Здраво почитувана редакцијо!
Ја поздравувам целата редакција на списанието ЕМИТЕР. Вакво списание и порано и беше потребно на Македонија... Посебно го поздравувам Владимир Филевски. Секогаш прво ги читам неговите текстови... Од проектите од ЕМИТЕР досега ги направив засилувачите A-50 и 100 W, како и предзасилувачот V-96, и се беше успешно...
Имам неколку прашања за господинот Филевски:
1.) Поседувам Ѕамаха рисивер (2H55 W на 8 оми) со Technics компоненти и JAMO звучници модел Studio 140 и модел Студио 180. Звучниците JAMO Studio 140 имаат синусна моќност 50 W, а Studio 180 имаат синусна моќност 100 W. Ме интересира како е можно тоа, бидејќи и едните и другите имаат иста големина на магнетот, само што звучникот од Studio 180 има поголем пречник на мембраната...
2.) Ако рисиверот го пуштам со 50 - 60% од неговата максимална моќност (за да не дојде до клипинг), тогаш бас звучниците прават премногу големи движења и имам чувство дека не можат да ја издржат ниту таа моќност, иако на кутиите JAMO Studio 180 пишува 100 W синусна и 170 W музичка моќност. Напоменувам дека при тоа потенциометарот за ниските тонови е поставен на нула.
3.) Открив еден недостаток кај CD плеерот Technics SLPG 570 A, а потоа истиот го открив и кај моделите SLPG 370, SLPG 380 и SLPG 580. Недостатокот е мал и можеби неважен, но... Ако на почетокот на компакт дискот (во текот на првите педесет секунди) се притисне A-B REPEAT, тогаш тој интервал би требал веднаш да се повторува како една целина, но се повторува со доцнење од 2-3 секунди и дисплејот повремено се губи. Тоа не се случува на другите делови од дискот...
Благој Атанасовски од Битола
Ви се заблагодарувам на пофалбите и Ви честитам за успешно направените уреди според проектите од ЕМИТЕР. Вашето трето прашање (констатација) е надвор од концепцијата на рубриката "Писма", но сепак ќе се обидам да одговорам.
1.) Големината на магнетот на звучникот е еден од поважните фактори кои ја одредуваат моќноста на звучникот, но не е единствен. Моќноста на звучникот ќе биде поголема (при истиот магнет), ако поефикасно се ослободува топлината која се развива во подвижната намотка. Топлината полесно ќе се ослободува, ако пречникот на подвижната намотка е поголем (што претпоставувам е случајот со звучникот во JAMO Studio 180), ако телото на намотката е изработено од материјал кој добро ја проведува топлината - алуминиум (можеби и ова е употребено во Studio 180) или разни специјални пластики, ако има принудно струење на воздухот околу намотката и слично.
2.) Ако потенциометарот Volume од засилувачот (или рисиверот) е на половина (50% или на "петка"), тоа НЕ значи дека излезната моќност ќе биде половина од максималната. Оваа заблуда е многу раширена. Излезната моќност од засилувачот освен од положбата на потенциометарот Volume zависи И ОД ГОЛЕМИНАТА НА ВЛЕЗНИОТ СИГНАЛ. Тоа значи дека и при 50% отворен потенциометар Volume постои можност засилувачот длабоко да навлезе во клипинг. На пример, CD плеерите имаат максимален излезен (а влезен за засилувачот) напон од околу 2 до 3V, додека тјунерите и касетофоните имаат неколку пати помал. Единствен начин да се следи излезната моќност на засилувачот е VU метарот.
"Шетањето" на мембраната од звучникот секогаш се јавува кај бас-рефлекс звучниците, ако сигналот има пониска фреквенција од резонантната фреквенција на кутијата fb. Подетално за ова можете да прочитате во ЕМИТЕР 5-6/96 (проектот PA лоудспеакер TNT 10/200). Звучниците JAMO Studio се исто така бас-рефлекс, па и тие го имаат истиот проблем. Ако Вашиот рисивер има филтер за ниски тонови (low filter), вклучете го - тоа ќе го реши проблемот. Ако нема, можете тој филтер лесно да го направите со интегрираното коло TL 072 (НИКАКО LM 741 !). Долната гранична фреквенција на тој филтер треба да биде околу 45 до 50Hz.
3.) Во секој ЦД плеер има микропроцесор кој се грижи за сите управувачки функции. Каде има микропроцесор, таму има и софтвер (програм) за него, а каде има софтвер, таму мора да има грешка - баг (bug).
Владимир Филевски
Како прво, голем поздрав до редакцијата, уредникот и читателите на ЕМИТЕР. Списанието е одлично, иако би можело да има и страници во боја. Имам 15 години и се занимавам со електроника од хоби. Сакам да поставам две прашања, кои мислам дека ќе бидат интересни и за останатите читатели на нашето и ваше списание ЕМИТЕР.
1. По изработката на предавателот ADR01 (ЕМИТЕР 4/95) го вклучив на батерија од 9V и се разбира добро работеше. Но, кога истиот предавател го вклучив на исправувач од 12V/500mA, тој работеше, но имаше неподнослив брум на приемникот. Ставив филтрирачки кондензатор од 4700µF/50V заедно со кондензатор за ВФ пречки од 100nF, но брумот се уште постои, иако малку намален. Какви решенија ми предлагате за комплетно отстранување на брумот при напојување од исправувач?
2. Откако го изработив BOOSTER засилувачот за автомобил (ЕМИТЕР 3/95) веднаш го вградив во нашиот автомобил за да го испробам. Веднаш проработи, а неговата моќност беше околу 2,5 пати поголема отколку самото радио без него. Но, тоа не беше (барем по мое мислење) 22W синусна моќност!
Уште еднаш ги прегледав елементите, и се беше во ред. Ми падна на памет да пробам со повисок напон на напојување, па засилувачот го приклучив на исправувач 24V/5A, но бидејќи колото не работи на тој напон, со помош на стабилизаторот µA78H12 и реостат поврзан од пинот 2 кон маса го наместив напонот на 20V со 5А струја. BOOSTER засилувачот проработе, а јачината на звукот беше 2 пати поголема отколку во автомобилот (сигурно околу 25W RMS).
Како можам во автомобил да добијам токлав напон (без дополнителен акумулатор)?
Борче Трајковски од Битола
На почетокот во името на целата редакција сакам да ви се заблагодарам за поволната оценка на списанието, и за Вашата доверба во него.
Што се однесува до воведувањето на страници во боја, веднаш сакам да кажам дека, за жал, во моментов е тешко остварливо. Основната причина за тоа се средствата. Во моментов главен приоритет на редакцијата е подигнувањето на квалитетот на текстовите и збогатувањето на содржините за кои очекуваме и поактивна соработка од нашите читатели. ЕМИТЕР е релативно младо списание и нереално е да се очекува за толку краток период од своето постоење да го достигне квалитетот на водечките светски списанија од оваа област, особено ако се имаат во предвид условите под кои опстојува.
Но да се навратам на поставените прашања.
1) Иако во писмото не е прецизно наведен типот на насочувачот, предпоставувам дека станува збор за насочувач кој обично се нарекува “адаптер”. Овој насочувач покрај трансформаторот најчесто содржи уште четири диоди (врзани во грецов спој) и еден електролит од 470µF. Стабилноста на излезниот напон кај овие насочувачи е премногу мала и далеку од потребата за напојување на предавателот ADR-01. За целосно елиминирање на брумот потребно е предавателот да се напојува со квалитетен извор за напојување. Наједноставно решение е самите да направите стабилизиран извор со фиксен напон со еден монолитен стабилизатор од серијата 78XX (на пример 7808). Подетално за карактеристиките и апликациите на овие стабилизатори можете да прочитате во текстот под наслов “Напонски стабилизатори од сериите 78XX и 79XX” објавен во ЕМИТЕР 5-6/96. Во него ќе ги најдете сите потребни упатства потребни за конструкција на коректен стабилизиран извор за напојување.
2) Единствен начин со постоечкиот акумулатор да добиете повисок напон за напојување на засилувачот е да набавите или самите да направите соодветен DC-DC конвертор. DC-DC конвертор е електронски уред кој служи за добивање на еднонасочен напон од еднонасочен напон со ист или различен поларитет и големина. Изработката на ваков уред бара одредени познавања од оваа проблематика и ви препорачувам самите да не го изработувате доколку немате некое предходно искуство. Како потсетување сакам да кажам дека максималниот напон за напојување на TDA1553Q изнесува 18V, што е само 4V повеќе од напонот на акумулаторот кога автомобилот е во погон. Тоа зачи дека добивката во моќност што ќе ја остварите со зголемување на напонот за напојување е релативно мала во споредба со вложувањето во соодветен DC-DC ковертор. Јас би ви препорачал да направите уште еден BOOSTER засилувач, и на него да приклучите уште еден пар на звучници со што ќе добиете дополнителни 40W синусна излезна мокност и поквалитетна репродукција поради помалото напрегање на звучниците.
Дејан Трпески