Како и многу други, така и мене од пред многу години ме интересираше појавата на летачките чинии. Сознанијата за нив ги добивав од електронските и пишаните медиуми, со разни слики, во разни форми: округли, долгнавести, вакви и такви светлосни ефекти и други збунувачки карактеристики, па некој ги видел, па некој видел дури и "луѓе" во нив со некој вид скафандри, меѓутоа НИЕДЕН конкретен и материјален доказ за тоа нема.
Како директор на одделението за машини во "Славија" на повик од партнер на "Славија" од Германија во почетокот на 1980 година отидовме во една соседна земја на Германија и по пат ми кажа дека одиме на полигонот каде што се тестираат три мали модели на летачката чинија, како и да го видиме нивното производство. Партнерот ми кажа дека тој го снабдува производителот со потребен репроматеријал главно за телото на чинијата и моторот, додека електрониката, стојниот трап и уредот за движење горе-долу, лево-десно, цик-цак, итн. е од нивно производство. За време на престојот со најмалиот модел се изведуваа "летања" на чинијата во разни правци и под разни услови. Ова беше прва посета и прво запознавање.
Втората посета се случи во април 1980 год. заедно со тогашниот Републички секретар за индустрија, енергетика и рударство, инж. Љубомир Коруновски, со изразена желба лично да се увери во постоењето на летачка чинија, како и по барање од Сојузниот секретаријат за индустрија од Белград тој лично да оди и да им достави информации од таа посета. Исто и овој пат ги видовме речиси сите можности на малите типови на чинии.
Третата посета беше по молба на Сојузниот секретаријат за индустрија од Белград ако може да им се овозможи на тројца експерти за аеронаутика лично да се уверат што е тоа летачка линија, со сите технички карактеристики. Ова беше овозможено на крајот на април 1980 год. За време на овој престој на полигонот и конкретно беа покажани разни можности на летање, на лебдење во воздух, со и без товар, така што тие беа фрапирани од разните можности за примена во цивилни и воени цели.
Веќе по речиси еден месец од последната посета, производителот ми достави писмо во кое на произведувачот се согласува да ја дели технологијата за производство на летачката чинија со назив ТУРБОПЛАН, да работиме на неговиот развој и да ја произведеме првата летачка чинија за превоз на стока и луѓе.
Од оригиналниот проспект кој го добив при првата посета во табела 1 ги давам техничките податоци на спомнатите летачки чинии.
По 10 поминати години, во 1990 год. при посета во Германија поради набавка на машини за ковање на металните пари во "Сувенир" од Самоков, заедно со ген. директор инж. Илија Поп Стефанија, маш.инж. Ристо Дишев, свративме кај нашиот партнер (кој го снабдуваше со репроматеријал и произведувачот на летачките чинии), па директорот Илија Поп Стефанија го праша партнерот: "Што стана со летачката чинија"? Тој одговори: "Е, г. Поп Стефанија, еднаш дојде Салџиевски, втор пат со еден Министер и трет пат со тројца инженери од Белград, за овие 10 години летачката чинија е развиена ДО НЕВИДЕНИ РАЗМЕРИ. Знаете не се жалат пари ако таа се употребува и за воени цели и целиот проект е сега во рацете на една друга голема европска земја. Жалам што веднаш не реагиравте".
И понатаму редовно има вести за летачки чинии. На пример, во "Дневник" од 25.2.1998 г. од новинарот Менде Петковски имаше статија "Летачко фиќо половина час кружело над Битола", а во "Утрински весник" од 28.2.2003 статија со наслов "Четворица Србјани виделе мистериозни суштества со заштитни кациги". Во "Дневник", пак, од 9 Мај 2006 г. беше објавено "строго чуван извештај на британската одбрана тврди дека НИТУ ИМА ЛЕТАЧКИ ЧИНИИ, НИТУ ИМА МАЛИ ЗЕЛЕНИ". Поттикнат од ова на 11 мај 2006 год. до "Дневник" пишав дека ПОСТОЈАТ ЛЕТАЧКИ ЧИНИИ уште од 1979/1980 год. под името "УФО 1979". Кога ја видов сликата на НЛО снимена од 4-цата Србјани ја споредив со сликата од оригиналниот проспект – излезе точно како оригиналната слика на TURBO-PLAN.
Како заклучок може да се каже:
Летачката чинија е производ на една европска поголема држава и претставува варијанта на хеликоптер со кружно концентрично хоризонтално неподвижно крило. Малите модели кои биле снимени на територијата на Република Македонија: Битола, Кичево, Источна Македонија или околу јужната граница, веројатно се од некој полигони во Северна Грција. Малите модели НЕМААТ голем долет и се наведуваат од цивилни или воени лица во различни цели.
дип.ек. Ванчо Салџиевски
После долгиот мрак во Македонската електроника, при крајот на минатата година како да блесна ѕвезда-водилка за сите нас електроничарите. Еден силен импулс на гордост нѐ облеа сите нас кога за прв пат слушнавме за "неверојатниот" засилувач на колегите од "АЦ-ДЦ". Навистина, големо остварување е да се даде придонес во модерната електроника, особено ако се припаѓа на држава која воопшто нема електронска индустрија. Особено ако се знае дека сме ја надминале по инвентивност милионската армија на инженери по електроника низ светот, која несомнено претставува водечка иновативна сила на денешнината.
Со особен интерес го прочитав написот за линеарниот MOSFET засилувач од 1000W RMS на 1Ω во јануарскиот број на Емитер и на мое големо разочарување наидов на неколку нелогичности кои не би требале да се провлекуваат во вакви, би можел слободно да кажам, капитални проекти.
1) Навистина не ми е позната намерата на конструкторот да го истакнува својството на минијатурност на уредот, кога за негово погонување се користи напојување од околу 1500 W што во превод значи некои добри 30 Kg материјал?!? Спонтано тоа ме потсетува на анегдодата за рачните часовници од бившиот Советски Сојуз: тие беа мали, елегантни, убаво прилегаа на раката, дизајнот им беше како на Cartier... Но, истите користеа автомобилска акумулаторска батерија од 45Ah! Но, шега настрана, тоа што јас лично не сум љубител на адаптери, тоа си е моја работа. Факт е дека во комерцијалната електроника тие масовно се користат. Во индустриската, односно професионалната електроника апсолутно тоа не е случај, тука се бара поголем степен на компактност и доверливост.
2) Би сакал од конструкторот да ја слушнам научната потпора на декларираната моќност. Имено, за да добиеме 1000W RMS на 1Ω, е потребна ефективна вредност на напонот на потрошувачот од 31,6 Vrms без разлика дали во решението се користи струен или напонски засилувач. И да ги занемарине сите губитоци во елементите (целобрановиот исправувач, кондензаторот C и MOSFET-ите), и да го занемариме фактот дека теоретски максималниот коефициент на полезно дејство кај засилувачите од класата AB изнесува 74,6%, напонот на секундарот на трансформаторот треба да изнесува барем 2 x 31,6 V, за да добиеме 1000W RMS на 1Ω! Во конкретниот случај истиот напон е 2x25V, што значи дека идеализираниот максимум со тој напон е 625W на 1Ω!
Зошто се потребни 2 x 31,6V често прашуваат неупатените во проблематиката? Тоа се должи на фактот дека, во конкретниот случај, едниот крај на оптоварувањето (Ropt) може да биде врзано час за едната половина на напојувањето, час на другата половина на напојувањето. Но, никогаш не може да биде врзано на двете напојувања истовремено, бидејќи истото е секогаш врзано со едниот свој крај на средната точка на напојувањето: точката GND (погледни сл.1 и сл.2, стр 83 и 84 од Емитер 01/08). Да се разбереме, класата AB на засилувачи е позната уште од далечните 30-тите години од минатиот век и овие работи ги разјаснил Loy Barton во својата книга "High Output Power from Relatively Small Tubes" издадена во 1931 година. Тука тој го пресметал и теоретски можниот степен на полезно дејство во оваа класа.
3) Би сакал од конструкторот да слушнам зошто ги употребил токму тие вредности на кондензатори C (види табела 1 – стр. 83, Емитер 01/08) кога едноставна пресметка покажува дека, за факторот на брановитост на напонот на напојување да биде помал од 20%, се потребни најмалку 5 (и со букви: пет) пати поголеми вредности?!? Да не зборуваме за тоа дека и 20% е веќе многу голема вредност на брановитост за класата кон која претендира уредот.
4) Би сакал од конструкторот да слушнам зошто се одлучил за решение кое предвидува паралелно поврзување на звучници за да се добие бараната моќност, кога знаеме дека тонските инженери и операторите на звук "како од чума" избегнуваат да поврзат звучници паралелно поради ефектот наречен “swishing”, кој драстично ја деградира звучната слика?!? Токму за да се избегне овој ефект, во последните десетина години, во електроакустиката масовно се користи една дијаметрално спроивна концепција која дозволува на секој звучник поединечно да му се донесе точно определена амплитуда, групно доцнење, фазно поместување и фреквентен опсег. Впрочем, и дигиталното процесуирање на звучните сигнали дозволува истото да се изведе со голем степен на автоматика и минуциозна прецизност.
5) Би сакал од конструкторот да слушнам повеќе за неговиот таинствен "Heksa Cool MOSFET" од третата генерација, навистина "cool" елемент употребен во реализацијата на проектот 1000W на 1Ω.
Поради недостаток на простор во ова писмо се изоставени многу пресметки, формули и објаснувања. Затоа, за теоријата и праксата во врска со оваа проблематика поопширно ќе пишувам во една серија написи која ја подготвувам за наредните броеви на Емитер.
Мислам дека гореизнесените факти и приод кон проблематиката ќе им бидат од полза на многу млади конструктори во нашата средина. За тоа што копјата се кршат преку грбот на нашите ценети колеги од "АЦ-ДЦ", искрено жалам! Сепак, мораме да ги негуваме, штитиме нашите иноватори како капка вода на дланка, бидејќи ги имаме толку малку!
Иљоски Емилијан
Навистина ни е драга заинтересираноста на читателите за нашиот нов иновативен производ и патент "AC-DC Audio Power Module 1000W/1Ω" како и нивните прашања поврзани со производот. Се радуваме што инициравме размислувања и прашања, дали е возможно некој во Македонија да работи производи од висока технологија а, притоа да дава насоки на развојот дури и на големите мултинационални аудио компании со милиони годишно произведени аудиозасилувачки системи и уреди.
Иако бранувањата околу промоцијата на Аудио засилувачот 1000W/1Ω се уште не стивнаа, пред сѐ од страна на аудио вљубениците, како и голем број на патентни странски застапници, стручниот тим на АЦ ДЦ (во кој членуваат најразлични профили од аудиофили, електронски дизајнери, хардвер дизајнери, аудио-професионалци, професори, магистри) за неполни два месеца ќе промовира нов производ "AC DC Audio Power Module 5000W/0,2Ω!" за кој сметаме дека навистина ќе претставува светски "бестселер" и кој за сигурно не би можел да помине незабележано во светски рамки во оваа област.
Како фирма се стремиме кон најстрогите критериуми за квалитетот на производство ISO9001:2000 така што се надеваме дека производот ќе остане во Македонија.
Имено, новиот аудиомодул го користи истиот претходно промовиран патент и е со исти димензии 10 cm X 10 cm X 10 cm, а е моќен 5000W. Навистина неверојатно, зарем не?
Навистина ни е мило што првата промоција на овој производ ќе биде во списанието "ЕМИТЕР" како најрелевантно од оваа област кај нас, а преку "ЕМИТЕР" ќе биде и понудена продажба на овие уникатни уреди по пристапни цени, иако крајната цел за нас се познатите светски аудио компании.
После овој вовед еве одговор на поставените прашања:
1. Во врска со димензиите на уредот 10 cm x10 cm x10 cm би напомнал дека редуцираноста на димензијата на уредот во однос на моќноста од 1000W е 1:4; што е придобивка на промовираниот патент, додека пак придобивката во однос на моќноста на уредот од 5000W би била 1:12 до 1:16. Исправувачкиот дел, кој во однос на декларираната моќност е голем (класично торусно трафо со кондензатори), може да се замени со "Switching напојување" што е тренд во PA Power аудиозасилувачката технологија (заради намалувањето на димензиите), па така би добиле уред во однос 1:3 до 4 во однос на денешните познати PA аудиозасилувачки системи. Импозантно зарем не?
2. Навистина ни е мило што ни го поставивте ова прашање бидејќи во одговорот е содржана и суштината на објаснувањето на нашиот патент во однос на дисипацијата, како и квалитетот на уредот во однос на ниските омажи кои ги поддржува. Притоа ја прикажавме апликацијта со излезниот напон на напојување од 25VAC при што максимално се нагласени карактеристиките (предностите) на нашиот уред во однос снага-дисипација и можноста за излезно оптоварување помало од 0,5 Ω! при паралелно поврзување на повеќе од 16 звучници во паралела, а уредот да е ладен (дури ни кулер не е потребен). Зголемувањето на напонот на напојување на уредот до 35 VAC и редуцирање на бројот на звучниците го зголемува дисипативното оптоварување на уредот при што при максимални оптоварувања може да подржи моќност од 1800 до 2000W.
Прашањето за степенот на искористливист во АБ класата од 74,6% (поточно 78,5% по новите анализи - http://en.wikipedia.org/), што е односот на топлинската и енегија и икористената излезна енегија, е во основа нашиот патент при што димензиите и мерењата на засилувачот го потврдуваат тоа.
3. Во нашата табела јасно е кажано дека се работи за минимални препорачани вредности.
4. Изразот: “Switching” или “phasing” потекнува од мало фазно отстапување кое слушателот го слуша кога звукот пристигнува од повеке извори. Во нашиот случај, кога сите звучници се на еден засилувач тој проблем е помалку изразен, одошто во системите со повеќе засилувачи. Практика на неповрзувањето на звучниците во паралела се должи на проблемот на непостоење на моќни аудиозасилувачи кои би ги анулирале негативните појави односно влијанието на природата на звучникот (R, C, L) врз изворот. Доколку би се мултиплицирал проблемот на повеќе од 10 звучника врзани во паралела ниеден класично конструиран аудиозасилувач не би го поддржал тоа без изобличување. Мислам дека ова прашање ја доловува сликата колку е комплексен проблемот што го решава нашиот засилувачки систем со одлични слушни и мерни карактеристики.
5. Повеќе информации за третата генерација на Heksa Cool MOSFET-ови можете да најдете на web страната: www.irf.com
Како пристап на презентирањето на нашите Аудио иновативни уреди 1000W и 5000W го одбравме пристапот на практично презентирање, при што повеќето од горенаведените прашања би биле однапред одговорени.
"АЦ-ДЦ"
Здраво почитувани,
Поради тоа што не можев да пронајдам информации за еден дел, сакам да ве прашам дали вие знаете нешто. Делот е MME U555C U3, мислам дека е EEPROM, но не сум сигурен. Стар е од прилика околу 6-7 години. Во прилог има две слики од него.
Поздрав,
Горан Веловски.
U555C е Телефункенова варијанта на некогаш популарниот EPROM 2708. Кога Телефункен произведувал електронски делови? Во праисторија! Престанал со производство 1977! На интернет, на e-bay продаваат вакви делови и има една критична маса на колекционери кои ги купуваат!
Емилијан Иљоски
Мислев дека уште од почетокот на фељтонот "Мистеријата на НЛО" ќе одговорите на многу "основни" прашања поврзани со мистеријата околу НЛО, но сега гледам дека не е така, па затоа имам неколку прашања, и до Стојмир Симјаноски и до Владимир Филевски:
Зошто некои вонземски суштества би ја посетувале оваа планета? Да дознаат нешто за нас? Јас не верувам дека е така, затоа што с# за нас би можеле да дознаат ако н# набљудуваат од вселената, без да н# посетат. Можеби нивната цел е поинаква, можеби само сакаат да си "поиграат" со нас, да заплашат некои од нас, а можеби и тие се плашат од нас и немаат "меѓувселенска" дозвола да н# уништат... Додека немаме многу знаења за нив, не можеме да исклучиме ниту една можност...
Како ќе го разликуваме она што е направено од вонземјани, од она што е направено од човекот? Да ја разгледаме следнава "можност": Доколку низ небото пролета некоја направа направена од вонземјани (некој вид на вонземско беспилотно летало), и ние го "фатиме" и го однесеме во нашите лаборатории да го анализираме, како ќе докажеме дека тоа е направено од вонземјани? Поради тоа што нашата технологија не е на толку високо ниво за да може да изгради такво летало? Од каде ќе знаеме до кое ниво е човечката технологија? Како да ја исклучиме можноста дека таа направа е направена од некои научници, кои тајно ја развивале таа технологија во некоја тајна подземна лабораторија? Доколку Русите "уловат" такво летало, тие ќе мислат дека тоа летало е изградено од страна на Американците, без разлика на тоа што можеби Американците ќе тврдат дека тие не го направиле тоа, или обратно, Американците да "уловат" такво летало, и да мислат дека е изградено од страна на Русите...
Еве, и да стапиме во контакт со вонземјани, кои имаат своја планета "блиску" (на неколку светлосни години) до нашата (ние до тогаш не сме ги откриле поради тоа што тие живееле под површината на планетата), како ќе докажеме дека тие суштества се навистина вонземјани, како ќе ја исклучиме можноста тие да потекнуваат од нашата Земја, да пред околу 1000 години, некои научници почнале тајно да ја развиваат технологијата, и ја развиле на тоа ниво така што на таа планета би можеле да испратат суштества кои претходно самите ги направиле, изменувајќи го генетскиот код на човекот, па подоцна, тие научници ги уништиле сите докази (на Земјата) со кои може да се докаже дека тие го направиле тоа?
Што сакам да кажам: Ние во вселената бараме суштества слични/исти како нас, а за нив треба да докажеме дека се разликуваат од нас!? Дури и да ги најдеме, како ќе докажеме дека тие навистина се вонземјани? Јас мислам дека е речиси невозможно да го докажеме тоа, што мислите вие? Од каде можеме да знаеме дека некои вонземјани не ги истребиле диносаурусите, и н# "направиле" и населиле нас на оваа планета?
Доколку постојат интелигентни вонземјани, зошто мислите дека тие би биле слични на нас? Зошто би биле големи колку нас, а не би биле големи колку една бактерија, или не би биле големи колку целата наша планета? Зошто мислите дека нивните природни движења би биле исто толку брзи колку и нашите, а не околу два милиони пати побрзи или исто толку пати побавни од нашите? Зошто мислите дека доколку тие би зборувале, за да кажат еден збор, би им било потребно исто толку време колку што ни е и нас потребно, а не мислите дека можеби еден нивни збор би траел неколку милијарди години, или неколку пикосекунди?
Како Стојмир Симјаноски ги "замислува" вонземјаните? Зошто Стојмир Симјаноски одбра да ја застапува тезата за посетувањето на Земјата од страна на вонземјани, зошто едноставно не одбра да ја брани тезата за постоење на вонземјани, без разлика дали тие ја посетиле Земјата? Кој/каков доказ за постоењето на вонземјани (или нивното посетување на земјата) за Владимир Филевски би бил "дефинитивен доказ"?
Зошто Стојмир Симјаноски мисли дека вонземјаните што ја посетуваат оваа планета имаат толку развиена технологија за да можат да стигнат до неа, а немаат толку развиена технологија, со која ќе можат да ги прикријат трагите од нивната посета на Земјата? Нели доколку би имале технологија да стигнат до Земјата, би имале и технологија за да бидат "невидливи", едноставно незабележителни за човекот? Дали некогаш Стојмир Симјаноски се посомневал во вистинитоста на тврдењата од "очевидците" на летачките чинии, и дали некогаш докажал дека оние што нему му тврдат дека виделе летачки чинии, всушност, виделе некои вообичаени природни појави, или едноставно лажеле, или тоа им го остава на скептиците?
Мислам дека повеќето од овие прашања требаше да ги одговорите пред да почнете да кажувате и негирате "факти" за постоењето на вонземјани кои ја посетуваат или ја посетувале Земјата, или овие прашања ги оставивте за крај?
Небојша Наумчески
Особено ни е драго што активно се вклучувате во полемиката околу фељтонот "Мистеријата наречена НЛО". Вашите прашања се многу умесни и логични и претставуваат значаен придонес кон квалитетот на полемиката. Се надеваме дека повеќето од вашите прашања ќе бидат одговорени во текот на фељтонот кој, како што планираме, треба да има 12 продолженија. Но, едно-две од овие прашања можат да се одговорат и сега - да потсетам дека дефиницијата дали некое летало е вонземно или не (т.е. дефиницијата за НЛО), детално ја образложија и Симјаноски и Филевски во второто продоЛжение на фељтонот, во ЕМИТЕР 12/2007 година. Образложените дефиниции се однесуваат на препознавање на НЛО на далечина (на небото), а работите многу се олеснуваат ако некое такво летало ни падне во раце. Имено, најновата овоземна технологија (руска или американска) не е толку тајна и непозната, бидејќи науката и технологијата никогаш не може да функционира во изолирани тесни (воени, владини, ...) кругови. Со други зборови, најновите научни и технолошки откритија секогаш се објавуваат во научните публикации и секој стручњак лесно може да процени дали некое конкретно летало е дело на човекот или не.
Слободан Таневски
Почитувани колеги од АЦ-ДЦ,
Со големо внимание го прочитав вашиот одговор во минатиот број на ЕМИТЕР и не наидов на одговор на моето основно прашање: Која е научната потпора на декларираната моќност на засилувачот. Односно, предочениот факт дека со предложеното решение не можете да добиете повеќе од 625W дури и ако коефициентот на полезно дејство изнесува 100%, воопшто не е разгледан.
Бидејќи вие само наведовте дека одговорот е содржан во вашиот патент; ние, обичните смртници кои и понешто се разбираме од наука, можеме само да претпоставиме дека се работи за топлинска пумпа, која патем речено не е прикажана на вашата блок-шема. Инаку, како би ги оправдале оние 375W кои недостасуваат?
Првиот и Вториот закон за термодинамика се недвосмислени. 375-те вати кои недостасуваат, вашиот уред може да ги црпи од непосредната околина, притоа ладејќи се. Тоа можеби е и причината што вашиот уред останува ладен дури и при номинално оптоварување?
Но, примената на овие закони врз вашиот уред, како и Бојл-Мариотовиот и Гај-Лисаковиот закон, укажува на фактот дека со употребената големина на ладилното тело, односно тело со термичка отпорност од околу 0,25 OK/W; за да се добијат потребните 375W треба да се применат притисоци од неколку стотици бари и разлика на температура поголема од 200 OK. За жал, со денешната технологија, топлински пумпи со толкава магнитуда на притисоци и температурни разлики сѐ уште не можат да се изработат во волумен од 1 dm3!
Кој знае? Можеби големината на вашиот патент е во тоа што ги побива и основните закони на термодинамиката и со тоа ја става на колена целата модерна физика! Во секој случај, ваше е да објасните од каде ги добивате тие спорни 375W, кога веќе сте се нафатиле да пишувате напис во едно еминентно списание за популаризација на науката, какво што е ЕМИТЕР.
Во однос на коефициентот на полезно дејство, ние зборуваме за два различно пресметани коефициенти. Имено, уште во 1931 Лој Бартон (Loy Barton) го пресметал коефициентот на полезно дејство за засилувачите од B-класа при 0% изобличувања врзани за оваа појава и тој изнесува 74,6% (нормално, поради природата на работите, во AB-класа тој ќе биде за некој процент помал). Изнесениот податок во Википедија (78,5%) се однесува исто за B-класа, но при 10% изобличувања врзани за оваа појава. Но Википедија е пишувана од нејзините читатели кои изоставиле да напишат при кои услови важи оваа бројка.
Но, да не навлегуваме во дискусија околу неколку проценти, факт е дека дури и при коефициент на полезно дејство од 80%, при 1000 W моќност на звучниците, губитоците изнесуваат 250W. Тоа е моќност која дозволува за неколку минути да свариме една шоља кафе! Само првичен поглед на применетото присилно ладење во вашиот прототип упатува на фактот дека истиот нема да биде во состојба да одведе 250W топлина, а притоа да не се загрее на температура поголема од 150OC, критична за полуспроводниците!
Со други зборови, на вас оставам да се одлучите дали вашиот засилувач има 1000W, дали работи во AB-класа или дали претставува топлинска машина. Од горенаведените факти само едно од овие тврдења може да биде точно.
Што се однесува до MOSFET-овите на International Rectifier, чиј овластен дилер сум веќе 16 години, должност ми е службено да ве известам дека истата ги има патентирано HEXFET-овите од првата до седмата генерација, но, за жал, до ден-денеска нема производ со номенклатура "Heksa Cool MOSFET" од третата генерација. Истото можете да го проверите на веб-страницата: www.irf.com.
Патем речено, Fairchild Semiconductor го има заштитено името "CoolFET”, додека Infineon ги има патентирано “Cool MOS” транзисторите на моќност. Но, "Heksa Cool MOSFET-ови" а особено оние од трета генерација се апсолутно непознати за модерната електроника. Ако сте мислеле на HCMOSFET, извонреден производ на NEC кој с# уште не е пуштен на пазарот, неговата кратенка стои за: Heterostructure Complementary MOSFET.
На крај со нетрпение го очекуваме вашиот нов производ "AC DC Audio Power module 5000W/0,2Ω" и ако истиот ги задржи фреквентните карактеристики на "помалиот брат", односно фреквентен опсег до 700MHz +/-3dB, со големо задоволство би можеле да го употребуваме како апарат за заварување со високи фреквенции!
Емилијан Иљоски
Почитуван г. Иљоски,
Морате да се сложите дека тогаш кога е промовирана АБ класата (како и нејзините под-варијанти) тие претставувале патентни решенија. Така и нашето решение, кое како основа ја носи АБ класата, претставува патентно решение и за да ги разрешиме Вашите дилеми би требале да Ви го откриеме целиот патент. Меѓутоа заради заштита на нашиот патент тоа не можеме да го сториме.
Но, за разрешување на сите дилеми има и поедноставни начини – мерен и/или слушен тест. Затоа ве повикуваме да дојдете во нашите простории каде заедно ќе направиме мерен тест (излезна снага на 1 ом и температура на ладилникот), а за слушен тест сме подготвени да Ви овозможиме тестирање во МКЦ (Младински Културен Центар) со приклучување на над 8 професионални звучници во паралела. На овие тестови добредојден е и претставник од ЕМИТЕР.
Што се однесува до Хекса Кул Мосфетовите (или фетотови со екстремно мало Rdson) и кои IRF ги промовираше од третата генерација нема потреба да полемизираме. Предностите кои ни овозможија да го оствариме нашиот патент се објаснети на нивните страници.
Вангел Димановски, АЦ-ДЦ
Почитувани,
Јас сум студент и ваш редовен читател последниве неколку години, па конечно решив и да ви напишам нешто.
Како прво, јас сум многу задоволен со содржините на Емитер, а би бил уште позадоволен кога би имал повеќе страници макар и со поголема цена. Во продолжение ќе дадам некои свои коментари за последните два броја:
Кратките информации се интересни и корисни, ама треба да ги има повеќе и од повеќе области.
Серијата за 50 год. астронаутика е добар краток преглед, но за некои од мисиите би сакал да прочитам и подолги текстови (знам дека за некои од нив имаше во старите броеви).
Од фељтонот за НЛО очекував повеќе. Поминаа 4 продолженија, а сè уште нема ништо конкретно. Се кажаа многу работи од типот овој видел нешто, оној рекол нешто и сè така со по 1 или неколку реченици, но сето тоа е многу површно. Недостасува подлабока анализа на некои најинтересни НЛО случаи. Се надевам дека следните продолженија ќе бидат посодржајни, во длабочина, а не во количина на наброени НЛО случки.
Компјутерската рубрика е сè подобра и подобра - продолжете така.
Забележувам дека после ланскиот фељтон за звучните кутии објавивте само еден нацрт за изработка на звучник, а порано ги имавте почесто. Мислам дека младите имаат голем интерес за таа област (вклучувајќи се и себе), па затоа би предложил да давате такви проекти барем во секој втор или трет број.
Мобилните телефони исто така се многу интерсни, па и за нив треба да пишувате почесто.
Речиси во секој број пишувате за некој дигитален фотоапарат, ама апаратот сам за себе не е доволен. Како што во рубриките информатика, аудио/видео и електроника често пати давате практични совети за користење на разни уреди, така и овде треба да пишувате како правилно се слика, што значат и како треба да се наместат разните сетинзи кај апаратите и слично.
Електрониката мислам дека ви е добро покриена, има за секого - од почетник до професионалец. Сепак, би предложил почесто да имате проекти со микроконтролери (барем мене тоа ме интересира).
Текстовите за алтернативните погони кај автомобилите беа многу интересни, особено последниот за "откачените" погони :-))). Порано почесто прикажувавте нови модели на коли, а сега ретко тоа го правите. Убаво би било повремено да давате паралелен приказ на повеќе модели со нивните цени. Исто така, очекувам и некои текстови за практични работи, за ситни поправки, но и како да направиме баги :-))).
Физиката ви е јака рубрика. Од текстовите на Петар Лагудин научив многу нови работи, а и ова за ласерот е интересно. Уште да имаше нацрт како да го направиме самите...
Медицината и некои други рубрики (археологија, алати...) ретко ги има. Добро би било да ги има почесто.
Ова со рубриката Еурека ви е полн погодок, иако некои од научните трудови не ги разбрав. Меѓутоа, голем минус е што 1000-ватниот засилувач беше прикажан без шема и без измерени резултати. Вака излегува дека треба да веруваме во напишаното на "жими мајка", а според писмото од последниот број излегува дека не е за верување.
Толку од мене. Се надевам дека не ви одземав многу време и дека некои од моите предлози ќе бидат прифатени.
Срдечно ве поздравува
Тони Поповски, преку e-mail
Ви благодарам за деталното писмо. Вашите кометари и предлози се совпаѓаат со нашите желби и планови. Некогаш не успеваме да ги реализираме поради недостаток на простор, некогаш поради недостаток на соодветен соработник, а некои едноставно "не стигнале на ред". Како и да е, ќе се потрудиме во следните броеви да реализираме повеќе од вашите и наши желби, а во таа насока сериозно ќе ја разгледаме и опцијата за зголемување на бројот на страниците на ЕМИТЕР.
Слободан Таневски
Здраво Емитер!
Подолго време имам идеја за нов вид на електромотор, па решив да ви ја презентирам со цел да слушнам ваше мислење за неа. Конкретно ја упатувам до господинот Томе Скендеровски, но многу ќе го почитувам мислењето и на другите вработени во редакцијата.
Од сликата (ја имате на attach) се гледа дека е многу сличен по конструкција со бензинските мотори. Разликата е во погонот што ќе ги движи клиповите надолу. Имено, клиповите треба да се направени од јак магнет со јако магнетно поле. Блокот на моторот треба да е направен од немагнетен материјал, на пр., алуминиум. Кога првиот клип е во горна положба се активира првиот ел. магнет. Тој на долниот крај ќе создаде исто магнетно поле како и полето на горниот крај на клипот. Според законите на физиката, тие ќе се одбијат. Бидејќи ел. магнетот е фиксен, ќе мора клипот да се придвижи надолу. Со тоа ќе се заротира радилицата и третиот клип ќе дојде во горна положба ќе се активира третиот ел. магнет и ќе го одбие третиот клип. Тоа ќе доведе во горна положба, да дојде четвртиот клип, и да се активира четвртиот ел. магнет. Потоа иде вториот, па пак првиот итн. Јачината на моторот ќе зависи од јачината на магнетните полиња на магнетните клипови и на ел. магнетите.
Зошто ваков ел. мотор кога има веќе други ефикасни и докажани? Јас мислам дека ваков мотор ќе троши помалку ел. енергија отколку четири класични (на секое тркало по еден). Сепак, сакам да го слушнам вашето мислење.
Благој Минчев.
Пријатно сум изненаден од вашата инвентивност. Секоја чест и пофалби за тоа. Особено значајно е што вашиот изум функционира, т.е. не се коси со темелните закони на природата, а тоа дава подлога за потемелен третман (во почетокот само на хартија) на истиот. Ќе се обидам да ја прокоментирам вашата иновација од неколку аспекти и ќе нафрлам две идеи за подобрување на ефикасноста на вашиот мотор.
1. За идејата: Идејата е интересна, заслужува внимание и подлабока анализа затоа што е остварлива во пракса, т.е. може, согласно на принципот на функционирање кој вие го предлагате, и реално моторот да проработи. Сепак, тука веднаш се поставуваат неколку прашања на кои веднаш мора да се даде одговор. Точно е дека моторот, за кој дадовте објаснување како функционира и приложивте принципиелна шема (скица), ќе троши помалку електрична енергија, но тоа повлекува дека и излезот на механичка енергија ќе биде помал. Овде веднаш се наметнува прашањето за односот силина - маса (вкупна маса на постројката). Тој однос ќе биде изразито неповолен. Ова е хендикеп кој обесхрабрува веќе на почеток и на прв поглед. Втор момент на кој морате да се осврнете е степенот на корисно дејство на вашиот мотор. Вашиот мотор никогаш не ќе може да го достигне степенот на корисно дејство (ефикасност) од 95% до 98% како кај класичните електромотори (независно дали се AC или DC). Кај класичните електромотори имаме директно производство на вртливо движење (поради вртливото магнетно поле кај AC-моторите или преку комутаторот кај DC-моторите), што значи дека отсуствуваат инерцијални сили (директно добиваме ротација) а единствените механички загуби се загубите од тркалањето на тркалачките елементи во тркалачките лежишта. Исто така, и електричните загуби се мали, така што вкупните загуби не се поголеми од 2% до максимум 5% што е извонредно поволен краен резултат.
2. Шанси за подобрување на вашата конструкција: Ефикасноста на претворањето на електричната енергија во механичка може да се подобри единствено со зголемување на кракот на кој дејствува електромагнетната сила што резултира со поголем момент (иако за пократко време). Тоа ќе го направите со тоа што ќе го спуштите електромагнетот (го разгледувам случајот со еден цилиндар) на половина од одот на клипот. Тоа одговара на положба на коленестото вратило на 90° (при од на клипот надолу), односно на 270° (при од на клипот нагоре). Значи, од ова зависи колку од ангажираната електрична енергија (во KW) ќе биде претворена во механичка енергија (во KW). Второто подобрување се однесува на зголемување на времето на кое клипот ќе биде изложен на електромагнетната сила. Имено, при наидување на клипот кон електромагнетот тој би бил привлекуван од него, а при заминувањето би бил одбиван од него. Истото се повторува и при повратниот од на клипот. Четирикратно се зголемува времето на изложување на клипот на електромагнетното поле.
3. Шанси за комерцијализација на вашата иновација: Со оглед на нискиот очекуван степен на корисно дејство, скапата и сложена конструкција, подложувањето на дефекти и нејзино одржување во текот на работата, може да се заклучи дека вашата конструкција нема некои шанси за комерцијализација. Практично ова значи дека вашата иновација ќе функционира, меѓутоа нема да биде привлечна за купувачите (висока цена, мала ефикасност и потреба од одржување и подложност на дефекти). Мое мислење е дека нема шанси за комерцијален успех во сферата на електромоторите. Каде оваа иновација на друго поле би нашла примена, во овој момент не гледам.
4. Завршни напомени: Идејата е одлична и ја поздравувам. Добро би било да направите основни и груби пресметки (за почеток) тн:за да се добијат основните показатели (однос силина маса, степен на корисно дејство (енергетска ефикасност)) и воопшто, да ја разработите конструкцијата колку можете повеќе на хартија за да се одбере оптималната варијанта на механизмот. Би било одлично и доколку владеете со некој од програмите Auto CAD и (најдобро е) во 3Д, да го нацртате моторот. Запомнете, најбитно е (а тоа е и услов без кој не се може) на хартија и во пресметките моторот да ви функционира што е можно подобро.
Да заклучам: Иновацијата ќе функционира во реалноста. Само се поставува прашањето колкав е степенот на корисно дејство, сложеноста на конструкцијата, неговиот габарит, моќноста која може да ја произведе, колкава ќе биде цената на чинење на моторт, подложноста на дефекти, одржување и поправки, ..... и сето ова во споредба со класичните електромотори. За сево ова мора да се води сметка и добро, навистина добро да се изанализира и одмери. Како идеја која функционира е одлична и може да биде претставена.
Искрено се надевам дека овој мој коментар ќе ви користи за вашиот изум. Уште еднаш: го поздравувам вашиот изум и продолжете по оваа патека - патеката на машинството; на вистинскиот пат сте. Очигледно е дека имате талент за машинство.
Томе Скендеровски
Го изработив проектот 50W Hi-Fi аудиозасилувач, ЕМИТЕР број 56 - март 2002 г., но наидов на проблем. Кога ќе го активирам засилувачот, нормално ја извршува неговата функција, но кога ќе засилам глас, повеќе од половина, доаѓа до прекинување на излезниот сигнал, повторно доаѓање, повторно прекинување... последователно во кратки интервали. Ја изменив повратната врска, на местото на R6 ставив отпорник со вредност од 2k7. Сега го нема тој проблем, но засилувањето е незадоволително, па ќе ве молам за совет.
Тони Ристески.
Според она што го имате наведено во вашето писмо, можам да претпоставам дека главна причина за ваквото однесување на засилувачот е нискиот напон на пинот 3 во однос на негативниот напон за напојување (пинот 4). Во нормални услови, овој напон треба да биде за 5V повисок од напонот на пинот 4. На пример, ако напонот на пинот 4 изнесува -25V, тогаш напонот на пинот 3 треба да биде околу -20V. Ако ја погледнете електричната шема на слика 4, ќе забележите дека овој напон се добива со напонскиот делител кој го сочинуваат отпорниците R8 и R9. Вредноста на овие отпорници е избрана согласно висината на напонот за напојување, која во нашиот случај изнесува +/-25V. Засилувачот може нормално да работи и со понизок напон (до +/-6V), но во тој случај треба да се зголеми вредноста на отпорникот R9. Доколку за напојување користите извор со понизок напон од +/-25V, тогаш треба да извршите корекција на вредноста на R9. Вредноста можете самите да ја пресметате според следната релација: R9=41/(Us-5) [kOmi], каде што со Us е означен вкупниот напон за напојување (напонот помеѓу пинот 2 и пинот 4).
Втора работа на која треба да обрнете внимание е секако квалитетот на изворот за напојување. Изворот за напојување треба да има мала излезна импеданса и за најниските фреквенции. Со други зборови, тоа би значело квалитетни електролитски кондензатори со вредност од најмалку 4700μF, квалитетен мрежен трансформатор, кратки жици за поврзување со засилувачот и добри електрични контакти. Ова е важно, бидејќи секоја промена на напонот за напојување ќе значи и промена на напонот на пинот 3, а тоа е напонот со кој се управува работата на засилувачот.
При поголем излезен сигнал, струјата што протекува низ звучникот може да предизвика голема промена на напонот за управување, а со тоа засилувачот од нормален режим да премине во т.н. "MUTE" режим на работа.
Вредноста на отпорникот R6 не треба да ја менувате, бидејќи за стабилна работа на засилувачот напонското засилување треба да изнесува најмалку 30dB.
Дејан Трпески
Поздрав до сите во редакцијата на ЕМИТЕР и ви пожелувам натамошна успешна работа. Редовен читател сум на списанието од почетокот и мислам дека е време во ЕМИТЕР да се објави напис за поправка на звучниците - премотување на самиот калем на звучниците.
Најпрво, како да се одлепи калемот од мембраната кога е употребено епоксидно лепило за метал а да не се оштети мембраната, изработка на телото на калемот и премотување на калемот, начинот на лепењето и мотањето на изгорената намотка, начинот на центрирање. Исто така, се интересни и видовите лепила кои се употребуваат, особено за лепење на лакираната бакарна жица (мислам дека е некој термолак за електромотори или безбоен лак за металик за автомобили). Особено е интересно да се открие кое лепило се употребува за лепење на жицата за тело на калемот кое е изработено од каптон на кој потешко се лепи, а најчесто кај силните звучници баш каптонот го употребуваат како материјал за изработка на телото на калемот кое издржува многу висока температура.
Знаеме дека оние кои професионално се занимаваат со таа работа (а ги има многу во Р. Македонија) често користат готови фабрички изработени калеми, но верувам дека и оние кои се изработени рачно добро функционираат).
Можеби ќе речете дека целта на постоењето на нашето списание не е обука на "сервисери", но домашните поправки (за лична употреба) не губат во актуелноста и секогаш се интересни, а ЕМИТЕР многу пати го има докажано тоа дека има стручни соработници кои го знаат тоа или знаат каде да го пронајдат тоа што им треба на читателите.
Љубомир Стефановски
од Битола.
П.С. Во Р.Македонија знам само двајца мајстори кои стручно го вршат сервисирањето на звучници - не можете да забележите со очи ни со слух никаква промена на комплетно сервисиран звучник во однос на нов. Тоа се Горан од Скопје и Пеце од Битола. Можеби некој од овие двајца за вашето списание би ја откриле оваа мајсторија, за која на страниците на ЕМИТЕР не е пишувано досега. Она пак што го има на интернет е сосема малку и главно е површна информација, а на еден интернет форум го прочитав најсмешниот совет - жица од калемот од звучникот се лепи со лак за коса. Што е многу многу е.
Единствената исправна поправка на звучници е само со комплетна замена на целината: мембрана-намотка-surround! И никако поинаку! Самите фабрики кои ги произведуваат звучниците, за поправка нудат таканаречен reconing kit кој претставува една единствена целина мембрана-намотка-surround, кој треба да се залепи на местото на старата оштетена комбинација мембрана-намотка-surround (од стариот звучник, всушност, останува само магнетот и кошницата). Само на овој начин ќе се добијат назад перформансите на оригиналниот звучник. Секоја друга парцијална поправка гарантирано ги влошува перформансите на звучникот! Можеби за нечии очи и уши ваквите "премотани" звучници се идентични на оригиналните, но секоја малку посериозна слушна компарација (а да не зборуваме за мерења со професионални мерни уреди - на пример, CLIO), ќе покаже големо влошување на перформансите. Јас сум измерил со CLIO голем број на звучници "премотани" од страна на најпознатите и најпризнатите македонски мајстори и резултатите биле најчесто лоши (а имало и вистински катастрофи!), а многу ретко имало само прифатливо добри резултати (но, сепак, со полоши перформанси од оригиналните звучници). Да нагласам дека овие лоши резултати не се резултат на незнаењето или непрофесионалноста на мајсторите, туку на неможноста на таков начин да се добијат добри резултати. Таков начин на поправка на звучници доаѓа предвид само ако никако не може да се најде оригинален reconing kit.
Цената на еден reconing kit обично изнесува половина од цената на нов оригинален звучник. Некои фабрики имаат уште подобар и поедноставен (и поскап) систем на поправка - целиот reconing kit се состои од целината кошара-мембрана-намотка-surround, што значи дека од стариот звучник останува само магнетот! Тој магнет се отшрафува и потоа се монтира на новата целина кошара-мембрана-намотка-surround. На тоја начин се избегнува можноста да настанат проблеми со центрирањето, а и се елиминира употребата на лепак.
Владимир Филевски
Репарирање на звучници е макотрпна и слабо платена работа, а добиените резултати се повеќе од дискутабилни. Општото поевтинување на цените на звучниците како и појавата на нашиот пазар на неверојатно евтини производи со сомнителна провиниенција (читај: кинески) придонесоа с# помалку да има професионалци кои квалитетно можат да ја завршат работата во Македонија.
При оштетување на калемот на звучникот, најлесно е да се монтира нов "мотор". Мотор тука се нарекува веќе асемблираната конфигурација – калем, тело на калем, мембрана, преден и заден амортизер. Производителите обично испорачуваат вакви мотори како резервен дел но нивната цена изнесува околу половина од цената на нов звучник што, според мене, претставува нерационална инвестиција со сомнителен краен исход – кој гарантира дека репарираниот драјвер ќе биде со ист квалитет како новиот?
Во наши услови на беспарица, с# е дозволено па дури и премотување на калемот! Тоа претставува макотрпна игра на нерви и доколку не сте подготвени да го челичите вашиот дух, заборавете ја целата работа!
Целата процедура не е едноставна и не може да се објасни во неколку реда (колку што дозволува просторот во рубриката "Писма"), па затоа ќе се потрудиме во некој од наредните броеви на ЕМИТЕР да објавиме подетален напис на оваа тема проследен со соодветни илустрации.
Емилијан Иљоски
Како прво, поздрав до сите кои се заслужни за овој фотоконкурс, навистина продуктивен начин за развој на фотоаматерството кај нас (ако не и нешто повеќе ). Барем од мое име кажано, ми недостасуваше некој ваков начин на презентирање на интересни фотографии од лична колекција. Само напред со вакви продуктивни идеи...
Гоце Васевски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.