Голем поздрав до сите во Редакцијата!
Сакам да го изработам "Индикаторот на ниво на течност" од Емитер бр.1/08 при што сакам да го употребам за ниво на течност во пластичен резервоар за вода од 500 литри. Резервоарот се полни со електрична пумпа при што сакам уредот да ја исклучи пумпата кога ќе се наполни резервоарот. За таа цел сакам да го употребам спомнатиот индикатор со дополнителен релеј за вклучување/исклучување на пумпата. Таа работи на 220 V и не знам колкава струја троши, но секако е мала така што не би требало релејот да биде за повеќе од 16 A. Како да го поврзам релејот со индикаторот за да ја прекинува струјата за пумпата?
Ви Благодарам за потрошеното време,
Христијан Гроздановски
Индикаторот на ниво на течност од Емитер 1/08 може да се употреби за автоматско вклучување/исклучување на електрична пумпа за полнење на резервоар со вода. За таа цел на излезот треба да му се додаде соодветен релеј со побуден транзистор. Електричната шема на овој додатен склоп е прикажан на сликата. Принципот на функционирање на индикаторот е опишан во ЕМИТЕР 1/08, па овде нема да се повторуваме. Само ќе резимираме дека кога нивото на водата во резервоарот е над нивото на јагленовите стапчиња, сите транзистори се закочени, па релејот не е активиран (моторот е исклучен). Но, кога нивото на водата ќе спадне под јагленовите стапчиња, транзисторите минуваат во режим на спроводливост, ЛЕД диодата свети, а релејот е активен, со тоа преку контактите на релејот е вклучена и пумпата сè додека нивото на водата не досегне до јагленовите стапчиња. Ви обрнуваме внимание на неколку работи:
1. Бидејќи резервоарот е направен од изолациски материјал (пластика), тогаш едното јагленово стапче (кое било) мора да се поврзе со масата на склопот. Со други зборови, поврзувањето треба да биде како на блок-шемата на слика 3 од наведениот проект;
2. На шемата дадена во прилог е употребен релеј за 10A со двоен преклопник, чии контакти се паралелно поврзани за да се обезбеди проток на струја од 16A за погон на монофазен електромотор. Во случај да сакате да употребите 3-фазен електромотор, релејот треба да има 3 одвоени прекинувачи (преклопници) со номинална струја која е поголема од предвидената потрошувачка на моторот.
Многу успех во реализација на склопот.
Петар Лагудин
Релејот т.е. калемот од електромагнетот треба да се приклучи помеѓу точките A и 0V, а електричната пумпа да се поврзе во серија со контактите на релејот кои нормално (во отсуство на напон на калемот) се отворени. Тоа значи дека без напојување на индикаторот, пумпата ќе биде исклучена независно од нивото на вода во резерварот. Притоа индикаторот за течност и сондите треба да се поврзат како на слика 3 од оригиналниот текст во Емитер. Релејот треба да работи на 12V и да ја издржи струјата што ја влече пумпата.
Ако се појават некои неправилности во работата на индикаторот поради преоптовареност на излезниот транзистор T4 тогаш треба да се додаде дополнителен транзистор за побуда на релејот како што е прикажано на цртежот.
Дејан Трпески
Ме интересира дали може да се најде шема за излезен засилувач со ламби над 100W, а може и над 150W. Како ваш редовен читател имам изработено многу склопови од Емитер и овој пат започнав да прибирам делови за изработка на High-End предзасилувачот со ECC83, меѓутоа повеќе би сакал да изработам излезен засилувач со ламби па би ве замолил ако имате некаква шема да ми испратите по e-mail. Мислам дека во еден ваш поранешен број излезе некоја таква шема ама не можам да го најдам бројот и не знам која јачина ја има тој засилувач .
Однапред ви благодарам,
Сашо Јолески преку e-mail.
Засилувачи со ламби и голема моќност често се изработуваат во push-pull спрега со две ламби EL34 (6CA7) или легендарната 6L6. Ваква конфигурација дава 50W излезна моќност, додека верзија со 4 ламби дава цели 100W. За лампаши ова се веќе многу големи моќности и многу ретко се изработуваат засилувачи со поголема моќност. Поради големите губитоци, мрежниот и излезниот трансформатор кај 100-ватните лампашки засилувачи треба да се со моќност од минимум 200W по канал, што ваквите засилувачи ги прави не само скапи, туку тешки и габаритни. Второ, и самите ламби се многу скапи, особено ако се од добар призводител (RCA, Valvo, Siemens, Mullard и т. н.) и тие имаат многу мал животен век (<2000 работни часови).
Трето и најбитно, ваквите засилувачи во AB класа не се воопшто популарни кај High-End приврзаниците од проста причина што тие не даваат некоја компаративна предност во однос на транзисторските засилувачи од врвна класа. Push-pull изведбите во AB класа главно се застапени кај гитарските засилувачи, а High-End следбениците се фокусирани на single-ended засилувачи (само една ламба) во A класа, конфигурација која навистина дава спектакурарен звук, но не може да даде многу поголема моќност од десетина вати. Втората опција кај High-End следбениците е хибриден засилувач со биполарни или MOSFET транзистори на излез, пак во A класа, а никако во технички инфериорната AB класа.
Шеми за лампаши со поголема моќност од 100 W можат лесно да се најдат на интернет, но на интернет може да се најде сè и сешто па и многу непримерни решенија. Во Емитер немаме објавено шема на излезен засилувач со ламби, но со оглед на нараснатиот интерес кај читателите планираме во билска иднина реализација и на такви проекти, а како прв најверојатно ќе биде High-End хибриден засилувач.
Емилијан Иљоски
Здраво,
Го изработив засилувачот објавен во Емитер број 7-8/97, со LM3876, и ми се појави проблем, па би сакал да ве замолам за помош. При краткотрајно вклучување на напон, на излезот се појавуваат -7 волти негативен еднонасочен напон мерен од излезот за звучник. Исто така, на влезот за сигнал каде што сè уште немам приклучено кабел за сигналот ми дава 1,14 волти еднонасочен напон.
Да напомнам дека ППК е добро изработена, нема ладни лемови, интегрираното коло е електрично изолирано од ладилникот, напојувањето е во ред (±28 V, го тестирав со друг транзисторски засилувач и тој работи без проблеми), елементите R6 и C6 се изоставени по препорака на авторот на статијата. Пинот 5 од ИК првин беше споен со пин 1, но ми препорачаа да го одвојам од пин 1, но нема ефект, влезот за сигнал го споив со маса (куса врска) и сè уште добивам еднонасочен напон од 7 волти на излезот.
Потоа го одлемив другиот интегралец од другиот канал кој не беше тестиран под напон, и со омски отпор ги проверувам пин 1 (+) со пин 7 (маса), во овој случај нема омски отпор, пин 1 (+) со пин 4 (-) и во овој случај нема отпор, додека пин 4 (-) со пин 7 (маса) ми јавува отпор од 63 ома. Истиот отпор од минусот спрема маса го добивам и на засилувачот којшто го тестирав под напон.
Авторот препорачува C2 и C4 да бидат стирофлекс, но бидејки никаде нема такви ставив обични керамички кондензатори, се надевам дека проблемот не е до нив.
Се прашувам што би можел да биде проблемот?
Однапред благодарам,
Александар преку е-пошта
Постоењето на напон на излезот (пин 3 од ИК) не укажува на ништо добро. Тоа може да биде последица на неисправност на интегрираното коло или последица на неисправна или погрешно поврзана компонента во повратната врска (R3, R4, R5, C2, C3 и C4). Затоа препорачувам, пред Ро:да преземете какви било други дејности, прво да ги одлемите овие компоненти и секоја поединечно да ја измерите и да се уверите во нивната исправност ако тоа веќе не сте го сториле пред вградувањето на елементите. Притоа не само што треба да се измери капацитетот на C3, туку и неговата ефективна сериска отпорност со ЕСР метар.
Ако при повторно вградување на исправните компоненти добивате некој еднонасочен излезен напон поголем од 0,2 V на излезот (пин 3) при краткоспоен влез (INPUT), исклучете го уредот од напон, кратко спојте ги изводите 9 и 10 на ИК и повторно вклучете го. Напонот на излез сега МОРА да биде помал од 0,2 V! Ако тоа не е случај, неисправно е интегрираното коло.
Инаку, потполно нејасно е каде мерите напон од 1,14 V. Ако е тоа на влезот – како што велите – каде што го приклучувате влезниот кабел (точка INPUT на шемата), тогаш сигурно C1 е неисправен. Ако тој напон е на пин 10 од ИК, тогаш на пин 9 тој треба да биде поголем од 1,14 V за да добиеме -7 V на излезот без разлика каква е повратната врска. Ако тоа не е случај, ИК е неисправно.
Инаку со мерењата што сте ги извршиле на самото ИК не може да се одреди дали тоа е исправно – тоа е под претпоставка тоа што вие го нарекувате "нема омски отпор" всушност да е бесконечен отпор (односно мерниот инструмент покажува пречекорување). Обратно, ИК со "мирна душа" може да се прогласи за официјално мртво ако вашата изјава "нема омски отпор" означува отпорот е 0 или многу мал помеѓу изводите 1 и 7 или 9 и 7.
Инаку напонот од ±28 V е многу мал за ова интегрирано коло, особено ако него сте го мереле во "празен од", односно без оптоварување. LM3876 нема да сака воопшто да се вклучи при напони помали од ±24 V бидејќи во тој случај дејствува неговата вградена поднапонска заштита со цел да се елеминираат преодните појави присутни при вклучување. Од друга страна, LM3876 издржува без проблем напони до ±42 V. Но, општо земено напонот од ±28 V не е причина за неисправноста кај вас.
Тоа што пинот 5 од ИК првин беше споен со пин 1 воопшто нема никаква улога бидејќи пинот 5 не е никаде споен внатре во ИК. Исто така, тоа што C2 и C4 се керамички нема врска во случајот иако препорачувам да набавите соодветни стирофлекс или MKT (MKS, MKH) кондензатори кои во аудиоподрачјето имаат супериорни карактеристики во однос на керамичките.
Во однос на елементите R6 и C6, производителот National Semiconductor препорачува тие да имаат вредност од 2,7Ω и 100nF соодветно. Со ваква спрега и со MKT (MKS, MKH) кондензатор C6 (керамичкиот може да прави проблем како што е опишано во написот) вршиме компензација на големата индуктивност на звучникот и LM3876 ќе го гледа товарот (звучникот + R6, C6, L7 и R7) како претежно омски отпор и со тоа се намалува веројатноста од осцилирање на колото при повисоки фреквенции.
Инаку National Semiconductor има ексклузивно право да го произведува LM3876. Ако вашиот примерок ја нема специфичната ознака на овој реномиран производител или има ознака од некој друг производител, тоа е сигурен знак дека тој е фалсификуван! За жал, и вакви појави се присутни!
Емилијан Иљоски
Здраво емитерци,
Јас сум ваш редовен читател од Куманово и ви се јавувам за еден мал проблем. Имено, преправам аудиозасилувач од сабвуфер реализиран со TDA2030A. Сараунд системот е 5.1 и има 7 интегрални кола, 5 интегрирани кола за каналите за бас излезот, има 2 кои се во мостен (bridge) спој. Сè ми оди супер, само ако може една мала консултација. Напојувањето е +15V 0 -15V. На плочката (која е фабричка) има и излез +8 0 -8V, кој служи за напојување на друга плочка, ама таа не ми е потребна и е отстранета. Кога на тие +8 и 0 ќе приклучам кулер (DC вентилатор) тој работи, но ми прави неред со тоа што на звучниците се "слуша" вртењето на вентилаторот (брмчење). За да не додавам уште еден мал трансформатор специјално за вентилаторот, дали има решение како да се "украде" од веќе постоечкото напојување, дали ќе треба да се додадат некој кондензатор, диода... или слично за да би можело уредите да функционираат непречено еден од друг. Се надевам дека има решение.
Само да напомнам дека го имам изработено проектот "Стереоаудио засилувач Паганини" од Емитер 5/09, и тој е одличен, се разбира, за својата намена.
Имате голем поздрав од Куманово, стварно сте супер, неспоредливи... само така продолжете.
Горан (colgate_h_mocan@....)
Прво, да се обидеме со наједноставното решение - дали мора да има вентилатор? Ако ладилникот за TDA2030 е премал, најдобро е да се стави поголем ладилник. Дури и во случај вентилаторот да не индуцира брмчење во звучниците, тој сепак ќе шуми заради струењето на воздухот. Токму заради тие неизбежни шумови во hi-fi техниката се избегнуваат вентилатори за ладење на засилувачите.
Ако сепак мора да се користи вентилатор, треба да се испроба со друг вентилатор – можеби постојниот не е сосема исправен? Вентилаторот треба да се постави подалеку од електрониката за да се намалат индуцираните пречки. Ако и ова не помогне, можете да се обидете со сериска диода приклучена меѓу +8V и плусот на вентилаторот и електролитски кондензатор приклучен паралелно на изводите на вентилаторот. Кондензаторот треба да има вредност помеѓу 100 и 1000 µF и да се залеми што поблиску до вентилаторот.
Владимир Филевски
Наједноставно е да се искористи постоечкиот мрежен трансформатор за напојување на засилувачите и на вентилаторот. За таа цел неопходно е да се вгради еден дополнителен Грецов насочувач заедно со уште еден или два отпорника врзани во серија со вентилаторот (зависно од нивната моќност и потребниот напон за вентилаторот). На крајот добро е да се постави и еден кондензатор паралелно со вентилаторот. Тоа би требало да биде доволно за непречена работа на засилувачите и вентилаторот во исто време.
Дејан Трпески
Здраво,
Имам едно прашање во врска со полнач за МП4 плеер објавен во рубриката "Писма" во Емитер 9/2008. Овој полнач сакам да го користам за полнење мобилен телефон Т-мобиле Пулс мини во автомобил. Тој телефон се полни преку USB порта на PC, па бидејќи вашиот полнач ми одговара сакам да го изработам. Дали треба да има и некаква дополнителна заштита од преголема струја или слично (бидејќи ќе го користам во автомобил) или е попаметно да си купам готов полнач од продавница?
Христијан преку е-маил
Посочената шема може да се искористи за од напонот на автомобилски акумулатор (номинални 12 Vdc) да добиеме 5 V, односно да погонуваме уред кои е предвиден да биде погонуван од USB порта.
Тука проблемот кој би можел да се појави би бил претераното загревање на интегрираното коло 7805 поради поголемата струја која му е потребна за полнење на вашиот мобилен телефон. Затоа 7805 треба да се монтира на ребрасто ладилно тело од алуминиум. Постојат прецизни пресметки колкав треба да биде овој ладилник. За да не ве оптоварувам со такви пресметки, ќе ви посочам дека колку е поголем ладилникот, толку е подобро – но, тоа е ограничено со расположливиот простор, како и со фактот дека тоа ладилно тело има некоја цена. За почеток употребете некое ладилно тело кое ви е при рака. Зашрафете го 7805 на него и следете ја температурата со прст во подолг период - ако е поголема од 60°C, нема да можете да го држите со рака. Дефинитивно тоа ќе биде показател дека треба да употребите поголемо ладилно тело. Овие тестирања вршете ги кога акумулаторската батерија на мобилниот телефон е празна – тогаш уредот ќе влече поголема струја од 7805, што ќе предизвика негово поголемо греење.
Инаку 7805 има интегрирано прекуструјна заштита која е нагодена на некои 1A и исто така има температурна заштита, па тој ќе се исклучи на температура повисока од 100°C и при струи поголеми од 1A. На тој начин се заштитува интегрираното коло, како и уредот кој е приклучен на него. Но, немојте да се обложувате на овие заштити, тие според Марфиевите закони ќе откажат "послушност" токму кога се најпотребни!
Со конструкција на ова навистина едноставно, но доверливо електронско коло, можете да научите многу од електрониката, а и да заштедите пари. Сепак едноставни мерки за предострожност се апсолутно задолжителни – како прво, тоа е стриктно придржување кон поларитетите на компонентите и мерење на излезниот напон со дигитален мултиметар пред каде било да го приклучите него!
Емилијан Иљоски