Ова писмо е прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор е награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Здраво,
Се обидувам да најдам конвертор на напон за уред со мала моќност што бара напојување по американски стандард: Input: 230V/50Hz, Output: 120V/60Hz, Power: 50-100 W. Она што се нуди во нашите специјализирани продавници за електроника е само конвертор на напон, но не и на фреквенцијата. Бидејќи уредот има магнетен мотор, битна му е влезната фреквенција и на 50Hz секако дека ужасно бучи. Би ве замолил доколку сте во можност да ми дадете совет бидејќи веќе подолго време безус-пешно се обидувам да најдам ваков конвертор.
Поздрав,
Дејан Панов - скопјанец
Има два типа конвертори за 230V/115V. Едниот е поевтин, чисто електронски, базиран на тријак кој го преполовува напонот од 230V на 115V но, брановиот облик на овој напон не е синусоиден, како што е мрежниот, туку овој бранов облик наликува на заби од ајкула. Без да влегуваме во теории, ќе кажам само дека овој бранов облик е крајно неповолен за напојување индукционен мотор. Индукциски мотор треба да се напојува со напон со синусоиден бранов облик. Значи, овој конвертор не е добар за ваков потрошувач, но за секој друг е добар. Втората варијанта е трансформатор или автотрансформатор 230V/115V/150VA. Овој има ефек-тивна вредност на напон 115V и синусоиден бранов облик, но фреквенција 50Hz наместо 60Hz. Според мене, ова не би требало да претставува голем проблем за моторот. Тоа можеби изгледа како голема разлика, но не е во поглед на магнетското коло и конструкцијата на моторот која е да не речам иста за у:50Hz како и за 60Hz. Тоа се исти материјали (динамолимови, алуминиумски кафез и лак жица). Пониската фреквенција малку ќе го забави моторот, така што ако тој на 60Hz има 3600 rpm сега (на 50Hz) ќе има 3000rpm, или пак ако имал 1800 rpm, сега ќе има 1500 rpm, и незначително ќе се изгуби на механичка моќност. Бучење не би требало да има со трансформатор и покрај пониската фреквенција. Конвертор 230V/50Hz на 115V/60Hz со чист синусен напон на излезот не сум сретнал да изработува или пак да продава некој, ниту пак има сметка да се прави. Кирил Крстевски Претворувач на напон од 230V/50Hz на 120V/60Hz, па и со мали моќности, не е воопшто едноставен уред и затоа тој е тешко изводлив во самоградба. Основните негови компоненти се: 230V/50Hz > исправувач > Step-down конвертор (вообичаено 48V/44kHz) > ВФ трансформатор > ВФ исправувач > DC конвертор на 120V/60Hz. Ништо тука нема едноставно, и затоа, ваквите уреди се мошне скапи и се употребуваат само во случај да не може да се замени моторот со соодветен на 230V/50Hz. Ваков индустриски изработен претворувач може да се најде само за индустриска, професионална или за воена употреба и за некој таков со моќност од само 100W треба да се издвојат неколку стотини евра. Значи, таков уред нема да најдете во малопродажната мрежа. Немам информација дали некои од оние што увезуваат индустриска електрика и електроника во Македонија имаат увезено ваков уред со мала моќност, но во Солун или во Софија, без проблеми соодветен индустриски модул за вградување може да се најде во продавици што продаваат резервни делови за индустриска електроника.
Емилијан Иљоски
Усвоениот формат на полемиките во рубриката “На граница на науката” не ми дозволува контрареплика во истиот број на ЕМИТЕР, што е фер и сосема во ред. Досегашното акумули-рано искуство од речиси 3 години полемики на разни теми покажа дека немало потреба од контрареплики. Но, во овој случај сепак одлучив да реагирам, со цел да не оставам да висат некои отворени прашања.
Мојот почитуван опонент, г. Спасевски во репликата на мојот текст напиша: “Кога (Филевски) тврди дека на 4 јули 2012 биле објавени првите докази за постоењето на “Хигсовиот бозон”, намерно или не, не наведува дека тогаш е откриен доказ за постоење на честичка слична на Хигсовиот бозон, а тоа е запишано на официјалната страница на Церн:
http://home.web.cern.ch/about/updates/2013/05/birth-higgs-boson “.
Тука г. Спасевски ја прекинува реченицата на најинтересното место и не ги наведува следните две реченици од истиот текст од официјалната страница на ЦЕРН. Еве го целиот текст:
“Во јули 2012, екипите од ATLAS и CMS објавија дека откриле нова честичка со маса околу 125 GeV. Во оваа рана фаза беше употребуван изразот “бозон налик на Хигсов” за да се означи бозон чии карактеристики допрва требаше целосно да се испитаат. Благодарение на врвните перформанси на LHC, во втората половина од 2012 година беа испорачани 4 пати повеќе пода-тоци на 8 TeV, отколку што беа употребени во анализата која доведе до “откритието” (од јули 2012). Вака опремени, експериментите можеа да презентираат нови резултати во март 2013 со доволно податоци новиот бозон да може се нарече Хигсов бозон”.
Значи, CERN на истата страница кажува дека го потврдиле откритието токму на Хигсовиот бо-зон, а не некој друг бозон што е само налик на Хигсовиот.
Мојот опонент ја посочи сензационалистичката интернет-страница http://alchemylab.com/hyper_history.htm како “доказ” дека сум во заблуда околу датирањето на “Смарагдната плоча”, но токму на истиот тој линк пишува: “Најраниот превод што преживеал е... напишан околу 650 година!” Слично, на посочената втора, овојпат научно ориентирана, интернет-страница www.sacred-texts.com/alc/emerald.htm пишува: “(Јулиус) Руска најде друга верзија додадена на Kitab Sirr al-Khaliqa... оваа книга може да била напишана уште во 650 година!” Да потсетам, во врска со датирањето јас напишав: “Текстот “Смарагдна плоча” првпат се појавува во еден дел од арапската книга од 8. век Kitab sirr al-khaliqa... се претпос-тавува дека “Смарагдната плоча” настанала меѓу 6. и 8. век”. Годината 650 што е спомната во обата линка е токму на средината меѓу 6 и 8 век.
Во одличната книга “Tabula Smaragdina”, научникот Julius Ruska претпоставува дека алхемис-киот текст “Смарагдна плоча” е напишан околу 650 година, а не претходно!
Мојот опонент ми препорача да ги прочитам сите 14 верзии на преводи (на англиски) на текстот “Смарагдна плоча” на линкот www.sacred-texts.com/alc/emerald.htm, за да ја најдам верзијата од анонимниот автор што тој ја превел на македонски. Јас и пред неговата препорака ги имав прочитано сите 14 англиски верзии од тој линк. Токму затоа и се чудев која е таа верзија, бидеј-ќи понудениот македонски превод од мојот опонент воопшто не личи на ниту една од тие 14 верзии, а особено сум сигурен дека англиските еквиваленти на нашите зборови “честичка” и “експлозија” не постојат во ниту една од тие верзии – во што секој може да се увери. Бидејќи не постојат зборовите “честичка” и “експлозија”, тогаш како кула од карти се распаѓа конструкци-јата за наводната врска на текстот “Смарагдна плоча” со Хигсовиот бозон и со настанокот Биг Бенг.
На крајот, да одговориме на суштинското прашање: каков придонес му дала алхемијата на чо-вештвото во последниве 350 години? Одговорот е – едно големо НИШТО! Кога тоа ќе го спо-редиме со сето она што хемијата му го дарила на човештвото во истите тие 350 години, претходниот одговор уште повеќе добива на тежина.
Се надевам дека јас и мојот почитуван опонент г. Љупчо Спасевски и понатаму ќе продолжиме да успеваме во нашата заедничка мисија да пронаоѓаме интересни теми и да полемизираме за нив, на задоволство на читателите на ЕМИТЕР.
Владимир Филевски
Почитуван ЕМИТЕР,
Поседувам автомобил “Сузуки Марути” кој во последно време немирно ми работи, потешко стартува и има намалена силина на моторот. Се сомневам дека некоја од свеќичките престанала со работа па, со оглед на тоа што е тежок пристапот до нив, би ве замолил да ми кажете како да ја детектирам расипаната свеќичка и само неа да ја заменам.
Ви благодарам на одговорот и срдечно ве поздравувам пожелувајки уште долго да се читаме.
Гоце Јаневски
Ќе посочам две методи со кои можете да детектирате неисправна свеќичка. Првиот метод се базира на детектирање топлина со прстите од раката, тргнувајќи од фактот дека кога се работи за неисправен цилиндар, тој не произведува топлина, а вториот метод е наречен баланс на снага и детекцијата се врши со слушање и следење на вибрациите од моторот.
Прв метод: потребно е моторот да е ладен (долго време бил во мирување) и потребно е со прстите од раката да имаме пристап (да можеме да ги допреме) цевките од издувниот колектор (грана) кога тие излегуваат од главата на моторот (деклата). Најчесто на горниот дел од издув-ниот колектор има лим на кој е приклучено цревото за топол воздух од системот за вцицување воздух од моторот, но најчесто пристапен е долниот дел од издувниот колектор во делот на цевките од поодделните цилиндри (оние кои штотуку излегуваат од главата на моторот). Доколку цевките од издувниот колектор се недостапни за нашите прсти, тогаш овој метод е неупотреблив за вашето возило. Процедурата е следна: го стартуваме моторот и оставаме да работи 5 до 10 секунди на малку позасилен гас. Го исклучуваме моторот и веднаш приста-пуваме со прстите до издувните цевки од поодделните цилиндри (ги допираме детектирајќи топлина – тие треба да се малку загреани). Доколку некоја цевка е ладна, тогаш тој цилиндар не е во функција и најверојатно неговата свеќичка е расипана. Од гаснењето на моторот до допирањето на издувните цевки треба да помине што е можно помалку време (брзо да се направи ова) за да не дојде до изедначување на температурите на сите цевки, а со тоа методот да стане неупотреблив. Забелешка: бидете внимателни при допирањето на цевките и внимавајте да не се изгорите!
Втор метод: Вториот метод е наречен баланс на снага и е често употребуван метод во автоме-ханичарскиот занает (види во ЕМИТЕР 1/13). Идејата е со слушање и гледање да се детектира промена во работата на моторот кога од работа би се исклучила некоја свеќичка. Процедурата е следна: моторот се стартува и работи на лер гас. Се трга високонапонскиот кабел од првата свеќичка. Ако моторот го намали бројот на вртежи и почне да се тресе со тенденција да престане со работа, тогаш ќе заклучиме дека таа свеќичка (тој цилиндар) е во ред и се враќа назад високонапонскиот кабел (се приклучува на свеќичката). Постапката се повторува и со сите преостанати свеќички (цилиндри). Ако при исклучувањето на свеќичката (високонапонскиот кабел е оддалечен од приклучното место од свеќичката 5 до 10 сантиметри) не се забележи промена во работата на моторот, тогаш ќе заклучиме дека таа свеќичка (цилин-дар) не е исправна. Забелешка: можно е кога високонапонскиот кабел го држите во раката да ве “пецне” струја, што не е опасно, но е непријатно. Затоа, високонапонските кабли тргајте ги со изолирана клешта (комбинирка или плосната) или со кожени ракавици.
Сепак, јас ви препорачувам да настапите професионално и да ја проверите и разводната капа на можна пукнатина (најчесто меѓу две клеми), да ги проверите приклучоците на високо-напонските кабли (дали се сигурно приклучени во разводната капа и на свеќичките), да ги проверите високонапонските кабли од аспект на нивната спроводност и изолација, да ги про-верите свеќичките од аспект на зазорот на електродите, како и да ги замените со нови доколку нивниот ресурс поминал (најчесто свеќичката што подолго време била вон функција е влажна, па тоа е сигурен знак за нејзиното неработење). Новите свеќички мора да се оригинални или заменски. Ако треба да бирате меѓу поскапи и соодветни (заменски), а поевтини, изберете ги поевтините. Во ознаката на свеќичката шифрирано се дадени податоци за нејзината топлотна вредност, должина на навојот, начинот на затинање (конусно или челно затинање) и некои други податоци. Затоа безусловно мора да се почитуваат препораките за типот на свеќичките од производителот на моторот (автомобилот). Потоа, добро е да се измери и компресијата на моторот (види во ЕМИТЕР 2/13). При ова, сигурно ќе го детектирате (дијагностицирате) дефектот и него на долг рок ќе го отстраните без да ви се поткрадне можност за брзо повторување или да доживеете некои други непријатни изненадувања во овој сегмент од вашиот мотор.
Томе Скендеровски