите посебно активно коло - за ова видете во ЕМИТЕР 3/95.
Слободан Таневски
Почитувана редакцијо,
Немам некои забелешки за списанието, можам само да кажам дека е одлично. На нас средношколците навистина ни беше потребно едно вакво списание. Јас и некои мои другари имаме некои помали проблеми па би сакале да ни помогнете:
1. Би сакале да објавите формули за пресметка на калеми (со и без јадро). Ние располагаме со некои формули, но во нив никаде не се наведува податокот околу дебелината на жицата.
2. Не интересира дали и како можеме да ја одредиме индуктивноста на калемот доколку не располагаме со LC метар.
3. Би сакале да објавите шеми за разни светлосни и звучни диско ефекти.
4. Уреди за снимање, прислушкување на телефони како и детектор за откривање дали сме прислушкувани
5. ФМ предаватели и приемници со фреквенција пониска од 87MHz (мушица).
6. Детектор за поставени предаватели (мушица), алармни уреди дигитални брави.
7. Моќни засилувачи (300-450W стерео).
Сашо од Скопје
Во оваа прилика ќе ја објавиме формулата за пресметка на повеќеслојни калеми со воздушно јадро, бидејќи индуктивноста на калемите со феромагнетно јадро зависи од видот на јадрото. Формулата гласи:
Ознаките во формулата го имаат следново значење:
N - е број на навивки
d - е дијаметарот на жицата во mm
D - е дијаметарот на јадрото во mm
B - е висината на јадрото во mm
Пресметката на калемот започнува со изборот на дебелината на жицата согласно со емпириската формула:
Во оваа равенка I е максималната струја низ калемот изразена во ампери
Кога е позната дебелината на жицата се избира димензијата на јадрото, односно неговиот диаметар и неговата висина (D и B). Потоа според првата формула се исцртува графикот N=f[L], кој се добива со пресметка на L за различни вредности на N (за усвоените D,B и d). Од добиениот график се одредува точниот број на навивки (N) за потребниот индуктивитет.
Еден од наједноставните методи за мерење на индуктивноста на калемот е со т.н. U/I метода. Оваа метода се состои од мерење на падот на напонот што го создава калемот во сериска комбинација со еден отпорник и со мерење на струјата низ него при простопериодична (синусна) екситација (побуда). Од добиените вредности за падот на напонот и за струјата по индиректен пат може да се одреди индуктивноста според следната формула:
За ова мерење е неопходно да се поседува еден електронски волтметар и еден синусен генератор. Заради поголема точност препорачливо е мерењето да се повтори неколку пати на различни фреквенции од работното подрачје на калемот.
Дел од шемите кои ги барате да се објават се веќе објавени во предходните броеви на ЕМИТЕР, а како што сигурно забележавте, една од вашите желби (телефонски прислушкувач) ја реализираме во овој број. За останатите сигурно ќе стане збор во некој од следните броеви.
Дејан Трпески
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.