Почитувани,
Ме интересира дали може да се најде некаде литература за инсталација на водовод и парно греење?
Даниел Дичоски
Кога се работи за литература за изведба на водовод и парно греење, морам да признаам дека таа е оскудна и ќе се сведе на некои книги од техничка термодинамика во која повеќе е насочено кон објаснувањето на законите од термодинамиката отколку на изведба на водоводни системи и топловодно греење. Во областа на изведбата на водоводни системи постојано излегува нешто ново, т.е. нови материјали што се употребуваат во изведбата на овие системи. Порано имаше само поцинкувани цевки и црни цевки за изведба на овие системи, а сега имаме ППР-цевки (полипропиленски цевки – пластика), потоа тотра пластично црево, алупласт, бакарни цевки и за сите нив најразлични фитинзи (Т-врски, колена, спојки и др.). Доколку сакате да се занимавате со изведба на овие системи, побитно е да знаете што има на располагање на пазарот, т.е. со кои делови можат да се изведат овие системи. Впрочем, доколку сте почетник моја препорака е да се прошетате низ техничките маркети во Скопје, како што се Бриколаж, Хубо маркет, Меркур, Електроелемент, и да ги разгледате елементите што се нудат за водовод и парно грење. Земете ги деловите и подрасклопете ги малку, и ќе ви стане јасно како се поврзуваат заеднички. Читајте ги декларациите и описот на производот па ќе им ги научите имињата и нивната големина и примена. Одредени информации можете да користите и од интернет. Изведбата на водовод не е ништо сложено, само треба да направите сложувалка на елементи кои ќе спроведуваат вода, а во однос на парното греење проблемот е малку посложен, но сепак не е некоја научна фантастика. На крај само да напоменам дека изведбата на водовод и парно е мајсторска работа, најверојатно и затоа нема толку литература – тие љубоморно го кријат своето знаење.
Во некои наредни написи ќе пишуваме повеќе за овие теми, кои би претставувале некој почетен курс за самоградба на водовод и парно греење.
Поздрав,
Мики Крстевски
Почитуван господине Мики, Ви благодарам за исцрпниот одговор и за времето што го одвоивте. Јас сум аматер во таа област, но начинот на спојување на елементите и изборот на материјал ми се познати. Сакам да наведам неколку работи што не ми се јасни и сакам да ги знам, а Вие доколку сте во можност, да ми помогнете. На пример на колкава квадратура треба да се инсталира радијатор и колкава е неговата големина за да ја постигне потребната топлина? Потоа, со колкав пречник на цевки се оди од котелот па до крајната цел (ако имаме неколку катови), како се поврзува котелот и др?
Ви благодарам и ако имате можност, некако да ми одговорите.
Со почит
Даниел Дичоски
Водоводните системи и парното греење се предмет на постојани иновации, и за да останете во тек со настаните, треба редовно да ги следите новините затоа што конкуренцијата во оваа област е безмилосна (од Кина до САД речиси секоја земја по нешто произведува и иновира). Порано за оние стари гусани радијатори, ако сте имале можност да ги видите, важеше пресметката (според мајсторите): едно ребро по квадрат за дефинирање на должината на радијаторот. Но овие радијатори веќе не се употребуваат, туку сега се употребуваат алуминиумски и панелни радијатори, а воедно за пресметка на должината на радијаторот треба да се вкалкулираат и други параметри – не е исто дали водата што ќе кружи во радијаторот е 40 степени или е 80 степени. Во однос на големината на цевките, се пресметуваат струјни загуби и поединечни протоци, т.е. да не се случи пумпата да не може да избутка вода до крајниот радијатор, па тој воопшто да не грее. Во однос на потребните пресметки и поврзувањето на котелот и инсталацијата на парното, рубриката "Писма" е премала за да го објасниме тоа, па затоа ветуваме дека во наредните пролетни и летни броеви ќе објавиме написи за монтажа на водоводни системи и монтажа на парно греење. Со тоа, вие и сите заинтересирани читатели ќе добиете опширен преглед на овие теми со многу трикови на мајсторите кои ги изведуваат овие системи.
За крај доколку сте аматер би ви препорачал со водоводот да правите експерименти, но со парното греење сè додека не ви стане јасно како функционира немојте да експериментирате, во најмала рака може да завршите со поплава по дома, а може и со изгореници и експлозија на целокупниот систем.
Поздрав
Мики Крстевски
П.С. Написите на овие теми веќе се подготвуваат па серијалот написи за инсталација на водовод ќе го започнеме од следниот број, а по него ќе следи и серијалот за инсталација на топловоден систем за парно греење.
Слободан Таневски
Здраво Емитер,
Можеби сте заборавиле за што се работеше, па да ве потсетам – мојот проблем беше во 6-те интегралци LM338, за кои заклучивме дека се фалсификат и требаше јас да ги измерам. Ги испитав и заклучив дека всушност пиновите внатре се само кусо врзани, без никаква контрола на напон. Ако може да ми дадете стручен совет како да ја докажам измамата што ми е направена од страна на продавачот?
Со почит,
Столе Јовановски
Електронските компоненти, како и повеќето други резервни делови за апликации во други дејности, НЕ се предмет на гаранција, не само во Македонија туку и во цел свет. Продавачот не е должен да Ви ја замени робата или Ви ги врати парите. Впрочем, никој не може да потврди дали компонентите биле во таа состојба кога тој Ви ги продал или сегашната нивна состојба е резултат на нестручно ракување. Само доколку некои резервни делови се вградени од страна на стручно лице (сервис), можеме да зборуваме за некаква гаранција! Секоја чест на исклучоците, но во Македонија сè е можно, па ни овластените сервиси кои се должни да дадат гаранција за извршената работа и вградените компоненти, тоа ретко го прават!
Кога се работи за совест, односно за запазување на некои етички принципи, чесно е продавачот да ја испита состојбата, и, доколку се воспостави дека компонентите биле неисправни кога Ви ги продал, да Ве обештети материјално или финансиски, како и да Ве награди за посочената аномалија! Но и етичките принципи се ограничени со еден ноторен факт: рекламацијата би имала некаква логика доколку не сте ги употребиле компонентите! И тоа мислам дека е неспорно! Сепак, позитивна логика е да се испита секоја компонента пред вградување, и тоа на таков начин да не може да дојде до нејзино оштетување, па многу електроничари тоа го прават!
Во мојата долгогодишна практика секогаш сум примал рекламации за компоненти што очигледно не биле употребени и за кои купувачот ја има соодветната фискална сметка и доколку трансакцијата е извршена во иста фискална година. Дотолку повеќе, сум ги наградувал оние кои посочувале на можен фалсификат или неисправност на целата серија, што впрочем е многу лесно проверливо од резервите во продавницата – за што продавачот не е должен да дава отчет до купувачите, но како позитивен став секогаш сум го дозволувал тоа. Уште повеќе, сум дозволувал купувачите да дојдат со свои мерни инструменти и да си направат избор (и спарување) на компонетите што сакат да ги купат. И тоа кај многу од продавачите не е дозволено! Тоа е слично како да одите на зелен пазар и барате да си ги бирате јаболката – некои ќе ви го дозволат тоа, а некои не! Ама никој нема да ви ги врати парите доколку сте го гризнале јаболкото, а било црвјосано!
Емилијан Иљоски
Здраво,
Можете ли некако да ми помогнете во врска со еден проблем? Го имам изработено 8-каналното компјутерски управувано лајтшоу од ЕМИТЕР бр. 12/2008 (ППК349). Бидејќи на компјутерот не ми работеше LPT-портата, купив нова LPT-порта, но сега не можам да ги пренасочам сигналите на таа порта. Ги местам контролите во програмата Disco Litez, пуштам песна, а LED-диодите на уредот нон-стоп си светат.
Прашањето ми е дали постои некоја друга програма за да ги пренасочи сигналите кон новата LPT порта?
Марјан Ѓаковски
Програмата не ми е позната, но очигледно е, доколку е ставена нова картичка за LPT-порта, нејзината адреса не е истата како онаа во програмата. Адресата може да се нагоди во Control Panel-System-Devices. Таму се покажува LPT-портата и нејзината адреса. Адресата на картичката и програмата за контрола на лајтшоу-уредот, мора да се исти.
Добре Блажевски
USB to LPT емулаторот е скап и ретко се наоѓа. Најчесто во продажба има евтини USB to LPT конвертори, кои служат на USB-портот да се приклучи LPT-печатач, но начинот на пристап и принципот на работа е сосема различен. Кај стандардниот LPT-порт, DOS и Windows 98 пристапот е директен (преку адресата на LPT портот), додека кај Windows NT и кај поновите верзии, пристапот е преку системски драјвер. Кај USB to LPT конверторот, принципот на пристап е сосема друг, и сите програми кои користат директен пристап или пристап преку системски драјвер (вклучувајќи и DiscoLitez) не работат со овој тип конвертор. За да може да се употреби овој тип конвертор, потребен е софтвер (драјвер) кој ќе има улога на посредник меѓу програмата (во случајот DiscoLitez) и драјверот од USB to LPT конверторот.
За среќа, многумина се соочиле со овој проблем и решиле да ги преземат работите во свои раце, па така, на интернет можат да се пронајдат неколку драјвери за оваа намена (секој со свои предности и ограничувања). Но тоа не е сè – за да може лајтшоуто правилно да функционира, потребно е да се изработи и мал интерфејс меѓу лајтшоуто и USB to LPT конверторот.
Ќе се обидеме во некој од следните броеви да претставиме оптимално решение (ниска цена, лесно достапни компоненти, едноставна изработка и нагодување) за овој проблем, кое ќе овозможи приклучување на лајтшоуто од Емитер 12/2008 на компјутери без LPT-порта.
А ако имате десктоп компјутер и слободен PCI слот, можете да купите PCI to LPT картичка и мануелно да ја смените адресата на LPT на картичката. На овој начин, лајтшоуто би требало да работи без проблем.
Денис Галовски
Почитувани,
Сакам да го изработам функцискиот генератор објавен во броевите 11/02, 12/02 и 1/03, па затоа ги нарачувам тие броеви и печатените плочки за овој проект. Воедно имам и прашање: На каков засилувач да го приклучам генераторот со цел да добијам систем за чистење со помош на ултразвук? Можете ли да ми предложите некој од проектите во Емитер, кој би бил соодветен за оваа намена? Јас го имам изработено засилувачот од 500 вати од Емитер 3/98, па дали би можел да го искористам него без или со одредени модификации?
Однапред ви благодарам,
Блашко Крстев
Во основа, кај системите за чистење што користат ултразвук, имаме моќен пиезоелектричен претворувач и тоа е најскапата компонента во целиот систем (повеќе од 75% од вкупната вредност на електрониката). Кога ќе го имаме него, како и кога ќе го имаме изработено системот за прицврстување на истиот на садот предвиден за намената, ќе мораат да се направат одреден број мерења за да се утврди потребниот тип и моќноста на засилувачот, како и најпогодните бранови облици за да се добие максимален ефект со дотичниот механички систем.
Поради гореискажаното, доколку се користи соодветно готово решение за електрониката, мораме да бидеме свесни дека тоа решение е направено исклучиво само за употребениот ултразвучен претворувач и за применетото механичко прицврстување и затоа неговата примена во други "услови" во просек би дала поразителни резултати.
Од друга страна, општо земено, функциски генератори и аудиозасилувачи од АБ-класа нема да задоволат поради гореискажаното, а и поради ред други причини. Во постарите генерации комерцијални уреди за оваа намена, често се изработува засилувач во Ц-класа за линеарни апликаци (за синусни, триаглести или пилести напони) или решение на осцилатор на сложен бранов облик со интегриран засилувач на моќност – овие решенија редовно бараат изработка на специфичен трансформатор на моќност со повратна врска, што не е толку лесно изводливо во самоградба.
Поновите системи редовно користат разни импулси и сложени бранови облици. Тука многу добри се покажуваат засилувачите на моќност на дигитални сигнали, а во поново време и засилувачи во Д-класа. Тука често се изработува и соодветна повратна врска која ги "оптимизира" обликот и амплитудата на импулсите. Постојат и уреди кои користат повеќе претходно поставени бранови облици за да се добијат оптимални реултати при разни апликации, но тие се навистина скапи.
Како што гледате, оваа област е мошне комплексна, и потребни ми се повеќе информации за да можам да ви предложам некое конзистентно решение. Затоа мораме да одиме постапно, а првата (и основната) стапка е да добијам информација за моделот на претворачот што имате намера да го користите, како и за предвидената механичка монтажа на истиот.
Емилијан Иљоски
Здраво,
Го направив засилувачот со LM3886 (од Емитер 7-8/2004), но предзасилувачот со NE5532 го исеков од плочката зошто не ми се допаѓаше звукот. Сега имам функционален засилувач, но немам предзасилувач. Најмногу го употребувам како гитарски засилувач, со тоа што сигналот оди преку процесор во засилувачот, па во 6-инчни звучници Јамо. Во вашето списание имате објавено 2 шеми од 2010 и 2011 со ECC83, но не можам да се одлучам кој проект да го правам, поточно кој би одговарал повеќе за оваа конфигурација со LM3886 за засилување на гитарски сигнал и поретко за слушање музика на Panasonic ресивер од 80W. Воглавно ми треба за соодветно засилување на сигналот зашто некои уреди, како процесорот за гитара, на излез даваат многу слаб сигнал. А за предзасилувач со ECC83 се одлучив бидејќи никогаш немам направено нешто со ламби, а имам голема желба да слушнам како би звучеле звучниците Јамо на таков засилувач.
Во суштина, сакам да ве прашам дали да го правам проектот од 7-8/2010 или значително подобар е проектот од 4-5-6/2011?
Со почит,
Бранислав преку е-маил
На основа на Вашите потреби, моја препорака е да го изработите конверторот за лампашки звук со ECC82, објавен во бројот 11/2010: https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=3228
Тој е прилично едноставен, а лампашката боја на звукот може да се регулира со влезниот потенциометар. Може да се употребува за лампашко обојување на звукот од кој било аудиоизвор, при што се поставува помеѓу аудиоизворот (CD-плеер, тјунер, MP3-плеер, излез од гитарски предзасилувач/процесор...) и влезот од засилувачот на моќност.
Сепак, за да добиете најгитарски звук од Вашата електрична гитара најдобро е да изработите соодветен гитарски предзасилувач (со полуспроводници или ламби) и соодветна звучна кутија за гитара. За ова погледнете ги проектите објавени во броевите 3-4/96, 4/2000, 1, 2, 3 и 4/2007.
Ќе се потрудиме во некој од следните броеви да објавиме проект за гитарски предзасилувач со ламби и звучна кутија за гитарски засилувач.
Слободан Таневски
Ви честитаме за успешно изработениот проект за засилувачот со LM3886. Што се однесува до предзасилувачот, воопшто не е чудно што не Ви се допаднал звукот на предзасилувачкиот дел со NE5532. Имено, тој предзасилувач е наменет за засилување на сигналот од hi-fi уреди, како на пример CD-плеер, тјунер и слично. Предзасилувач за гитара е сосема поинаков, со поголемо засилување и со поголема влезна отпорност. Штета што сте го исекле предзасилувачкиот дел од плочката, бидејќи со мала модификација (само три отпорника!) ќе добиевте пристоен гитарски предзасилувач. Не напишавте кој процесор за гитара го користите? Можеби тука исто така има некој проблем со компатибилноста на нивоата на сигналите? По правило, процесорот се става меѓу предзасилувачот и засилувачот.
Мислам дека најдобра варијанта е да направите предзасилувач за гитара со ламбата ECC83. Таков проект досега немаме објавено во ЕМИТЕР, но се надевам дека наскоро ќе објавиме и таков проект.
Но, убеден сум дека главниот проблем кај Вас е што користите апсолутно неадекватен звучник! Jamo е hi-fi звучник и воопшто не може да го даде оној вистински гитарски саунд. Задолжително мора да користите вистински гитарски звучник, а препрорачувам поголем – најмалку од 8 инчи, а најдобро би било да е 12 инчи, задолжително во соодветна гитарска звучна кутија. Јас можам да Ви понудам 12-инчен гитарски звучник P.Audio (копија на Celestion) по цена од само 3000 денари, или широкопојасен 8-инчен звучник (кој добро се покажа за таа намена) по цена од само 950 денари. Ако сте заинтересирани за купување на овие звучници, пишете порака на contact@audioexpert.com.mk.
Владимир Филевски
Пред сè, поздрав до редакцијата, среќни празници и многу успех и во оваа година.
Со намалување на температурата, се наголемуваат проблемите при старување на моторите со внатрешно согорување, а како последица од тоа, прв на удар најчесто е акумулаторот. Во Емитер се објавени неколку проекти за полнач на автомобилски акумулатор, но дали "филозофијата" на полнење акумулатор од мотоцикл е иста како кај акумулаторите за автомобил? Претежно, акумулаторот се полни со струја која е 1/10 од капацитетот на акумулаторот. Бидејќи мотоциклите се понекомфорни кога станува збор за сместување на акумулатор, тие користат акумулатори со помал капацитет и со поголема максимална струја. Доколку се водиме според тоа правило, во конкретниот случај, за моите потреби е потребна струја од 1,4 ампери бидејќи станува збор за акумулатор со напон од 12 волти, капацитет од 14 амперчаса и максимална струја од 230 ампери.
Во претходните броеви, главно, полначите ја надминуваат неколкукратно оваа струја на полнење, па би сакал во наредните броеви да објавите проект во кој ќе биде опишан полнач наменет за ваков тип акумулатори, кој се надевам дека ќе биде од корист не само за мене, туку и за повеќето читатели што поседуваат ваков вид моторно возило.
Ви благодарам за вниманието,
Горан Илиевски
Според некогашниот руски стандард ГОСТ, а веројатно и според други, има два типа полнење на оловни батерии (акумулатори). Првиот е со константна струја – кога напонот на полначот се нагодува така што низ батеријата ќе тече струја со вредност (капацитет во Ah)/10, како што велите вие, и вториот е со постојан напон – кога полначот генерира напон од 13,8V, а струјата е определена со самата батерија. Ако батеријата е исправна, тогаш на почетокот струјата е нешто поголема, а како одминува времето, таа опаѓа до нула. Од лично искуство знам дека овој, вториов начин е подобар, во смисла на тоа дека батеријата полнета на овој начин е подолготрајна. Впрочем, и алтернаторот на возилото (или мотоциклот) ја дополнува батеријата на овој, вториов начин.
Затоа, слободно изработете го проектот објавен во ЕМИТЕР 9 и 10 од 2006, каде што е опишана самоградба на ваков полнач:
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1002
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=930
Сигурно ќе Ве чини помалку од еден стандарден полнач кој може да се најде по големите маркети кај нас, а ќе добиете неспоредливо подобар полнач, кој подеднакво ќе биде добар и за автомобил и за мопед/мотоцикл. Дури може, ако планирате да го користите полначот само за мопедот, да употребите трансформатор со двојно помала моќност од таа што е наведена во проектот, со што ќе заштедите на најскапиот дел од уредот. Значи, номиналната струја кај овој полнач е онаа максималната што може да ја даде полначот, а тоа не значи дека низ мала батерија тој ќе форсира толкава струја. Ограничување на струјата на максималната настанува само кога приклучуваме батерија со голем капацитет која би "повлекла" многу голема струја од максималната, но и таа батерија на крај ќе биде наполнета. Втор случај кога ограничувањето на струјата дејствува е во случај на приклучување неисправна батерија, а таква батерија никогаш нема да биде наполнета со каков било полнач. За мала батерија нема никаков проблем.
Кирил Крстевски
Здраво емитерџии!
Речиси редовно да го читам ЕМИТЕР од 2002 год. Имам некои пофалби и по некоја забелешка. Во броевите од 2002 и 2003 година повеќе ми се допаѓаше уредувањето на страниците, убави написи и почитливи, повпечатливи, сега како сè да е збиено. Инаку, цената е во ред, а и темите. Некои ми се допаѓаат повеќе, некои помалку, но вкупно земено е добро.
Инаку, јас сум аматер во електрониката, таа ми е како хоби. Најмногу теми ме интересираат од аудиообласта, како на пример, звучници, а од електрониката – електронски кола поврзани со оваа тема. Имам изработено неколку проекти од ЕМИТЕР и задоволен сум од нив. Еве, да кажам дека го изработив проектот High end предзасилувач со ECC83, но некако не бев задоволен од звукот и преправив некои работи. Го сменив отпорникот во катодата од првата триода од 2,87 kΩ на 1 kΩ и сега сум повеќе задоволен од звукот. Читателите што го изработиле нека се обидат, па ќе се уверат во оваа моја забелешка. И друго во врска со овој предзасилувач: каде најдовте ECC83 за предзасилувач? Таа е за гитарски предзасилувачи бидејки има засилување од 90 до 100. Еве, на пример, ECC82 има засилување околу 30 и е погодна за вакви работи.
Инаку, имам неколку предлози, но за почеток еве еден: Направете проект за предзасилувач со ламби 6DJ8 (6922) или некоја друга, а потоа и некој добар засилувач што ќе одговара. Филевски нека проектира звучник за оваа комбинација, а ние ќе бидиме многу задоволни од овој вака замислен проект. Инаку, на времето имаше рубрика "Операциона сала" за звучници од Филевски, која беше интересна тема за многу читатели, а и за мене. Препорачувам да ја обновите таа рубрика.
Да додадам и ова – по една бурна дискусија, и некои мои пријатели се заинтересираа за ЕМИТЕР и гледам и тие почнале да прават некои проектчиња од ЕМИТЕР.
Продолжете само така иако се тешки времињава, а ние – верните читатели ќе продолжиме со купување на Емитер. Поздрав и продолжете така понатаму, земајќи ги предвид овие мои сугестии за во иднина.
Вашиот читател Гоце,
со пријателите.
Ви благодариме за пофалбите, забелешките и сугестиите. Секогаш ни претставува големо задоволство кога ќе добиеме вакво писмо со конструктивни забелешки (и со пофалби, се разбира!).
Се сложуваме дека дизајнот на страниците на ЕМИТЕР изгледа збиено и стегнато, но тоа е одлика не само на поновите, туку и на старите броеви. Причина за ова е што имаме премалку страници за сите текстови и содржини што сакаме да им ги презентираме на читателите. Пораскошниот дизајн би барал поголем празен простор на страниците и поголеми фотографии и илустрации, поради што во списанието ќе има помалку написи или, пак, ќе треба да го зголемиме бројот на страници, а со тоа и цената на списанието. Сметаме дека за читателите е подобро ЕМИТЕР да има позбиен дизајн, и со тоа повеќе написи, отколку да има пораширен дизајн и помалку написи или повисока цена. Верувам дека поголемиот дел од читателите се согласуваат со овој наш избор.
Што се однесува до проектот за предзасилувачот со ламбата ECC83, тоа е само една варијанта од многуте – во ЕМИТЕР 11/2010 беше објавен проект за предзасилувач токму со ECC82. Инаку, ламбата ECC83 може да се искористи за најразлични намени, па дури и како излезна триода во засилувач на моќност – што на прв поглед изгледа невозможно! Но, токму таков засилувач направи познатиот конструктор на high-end засилувачи со ламби, Tim de Paravicini. Неговиот засилувач на моќност EAR V20 користи 20 ламби ECC83 во излезниот дел, а информација за тој засилувач објавив во еден постар број на ЕМИТЕР.
Двојната триода 6922 има одлични карактеристики и се користи во многу ценети предзасилувачи, но проблем е нејзината достапност во Македонија. Во план ни се лампашки предзасилувачи и излезен засилувач на моќност, а и нови проекти за звучници. Мене особено ми е мило што Ви се допаднала рубриката "Операциона сала". Интересно е тоа што уште пред да го добиеме Вашето писмо, одлучивме повторно да ја активираме рубриката "Операциона сала"!
Се надеваме дека Вие и Вашите пријатели и понатаму ќе наоѓате задоволство во проектите и текстовите од ЕМИТЕР.
Владимир Филевски
Здраво Емитер,
Благодарам за едноставните, но одлични проекти во изминатите 2 броја на Емитер: "Контролор на ниво на течности" и "Универзален терморегулатор". Засега, сакам да го изработам првиот проект бидејќи имам намера да поставам резервоар за вода во мојата викендичка и со тоа да ги намалам редовните проблеми, кои постојано ги имам во снабдувањето со вода. При проверката кои електронски компоненти ги имам, а кои треба да ги набавам, забележав дека во двата проекта се користи ист релеј, но изводите на релејот во првиот проект се обратно поставени од оние во вториот. Кој распоред на контактите е правилен?
Петар Георгиевски од Скопје,
Благодарам за пофалбите и се надевам дека и во иднина во Емитер ќе има уште многу проекти кои ќе ја поттикнат Вашата желба за градба на проекти во електрониката. Благодарам и за забелешката, за која имав намера да пишувам во претходните изданија на Емитер, но ете не се нашло простор и време за тоа!
Во основа, и двата распореда на контактите на релеите се исправни! Имено, тука морам да напоменам дека кај релеите од типот TRM30 наидуваме на 3 типа изводи: првиот е претставен во проектот "Едноставен контролор на ниво на течности во резервоари" (стр. 60 од Емитер 10/12), вториот во проектот "Универзален терморегулатор" (стр. 50 од Емитер 11/12), а третиот е со среден извод на страна! Кога општо ќе се земе, тоа и не е некој проблем бидејќи изводите се тука, разликата е во нивното точно бележење за конкретен модел од групата релеи од типот TRM30.
Затоа, на сите оние што имаат намера да ги реализираат овие проекти (а и други кои содржат релеј од овој тип), им препорачувам да измерат со ом-метар каква варијанта на изводи има нивниот релеј пред да го приклучат на фазата од градската мрежа и кон потрошувачот (товар – Load).
Емилијан Иљоски
Почитувани,
Дали ќе можете да објавите некоја статија за тоа како да изработиме полнач за акумулатор од обично напојување од компјутер или да ми кажете кои делови треба да ги променам за повратната врска од акумулаторот?
Благодам однапред,
Сашо Дамчески
Не само што не може од импулсно напојување од компјутер да се добие доволно струја за полнење акумулатори без да се смени или да се "преработи" импулсниот трансформатор – што е тешко изводливо во аматерски услови, туку и самата употреба на импулсни напојувања за полнење акумулатори без соодветни кола за заштита е многу опасна!
Кога се работи за оловни акумулатори за автомобили, тие навистина можат да се претворат во вистинска бомба во содејство со импулсно напојување доколку не работи прецизно регулацијата и ако не се мониторира температурата на киселината! А да не зборуваме што би се случило при дефект на напојувањето кога, поради концептот на импулсното напојување од компјутер, возможно е да добиеме дури и 5 пати поголем напон на излезот (односно 60V) – со толкав напон, сигурно следува уништување на акумулаторот!
Затоа, за полнење оловен акумулатор, најдобро е да направите класичен полнач – разгледајте некои од многуте проекти на оваа тема објавени во Емитер, на пример, тие во броевите 9 и 10/2006, 4/2004, 9-12/2000 и 3/2009:
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1002
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=930
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1934
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=2895
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=259.
Емилијан Иљоски
Здраво Емитер,
Сакам да направам напојување со регулација на напон, па набавив неколку интегрирани кола LM338, но никако не успева да ми проработи уредот, иако го врзувам исто како уредот што го имам направено од поодамна, кој верно си ја врши работата и ден-денеска. Откако забележав дека има некоја разлика во знаците на интегрираното коло од мојот прв уред и на интегрираните кола со кои се мачам да го составам новото напојување, почнав да се сомневам дека можеби интегрираните кола имаат различен распоред на пиновите. Сите знаци на стариот интегралец се JM93RL LM338T P+, додека на новиот се JM95RG LM338T.
Дали ќе можете да ми помогнете да го решам овој проблем?
Поздрав,
Столе Јовановски
Најверојатно се работи за фалсификувани примероци на LM338T. Фалсификуваните електронски компоненти во последните десетина години претставуваат проблем број 1 на глобално ниво! Додека фалсикуваните компоненти од деведесеттите години на минатиот век беа без исклучок "препечатени", но сосема функционални компоненти од источниот блок, фалсификатите од 21-от век се компоненти со сомнително потекло, а некои од нив воопшто ја немаат ни функцијата за која се наменети. Потеклото на овие компоненти е претежно од Кина, а во последно време има примери на масовно фалсификување и од Индија.
Како да препознаеме фалсификувана компонента? Тоа не е ни малку лесна работа, и основно е да знаеме каков е физичкиот изглед на оригиналната компонента, а и да знаеме која компонента од кого е произведена, како и сериите што производителот ги пуштил во оптек. Повеќе од тоа, постојат серии од реномирани производители кои не се пуштени во продажба, главно поради лош квалитет и несовпаѓање со декларираните карактеристики. Тие обично завршуваат на отпад, а некои од нив бесправно доспеваат и на редовниот пазар преку таканаречената "електронска мафија", за која се цени дека влече корени од Југоисточна Азија.
Информација за начинот на бележење на сериите имаме во техничките податоци (datasheet) на производот, додека информација затоа кои серии се исфрлени од оптек обично се добива преку соопштенија на производителот. Се разбира, сите овие информации одредени фирми систематски ги бележат и издаваат соодветни билтени за состојбата со фалсификувани компоненти и други релевантни податоци кои се од помош при разоткривањето на фалсификатите. Работата е толку сериозна, што во "големите" универзитети во кои се изучува електрониката, во последните неколку години масовно се отвораат катедри специјализирани за оваа намена, а ги имаме и првите специјалисти: "Electronics counterfeit engineers", односно инженери по електроника, специјалисти за фалсификувани компоненти.
Се разбира, оваа специјалност е многу конјуктивна, и на светско ниво има голем недостаток на вакви експерти. За среќа, пред вас имате еден таков со длабоко познавање на проблематиката и 30-годишно искуство, како и со енциклопедиско познавање на повеќе генерации електронски компоненти. Па, да преминеме на работа:
Лиценцата за производство на LM338 е сопственост на бившиот National Semiconductors (сега Texas instruments). Таа е отстапена на ST Microelectronics, но тој го произведува само во пакување TO-3 со ознака LM338K. Таа е исто така отстапена на Linear Technologies, но оваа фирма го произведува во пакување TO-3 со ознака LM338AK(K) и во TO-3P со ознака LM338P, значи и тие немаат производ со суфикс T, односно спакуван во куќиште TO220. Слична е и состојбата со англиската фирма Semelab на TT electronics. Постојат уште неколку фирми кои ја произведуваат оваа компонента или тоа го правеле во минатото, но тие не ја бележат со префиксот LM туку со uA (Signetics, Raytheon), T(Toshiba) или IP (Semelab). Значи, LM338T може само да биде производ на бившиот National semiconductors и треба да го има на себе познатиот знак на оваа фирма и, ако се работи за производ произведен по 1997, сите ознаки треба да се изгравирани, постарите верзии користат светлосива – сребреникава боја за ознаките. Лиената пластика е со нешто посветла мат-црна боја.
Од друга страна, анализирајќи го серискиот број JM95RG, тој навистина е на National Semiconductors, но во оваа серија произведено е интегралното коло LM2576S, а не LM338T! Ова конечно потврдува дека производот е фалсификат!
На крај, ако компонентата е фалсификат, тоа не значи дека компонентата не е исправна и дека не ја извршува предвидената функција! LM338T лесно се мери: ако е исправен и правилно поларизиран, напонот од излезот до ногарката "adj" треба да е фиксен: 1,2V; останатиот, трет приклучок е влез! Инаку, LM338T има еден-единствен распоред на изводите: гледајќи од страна на натписите, имаме од лево кон десно: adj, Uout, Uin.
Емилијан Иљоски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.