Број на поднесени патенти и научни трудови

Во продолжение ставот и анализата на Џон Торнхил
Светот е фокусиран на водството на Америка, но Пекинг има средства, мотив и можност да продолжи понатаму. Гледано од страна, се чини дека е само прашање на време кога Кина ќе се наметне како суперсила на полето на вештачката интелигенција во 21 век.

На запад, нашиот почетен инстинкт е да се фокусираме на значајното водство на САД во експертизата за полуспроводници, нивното најсовремено истражување на вештачката интелигенција и нивните огромни инвестиции во центри за податоци. Легендарниот инвеститор Ворен Бафет еднаш предупреди: „Никогаш не се обложувајте против Америка“. Од една страна тој е во право – повеќе од два века ниту еден друг „инкубатор за ослободување на човечкиот потенцијал“ не можеше да се спореди со САД. Меѓутоа, денес Кина има средства, мотив и можност да изврши еквивалент на технолошко преземање. Имено, кога станува збор за мобилизација на ресурсите на целото општество потребни за развој и распоредување на вештачката интелигенција со максимален ефект, може да биде исто толку непромислено да се обложувате против Кина.

Податоците ги потенцираат трендовите. Во публикациите и патентите за вештачка интелигенција, Кина е водечка сила. До 2023 година, Кина учествувала со 22,6% од сите цитати, наспроти 20,9% учество на Европа и 13% од САД, податоци добиени од Извештајот за индексот на вештачка интелигенција на Универзитетот Стенфорд за 2025 година. Од 2023 година, Кина учествува и со 69,7% од сите патенти за вештачка интелигенција. Точно, САД го одржуваат силното водство во 100-те најцитирани публикации (50 наспроти 34 во 2023 година), но нивниот удел постојано се намалува.

САД ја надминуваат Кина и во врвниот талент за истражување на вештачката интелигенција, но разликата се стеснува. Според извештајот на Советот на економски советници на САД, 59% од врвните светски истражувачи на вештачка интелигенција работеле во САД во 2019 година, наспроти 11% во Кина. Но, до 2022 година тој сооднос беше 42% наспроти 28%.

Заострувањето на ограничувањата од страна на администрацијата на Трамп за странските носители на виза (H-1B) може да доведе до враќање на повеќе кинески истражувачи на полето на вештачката интелигенција од САД дома. Односот на таленти би можел и понатаму да се промени во корист на Кина.

Во однос на самата технологија, институциите со седиште во САД произведоа 40 од најзначајните модели на вештачка интелигенција во светот во 2024 година, споредено со 15 што доаѓаат од Кина. Но, кинеските истражувачи научија да прават повеќе со помалку, а нивните најсилни големи јазични модели – вклучувајќи го DeepSeek-V3 со отворен код и Qwen 2.5-Max на Alibaba – ги надминуваат најдобрите американски модели во однос на алгоритамската ефикасност. Онаму каде што Кина навистина веројатно ќе се истакне во иднина е во примената на овие модели со отворен код. Најновиот извештај од Air Street Capital покажува дека Кина сега ги престигна САД во однос на месечните преземања на модели со вештачка интелигенција. Во финтех, е-трговијата и логистиката овозможена од вештачка интелигенција, Кина веќе ја надминува Америка.

Можеби најинтригантните (и потенцијално најпродуктивните) апликации на вештачката интелигенција може да дојдат во хардверот, особено во доменот на беспилотните летала и на индустриската роботика. Со развојот на истражувачката област кон применетата вештачка интелигенција, предноста на Кина во напредното производство ќе блесне.

Ден Ванг, технолошки аналитичар и автор на ‘Breakneck: China’s Quest to Engineering the Future’, со право ги истакна силните страни на статусот на инженерингот во Кина во производството, иако ги покажа и штетните ефекти од примената на тој инженерски менталитет во социјалната сфера. „Кина станува технолошки посилна и економски подинамична на сите можни начини“, вели тој. „Но, репресијата е многу реална. И се влошува на сите можни начини.“

Дали рецесијата може да ја забави и отстрани Кина од трката?

Кајвеј Чен има нејзино видување на состојбата... 
Здраво Џон, во право си дека САД сè уште имаат јасна предност во истражувањето на предните редови и инфраструктурата. Но, ‘победата’ на вештачката интелигенција може да значи многу различни работи. Џефри Динг, во својата книга ‘Технологијата и подемот на големите сили’, изнесува контраинтуитивна поента: за технологија за општа намена како што е вештачката интелигенција, долгорочната предност честопати се сведува на тоа колку широко и длабоко се шират технологиите низ општеството. И Кина е во добра позиција да ја добие таа трка (иако преземањето можеби малку го турка!).

Чиповите ќе останат најголемото тесно грло на Кина. Ограничувањата за извоз го ограничија пристапот до врвните графички процесори, насочувајќи ги купувачите кон сивите пазари и принудувајќи ги лабораториите да рециклираат или да поправаат забранети акции на Nvidia. Дури и додека домашните програми за чипови се шират, јазот во перформансите на самиот врв сè уште постои.

Наместо заклучок...

Џон Торнхил реплицира 
Вистина е, Кајвеј, дека брзината не е исто што и надмоќ (а преземање можеби е премногу силен збор). И исто така сте во право што ја засилувате поентата за силата на Кина во моделите со отворена тежина и претпочитањето на САД за сопственички модели. Ова не е само борба помеѓу економските модели на две различни земји, туку и помеѓу два различни начини на имплементирање на технологијата.

Дури и извршниот директор на OpenAI, Сем Алтман, претходно оваа година призна: „Тука сме биле на погрешната страна од историјата и треба да смислиме поинаква стратегија за отворен код“. Тоа ќе биде многу интересна споредна приказна што треба да се следи. Кој би можел каже дека тоа не е правилно?