Здраво ЕМИТЕР!
Имам една идеја, па Ви пишувам за да ми кажете дали оваа идеја некогаш може да биде реалност, т. е. дали ова е можно:
Пред неколку дена додека ја следев временската прогноза, т. е. податокот за УВ-индексот, видов дека тој е многу висок, па се присетив на статиите од ЕМИТЕР: Системи од прстени (3/07) и Нанотехнологија (7-8/07), и ми "светна" една идеја, со која би можело ултравиолетовото зрачење од Сонцето на Земјата да се елиминира. Ова би се постигнало ако на Земјата се "направат" вештачки прстени (слични како оние на Сатурн, но овие на Земјава би биле потенки и пошироки, за да заштитуваат поголема површина на Земјата), така што тие би биле "изградени" од честички кои би биле многу мали за да ја рефлектираат видливата светлина, така што би ја рефлектирале само ултравиолетовата светлина (ЕМИТЕР 7-8/07, Нанотехнологија). За да се обезбеди заштита од УВ-зраците на Земјата потребни се повеќе прстени, па веројатно тие би требало да бидат на различна висина.
Во "Системи од прстени" од Е3/07 прочитав зошто не е можно планетите кои се поблиску до Сонцето да имаат природни прстени, но не е невозможно на Земјата да има вештачки прстени. Денес технологијата е на многу високо ниво, така што ништо не е невозможно, ако се обезбедат потребните финансии и ако некој сака да го направи тоа. Со заштитата од УВ-зраците на Земјата, луѓето ќе можат слободно да излегуваат надвор во попладневните часови без никаква заштита од Сонцето, ќе се намали глобалното затоплување, многу пустини би можеле да станат шуми, со што би се намалило количеството на CO<sub>2</sub> во воздухот...
Дали оваа моја идеја би била возможна, доколку би се обезбедиле потребните финансиски средства (веројатно повеќе од 50 милијарди долари)?
Поздрав,
Небојша Наумчески, Гостивар

Идејата за планетарен "сонцобран" уште многу одамна е обработена од повеќемина писатели на научно-фантастични приказни и романи (на пример, "Прстен" од Лари Нивен). Сепак, вашата идеја има оригинални елементи. Иако, во принцип, оваа идеја може да се изведе, таа нема да чини 50 милијарди долари, туку 50.000.000.000.000.000.000 милијарди долари. Многу поевтино решение е секој човек годишно да добива по 50 kg крем за сончање, заштитен фактор 30. Патем, УВ-зрачењето (само по себе) не влијае на глобалното затоплување, ниту на намалувањето на површините под шуми.
Инаку, убеден сум дека целата оваа хистерија со уплавот од УВ-зрачењето е потполно неоснована! Цели 30 000 години на луѓето не им пречело УВ-зрачењето, а сега наеднаш тоа ти било опасно! Поточно кажано, тоа УВ-зрачење било исто толку опасно пред 30 000 години, колку и сега! И што со тоа? Што им фалело на сите оние генерации на луѓе во последниве 30 000 години? Да не испоумреле сите од рак на кожата?! Точно е тоа дека во последниве триесетина години е зголемено УВ-зрачењето заради намалувањето на озонскиот слој, но кој знае какво било УВ-зрачењето (и озонскиот слој) пред 3.000 или пред 30.000 години?
Сепак, добро е што размислувате за еколошките проблеми. Можеби би било добро вашата идеја да ја разработите и да ја изложите во нашата нова рубрика ЕУРЕКА.
Владимир Филевски


Почитувана Редакцијо.
Деновиве ми се "мотаат" некои идеи во главата кои (сè уште) нема да ви ги откријам, но ми треба мала помош од ваша страна како поупатени во проблемите од овој вид. Ве молам да ме посочите до компанија (или што било од таков вид) каде што можам да купам перманентни магнети. Сум слушнал за неодимиумски магнети со поголема моќ од конвенционалните употребувани во разни брави итн. Ме интересираат оние со помали димензии и правилни форми (задолжително). Некаде, да речеме, квадар со димензии 1x1x1,5cm или нешто слично на тоа. Предвид доаѓаат и коцка и цилиндар. Ако не можат да се купат, исто од голема полза би ми било да ме упатите од што можам да ги извадам истите.
Навистина ми требаат и би бил многу благодарен на каква било помош.
Петар Стефанов преку e-mail.

Магнети со голема моќност и мали димензии редовно се изработуваат од неодимиум-железо-бор (Nd2Fe14B). Бидејќи неодимиумот (атомски број 60, атомска тежина 144,24) спаѓа во ретки минерали од групата на тривалентни лантаниди, изработените магнети не се воошто евтини. Овие магнети ги изработуваат речиси сите големи производители на електронски компоненти: Siemens, Philips, ST и други. Словенечката фирма "Искра" исто така произведува "неодимиумски" магнети.
Основен проблем е тоа што ваквите магнети се сметаат како "репроматеријал". Со нив се изработуваат звучници, прецизни мотори и друго, па истите можете да ги најдете во сервомоторите на компјутерските дискови, мотори за видеоглави, мотори за позиционирање на ласерската глава кај ЦД-читачите, потоа кај покренувачи на возила, пумпи за хидраулика во автомобилската индустрија, системи за кочење и друго.
Затоа, магнети со голема моќност и мали димензии ретко се наоѓаат како такви во малопродажба. Во ЕиП Електроника, на пример, можете да најдете пар видови "минијатурни" магнети, но истите се направени од феритен материјал (обично од стандардниот и најраспространетиот феритен материјал - N22). Такви или слични можете да најдете и во ТВ-приемниците во отклонскиот систем, но тие не се карактеризираат со големо магнетно поле.
За експериментални цели, ви препорачувам да ги "ископате" потребните магнети од некој расходуван уред. Копањето по стари расходувани уреди може да претставува макотрпна и на прв поглед "јалова" работа, меѓутоа тоа претставува извонреден начин да се научат конструкторските "финти" кои нема да ги апсолвирате дури ни при детално разгледување на техничките цртежи. После неколкусезонско "ископување" ќе увидите дека речиси сите "елегантни" решенија се исцрпени, па ќе ви остане само "утешната награда" - ќе бидете во состојба да примените некое од нив!
Емилијан Иљоски


Почитувана Редакцијо.
Со оглед на вашата стручност, мислам дека вие можете да ми помогнете. Имено, често пати се случува кога гледам кабелска телевизија на некои канали тонот и сликата да не се усогласени, односно сликата да доцни зад тонот некогаш дури и за 1-2 секунди. Се прашувам од каде тоа доаѓа. Реагирав во кабелската телевизија кај нас (во Кисела Вода), ама тие се вадат дека така го добивале сигналот од сателитот. Јас не им верувам, затоа што таква неусогласеност на тонот и сликата повремено се случува на неколку канали, но најчесто на хрватската Нова ТВ. Често пати и сликата се замрзнува, па после некое време вршат ресетирање (се гледа менито на екранот) и потоа некое време тонот и сликата се усогласени, но како поминува времето настанува сè поголема неусогласеност на тонот и сликата. Дали вие можете да кажете каде настанува овој проблем?
Само пофални зборови за ЕМИТЕР и однапред Ви благодарам.
Мирко Брзовски

Проблемите на несинхронизираност помеѓу сликата и тонот беа присутни и кај аналогните преноси, а, за жал, стануваат честа појава и кај дигиталните системи за обработка и пренос на ТВ-сигнали. Причина за неговата појава (кај дигиталните системи) е потребата од поголемо видеопроцесирање на сликата во однос на тонот. Во тој случај при кодирањето или декодирањето на целосниот ТВ-сигнал (аудиото и видеото) на некои кодери и/или декодери им е потребно повеќе време за обработката на сликата во однос на тонот, па затоа знаат да предизвикаат појава на несинхронизираност. Ваквите кодери/декодери се обично тие од пониската класа или, пак, причина за појавата на несихронизираност може да биде и нивна не добра нагоденост, т.е. луѓето кои ги ракуваат ги немаат добро нагодено параметрите, во однос на перформансите на уредот и преносниот канал.
Луѓето од кабелската телевизија до некаде имаат право, бидејќи една од причините за појавата на несинхронизираност може да биде лошо спакуваниот канал на ТВ Нова пред да се испрати на сателит (вакви проблеми забележливо е дека се појавуваат и кај други ТВ-програми). Но, во конкретниов случај поголема е веројатноста дека сателитскиот приемник во приемната станица на кабелската телевизија затаил, бидејќи како што рековте и сами по ресетирање на сателитскиот приемник синхронизираноста е во ред.
Значи, конкретниот одговорот на вашето прашање е: лошото декодирање на сателитскиот сигнал при прием. Освен слабиот квалитет на сателитскиот приемник (неквалитетно коло за декодирање), причините за лошото декодирање може да бидат предизвикани и поради слабиот приемен сигнал што го добива рисиверот. Ова се одразува на губење на делови од аудио или видеоделот од преносниот сигнал и доаѓа до појава на повремено замрзнување на сликата или губење на тонот на моменти. Ова најчесто е предвесник за појавата на "бегањето" на синхронизацијата.
Без разлика која е причината за појавата на несинхронизираност, сепак, кабелскиот оператор е должен од време на време да ги следи своите програми и кога ќе забележи ваков проблем веднаш да реагира (или да го ресетира/смени сателитскиот приемник, или, пак, во крајна линија да реагира до ТВ-куќата од која го презема сигналот).
Вакви проблеми се појавуваат и кај домашните терестријални ТВ-станици, но во овој случај проблемот не е кај кабелските оператори туку кај самите ТВ-станици, поради употреба на лошите (нискобуџетни) уреди за кодирање/декодирање на програмата. Ова често може да се забележи кај прилозите во вестите кои ги пуштаат од компјутер, а претходно биле снимени со аналогна камера, па дигитализирани ("кепчани" - capture) и снимени во компјутер, од каде што и се пуштаат во програма.
За надминување на ваквите проблеми постојат уреди за аудиосинхронизација (со кола за доцнење на аудиоделот), но и тие имаат поголеми побарувања за работа, и има логика да се употребуваат само во случаи кога временската разлика помеѓу сликата и тонот е постојана (во случај кога видеосигналот поминува постојано низ одредено коло за обработка, коешто внесува константно време на доцнење). Кај дигиталните системи несинхронизираноста не се јавува со точно одредена вредност, а исто така има тенденција, ако не се прекине, со текот на времето да се зголемува.
Дарко Мајстороски


Здраво ЕМИТЕР!!
Имам едно прашање до вас. Ја извадив ласер диодата од CD-ROM за PC. Има три изводи од кој еден директно е врзан на маса. Дали има шанси некако да го поврзам за да свети како стандарден ласер-покажувач и ако може дали ќе имам опасност оти на кутијата од CD-ROM пишува дека ласерскиот зрак е радиоактивен. Ако не може да се искористи како ласер-покажувач би ве замолил да ми дадете некоја идеја и шема како можам да го искористам.
Ви благодарам однапред,
Александар преку e-mail.

Ласерските диоди кои се користат во CD и CD-ROM читачите редовно емитуваат инфра-црвена светлина со бранова должина 780 nm, односно светлина која е надвор од видливиот спектар. Тоа се ласерски диоди со многу мали моќности (пар mW). Овие два факта ги прават истите неупотребливи како ласерски покажувачи (laser pointer).
Во однос на безбедноста, CD и CD-ROM читачите се специфицирани како ласерски производи од 1-ва класа (class 1 laser product), а тоа значи дека за корисниците претставуваат доста безбеден производ. За сервисерите, односно за оние кои би имале можност да дојдат во контакт со ласерскиот зрак, нормите за "1-вата класа" укажуваат дека истиот не може да ја сече (дупчи) човечката кожа но може да предизвика оштетување на окото доколку е применет директно и од мала далечина. Ласерскиот зрак не е радиоактивен, туку, како што напоменав, тој претставува монохроматска светлина со бранова должина од 780 nm. Обратно, силна радијација може да предизвика оштетување, како на чувствителната приемна ПИН фотодиода во CD (CD-ROM) читачот така и на чипот чувствителен на светлина што би довело до оштетување на сервомеханизмот за позиционирање на "pick up-от" доколку уредот е во погон. Затоа, а и поради други причини, компјутерите не смеат да поминуваат низ редовните контроли со рендгенски зраци (по аеродромите, на пример).
"Pick up-от" (популарно наречен "ласерска глава") е составен од ласерска диода, PIN фотодиода, систем од леќи, систем за фокусирање со калем, полупропусно огледало и призма, како и приемен чип чувствителен на светлина. PIN фотодиодата се употребува како повратна врска во системот за контрола на јачината на ласерскиот зрак, додека чипот чувствителен на светлина ги прима "корисните" податоци снимени на CD-то, како и податоците за фокусирање и позиционирање на целата "ласерска глава". Кај поновите системи целиот "pick-up" претставува една интегрирана компонента. Целата конфигурација претставува еден релативно сложен систем кој не може да се употреби за друга цел освен наменетата.
Меѓутоа, кај постарите CD-ROM читачи (двобрзински и четворобрзински) ласерската диода и PIN фотодиодата се вградени во едно исто куќиште и претставуваат една одвоива целина. Најверојатно кај вас се работи токму за оваа компонента која вие ја нарекувате "ласерска диода". Обично оваа компонента има 3 изводи, двете катоди (на ласерската диода и на PIN фотодиодата) се врзани кратко и тоа е еден извод обично врзан на маса, додека другите два извода ги претставуваат анодите на диодите. Оваа компонента, со соодветна електроника, може да се употреби во повеќе апликации каде "пуштаме" невидлив ласерски зрак, тој се одбива од некој предмет и преку соодветна оптика се враќа до PIN фотодиодата, давајќи информација за "присуство" на предметот. Значи, примената би била првенствено во алармни системи и системи за броење на предмети во индустријата, но може да се користи во системи кои регистрираат присуство на чад и други гасови, како и во секој друг систем кој би го користел рефлектираниот зрак на ласерската диода.
Емилијан Иљоски