Почитувани,

Емитер читам и купувам ре­довно од 2003 година. Во секој број внимавам на правописот во изда­нието. Емитер за мене важи за спи­са­ние кое го пишуваат образовани граѓани на Македонија. Не можам да не ви забележам на последниот број – особено на написите од Не­венка Стојановска. Упорно го ко­ристи зборот “билиони”. Нема “би­ли­они”, туку има “милијарди”. Кај е лекторот на Емитер да корегира? Од тоа што чувствувам одбивност од правописот на Невенка Стоја­новска, често ги игнорирам нејзи­ните написи. Не сакам во списа­нието да сретнувам непостоечки зборови или скопјанизми. Раз­бу­дете го лекторот од зимски сон за да си ја врши работата и пишувајте квалитетни написи без да сретну­ваме зборови карактеристични за Скопје или карактеристични за сом­ни­телно образовани луѓе. На­писите од Петар Лагудин се пре­красни, од Владимир Филевски исто така.

Исто, имавте грешка во шеми­те за релаксациски осцилатори со NE555 со променлив однос импулс/пауза. Не памтам дали грешката беше во тоа што имаше нацртано вод кој не треба да го има или фа­леше вод кој треба да го има. До­пол­нително, написите од Ива Зафи­ровска се со измешан редослед на зборовите или нејасни и морам да дешифрирам која е пораката на реченицата.

Ви посакувам успех во лекто­рирањето и во работата.

Зоран Јанкулоски

Почитуван г-не Јанкуловски,

Вашето писмо, особено со за­бе­лешката за зборот “билиони”, при­лично нè зачуди, бидејќи на си­те во Емитер (авторите, уред­ниш­твото и лекторката) добро ни е поз­нато двојното значење на тој збор. Зар е можно на авторот и некол­кумина кои ги читаме написите пред објавување да ни се протнал таков пропуст, и тоа неколкупати, како како што велите? Затоа нап­равив внимателна проверка и еве ги резултатите:

1. Во последниот број, но и во последните 4 броја на Емитер ни­каде не е употребен зборот “би­лион”. Според тоа Вашата забе­лешка дека во последниот број на Емитер на неколку места е упот­ребен зборот “билион” (и тоа пог­решно) е целосно неточна.

2. Претпоставив дека сте се збуниле и Вашата забелешка не се однесува за списанието туку за он­лајн-вестите. Направив пребарува­ње и низ онлајн-вестите и најдов две вести од месец мај оваа го­дина, во кои е спомнат зборот “билион”. Тоа се:

Забавена снимка на светлин­ски пулс https://emiter.com.mk/vesti/18397

Чекор напред кон преносливи атомски часовници https://emiter.com.mk/vesti/18404

Меѓутоа и во двете статии збо­рот “билион” не е погрешно употре­бен за да означи милијарда (10⁹), како што Вие мислите, туку за да го означи бројот 10¹² и тоа е јасно на­пи­шано – во првата статија во заг­ради стои појаснувањето дека тоа е 10¹², а во втората зборот “билион” се поврзува со префиксот Тера кој, како што е познато, означува 10¹².

Тука сметам дека е потребно да дадам појаснување во врска со употребата на зборот “билион”. Име­но, зборот “билион” постои и се користи во континентална Европа и во англосаксонските земји (САД и Обединетото Кралство), но со раз­лични значења. Во англосаксон­ските земји со зборот “билион” се означуваат 1000 милиони (10⁹), а тој број кај нас (во Европа и пого­ле­миот дел од светот) се нарекува милијарда. Во Европа и во пого­лемиот дел од светот зборот “би­лион” означува 1000 милијарди од­носно 10¹². Споредбен преглед на имињата на неколку големи броеви е даден во табелата, а детално об­јас­­нување прочитајте на линкот од Институтот за математика на ПМФ: http://poim-pmf.weebly.com/kako-se-citaat-golemite-broevi.html

3. Што се однесува до греш­ката во релаксацискиот осцилатор, тој не е со NE555 како што велите (немаме таков објавено во спом­натиот серијал), туку е со опера­циски засилувач (објавен во Еми­тер 10-12/2018, стр. 47). Исправка на таа грешка беше објавена вед­наш во следниот број (1-3/2019) на стр. 94 (и на веб-страницата за наве­дената статија) и ме чуди како Вие како внимателен читател не сте ја забележале.

4. Ме зачудува острината на Вашите забелешки и прозивки во врска со правописот без да по­со­чите ниту еден конкретен пример. Ние уште од првиот број имаме постојано анагажирано лектор (за разлика од многу други медиуми) кој совесно си ја врши својата ра­бота (иако хонорарот е скромен), а исто така и самите автори внима­ваат на изразот и правописот. До­сегашните 200 броеви сведочат дека сме прилично успешни во тоа. Сепак, ова не значи дека не може да ни се протне понекоја грешка, но од такви ситни изолирани случаи да генерализирате дека во ЕМИТЕР има многу “скопјанизми” и право­писни грешки “карактеристични за сомнително образовани луѓе” е на­вистина претерано и неумесно.

По овие образложенија и одго­вори, останува само да Ви се за­благодарам за пофалбите и убавите желби и да Ве повикам уште по­внимателно да го читате Емитер.

Слободан Таневски

Почитувани,

Вашата редакција и реакција ме израдува и јас сум во заблуда за значењето на “билион”. Бев уверен дека “билион” е присвоен збор од англискиот јазик и мислев дека всушност се мисли на наша мили­јарда, 10⁹. Префиксите за големи броеви ги знам како рима, ги ко­ристам уште и постојано ги вртам низ ум почнувајќи од екса, па пета, тера, гига, мега, кило, хекто и дека, па малите – деци, центи, мили, мик­ро, нано, пико, фемто и ато. Ими­њата за 10²¹, 10²⁴, 10^-21 и за 10^-24 ми се тазе сретнати. Секогаш ги ко­ристам како степен, на пример 6·10⁹ и не го читам како 6 милијарди или 6 билиони, туку едноставно 6·10⁹ и негде назад во умот ми свет­ка придушено дека префиксот се вика милијарди и би било 6 ми­лијар­ди, а како англицизам се 6 билиони. Проверив на Гугл и така е како што велите. Токму заради културолош­ки заблуди, сметам дека е далеку попрактично и побезбедно да се користи бројката со степенот на­место бројката со името.

За шемите за релаксациските осцилатори сега ми текнува дека беше со операциски засилувач, да. Во право сте.

Сакам и да одам на работа, да ги завршувам обврските, да одр­жувам бизнис, да го терам хобито, да читам Емитер, да ги реализирам плановите, попатно да трпам нер­вози, стрес и ете концентрацијата попушта.

Продолжете со успешната ра­бота. Сè најдобро.

Зоран Јанкулоски

Почитуван г. Јанкулоски,

Во Емитер од поодамна имаме одлучено сите големи броеви (од милијарда нагоре) да ги пишуваме и со нивното име и со нивната вред­ност прикажана со експонент (А·10^X). Така е постапено и во наве­дените случаи. На овој начин се избегнува можна забуна, како кај читателите на кои не им е блиско означувањето на броевите со екс­понент, така и кај читателите кои имаат математичко-техничко обра­зо­вание.

Следете нè и понатаму,

Слободан Таневски