Основната концепција беше изградба во две фази на два блока по 210 MW на површина од 67,1 хектар. Реализирана е само првата фаза – блок од 210 MW со комплетна инфраструктура и помошни објекти за два блока (оџак, пумпна станица на вода за ладење, мазутна станица, објект за хемиска подготовка на вода, помошна котларница, лаборатории, работилници, пречистителна станица, резервоари и др.).

Пуштањето во погон на првиот блок е во 1978 година. Првата успешна синхронизација во електро-енергетскиот систем е на 6.III.1978 година.

Основно гориво за термоелектраната е користење на мазут и на природен гас. За 7000 работни часа годишното производство на електрична енергија е 1,2 GWh, за што се потребни 300 000 тони мазут.

Набргу после пуштањето на блокот во работа (за време на првите 6 години во погон, блокот е искористен само 50%) цената на суровата нафта нагло и континуирано започнува да расте. Неповолната состојба со цените на мазутот и ниската продажна цена на електричната енергија го прават производството на електрична енергија од ТЕЦ ‘‘Неготино‘‘ нерентабилно. Од оваа причина термоелектраната добива статус на ‘‘ладна резерва‘‘ на електро-енергетскиот систем на нашата држава.

Во овие десетици изминати години на неработењето и симболичното одржување на блокот (последниот капитален ремонт е извршен во 1999 година) опремата на блокот интензивно ‘‘старее‘‘. Со ова, слободно можеме да кажеме дека е намалена сигурноста, односно доверливоста на пуштање во погон и експлоатација на објектот.

Земајќи ги предвид сиве овие состојби, за да не се изгуби овој капитален објект (голема е можноста наскоро да стане старо железо) треба да се изнајде решение за состојбите и статусот на овој капацитет за што постојат објективни можности.

Во потрага по изнаоѓање на алтернативни решенија за максимално искористување на постоечките капацитети на ТЕЦ‘‘Неготино‘‘ и неговите потенцијални можности за развој ќе предложам неколку сценарија (табела 1) кои можат да бидат предмет на разгледување, анализи и донесување на одлуки со кои производниот капацитет ќе си го најде своето значајно место и улога во нашиот електро-енергетски систем.

Користење на природен гас во ТЕЦ ‘‘Неготино‘‘ 210 MW

Со државниот проект Национален гасоводен систем, секцијата Штип-Неготино е веќе  реализирана. Со ова се создадени услови за користење на природниот гас во ТЕЦ ‘‘Неготино‘‘. Гасоводот поминува во непосредна близина на термоелектраната. За користење на гасот во ТЕЦ е потребно да се инсталира цевковод до главната магистрала со пречник DN 400 и должина од 4,5 km (притисокот на гасот да биде најмалку од 30 bar-а).

ТЕЦ ‘‘Неготино‘‘ 210 MW е проектирана и изведена како термоелектрана што користи гориво мазут (калорична вредност 9 600 Kcal/kg) и природен гас (калорична вредност 8 600 Kcal/Nm³). За годишно производство на 1200 GWh електрична енергија за номинална моќност на блокот се потребни 300 000 (Т) мазут, а за истото производство при користење на природен гас се потребни 350 10⁶ Nm³ гас.

Како лимитирачки фактор за дефинирање на капацитетот за користење на природен гас во ТЕЦ Неготино е сегашниот реален капацитет на гасоводниот систем (800 – 900 10⁶ Nm³ гас).

Тоа значи дека мора да се земе предвид сегашната искористеност на гасоводниот систем (како сериозни корисници  АД ТЕ-ТО Скопје, Енергетика – ЕСМ, Топлификација Скопје, одредени индустриски капацитети и идната гасификација на градовите). Сегашна реална можност е изградба на нова гасна електрана со моќност од 200 MW.

Со ова како императив се наметнува потребата од приклучување на нашиот гасоводен систем со гасовод од Грција за обезбедување на услови за изградба на нови гасни електрани.

Бидејќи постоечката ТЕЦ ‘‘Неготино‘‘ 210 MW е проектирана и изведена како термоелектрана која користи како гориво мазут и природен гас, во овој случај е можно оспособување на постоечкиот котел наместо работа со мазут да користи природен гас.

Постоечкиот парен котел е со принудна циркулација со производство на (670 t/h) пареа е составен од две котелски единици (2x335 t/h пареа (слика 1). Секоја котелска единица е со 4 горилника за мазут и природен гас.

За оспособување на котелот за користење на природен гас е потребно да се изврши следното:
• капитален ремонт на котелот и неговата помошна опрема;
• замена на постоечките амортизирани горилници на гас со набавка и монтажа на нови горилници (слика 2);
• заради застареност и нефункционалност на постоечката опремата за автоматизација, мерење, сигнализација, заштита и мониторинг замена со нова (слика 3).

Потрошувачката на природен гас (калорична вредност 8600 Kcal/Nm³) на еден горилник е 7500 Nm³/h. За двете котелски единици се потребни 60000 Nm³/h природен гас. За моќност на блокот од 210 MW КПД е 35,6%. Од 1 Nm³ природен гас се добива 3,5 kWh. За годишно производство на блокот од 1200 GWh се потребни  350 106 Nm³ природен гас.

Гасификација на еден котел на ТЕЦ Неготино

Со сценарио 1.1 од табела  1 е предложена гасификација на една котелска единица на постоечката термоелектрана. На слика 4 е дадена технолошката шема на ложиштето на едната котелска единица со системот на горилници.

Со оспособувањето на едната котелска единица за користење на природен гас се добива речиси 50% (100 MW) од номиналната моќност на блокот. Едната котелска единица е со четири горилници (слика 4). Потребни количини на природен гас при номинална моќност на котелот се 30000 Nm³/h. За годишно производство на блокот од 600 GWh се потребни  180 10⁶ Nm³ природен гас.

Слика 4. Технолошка шема на котелот (Котел ‘‘А‘‘) со нови горилници за гас

За обезбедување на услови за старт на ТЕЦ како помошен објект е помошната котлара. Помошната котлара се состои од два барабански котли со производство на (2х50 t/h) пареа.

За безбедна работа на котелот на стартна котлара треба да се изврши:
• капитален ремонт;
• промена на горилниците за користење на природен гас;
• промена на опремата за автоматизација, мерење, сигнализација, заштита и мониторинг.

За опремата на блокот треба да се извршат следните работи:
• Капитален ремонт на турбина, генератор и помошна опрема на блокот (прегревачи на контурна вода, кондензатор, пумпи и др.)
• замена на опремата за автоматизација, мерење, сигнализација, заштита и мониторинг.

Гасификација на двете котелски единици на ТЕЦ

Со сценарио 1.2. (табела 1) се предлага гасификација на двете котелски единици на постоечката електрана.

Потрошувачката на природен гас (калорична вредност 8600 Kcal/Nm³) на еден горилник е 7500 Nm³/h. За двете котелски единици се потребни 60 000 Nm³/h природен гас. За номинална моќност на блокот од 210 MW со користење на мазут КПД таа изнесува 33%, а со користење на природен гас таа е 35,6%. За годишно производство на блокот од 1200 GWh потребни се 360 10⁶ Nm³ природен гас.

Со ова сценарио со замена на горивото мазут со користење на природен гас се постигнува целосно искористување на опремата на постоечката електрана.

Со реализација на сценариото 1.2 се постигнува поголем коефициент на полезно дејство, значително помали инвестициски вложувања, најбрза реализација на проектот со целосно искористување на опремата на постоечкиот блок 210 MW и на неговите помошни објекти.

Изградба на втора гасна електрана

Со реализација на гасоводот до ТЕЦ Неготино постои реална можност за изградба на нова комбинирана гасна електрана со моќност од 280 MW.

Изградба на комбинирана гасно-парна електрана

Со сценариото 2.1 (табела 1) се предлага изградба на комбинирана гасно-парна електрана со моќност од 280 MW

За развојот на енергетиката најперспективни се комбинираните гасно-парни постројки, со висока ефикасност, ниски емисии, релативно ниски инвестициски трошоци и кратко време на изградба (слика 5).

Гасно-парно комбинираната постројка (слика 5, слика 6, слика 7 и слика 8) се состои од: гасна турбина, која како гориво користи природен гас, и парен котел (утилизатор-HRSG), кој го користи одработениот гас од гасната турбина за производство на пареа која се користи за погон на постоечката парна турбина за производство на електрична енергија. Основната намена на ваквата постројка е да се искористи топлината на излезот од гасната турбина.

Бидејќи излезните гасови од гасната турбина имаат мошне висока температура, околу 530 – 600 °С, топлинската енергија од нив може да се користи за загревање на водата во котелот (утилизатор) со што се произведува пареа за парната турбина. Со ова се зголемува полезното дејство на комбинираната постројка.

Искористеноста на ваква постројка достигнува и до 60%. Во утилизаторот (слика 8) напојната вода се загрева до испарување и загревање до зададените параметри. Прегреаната пареа оди во парната турбина на постоечката ТЕЦ, каде експандира и ја предава механичката енергија на генераторот за производство на електрична енергија. Потоа пареата оди во кондензатор каде се кондензира и со напојните пумпи повторно се враќа во утилизаторот.

Практично, циклусот на работа на термоенергетската постројка со парна турбина се заснова на Causius-Rankine циклус, додека идеалниот циклус кај гасните турбини се заснова на Joulе-овиот циклус.

Значи, со оваа варијанта се искористува парната турбина, генераторот и помошните постројки на постоечката ТЕЦ. Со ова добиваме оптимално решение со зголемувањето на моќноста на блокот на 280 MW (гасната турбина 187 MW заедно со добиената нова моќност од утилизатор – парна турбина генератор 93 MW) и со коефициент на корисно дејство од 53,3%.

Со ова решение во поглед на екологијата се добиваат и други бенефити, намалување на NOx и CO во излезните гасови на термоелектраната.

За ова сценарио како за пример се предлага гасна турбина Тип SGT5-2000E 187 MW (слика 6) и утилизатор (HRSG) (слика 8) производство на SIEMENS.

Изградба на комбинирана гасно парна електрана со гасифициран еден котел на ТЕЦ

Со ова сценарио 2.2. (во табела 1 – сценарија 1.1.+2.1.) се предвидува изградба на една комбинирана гасно-парна електрана заедно со една гасифицирана котловска единица од постоечката термоелектрана. Со ова сценарио се постигнува моќност од 380 MW со што се искористува целосниот капацитет на постоечката турбина-генератор од 200 MW.

Изградба на когенеративна комбинирана гасно-парна електрана

Со сценарио 2.3 од табела 1 се предвидува решението на сценариото 2.1 да се изведе како когенеративна постројка со комбиниран гасно-парен циклус со моќност од 280 MW.

Во последно време, особен развој е постигнат со комбинирање на гасно-парните когенеративни турбински постројки (слика 9) со регулирано одземање, со што е постигнато најекономично и најперспективно снабдување со електрична и топлинска енергија. Степенот на полезно дејство на овој тип на постројка надминува преку 60%.                                          

Когенеративните  комбинирани термоелектрани имаат поголем степен на искористување од класичните термоелектрани и тоа заради:
• производство на повеќе вида на енергија од еден термодинамички циклус;
• производство на електрична и топлотна енергија со користење на два термодинамички циклуса, со користење само на еден примарен извор на топлинска енергија. Се комбинираат термодинамичките циклуси на гасната и парната противпритисна турбина, со регулирано одземање на топлинската енергија од одработената пара од последниот степен на парната кондензациона турбина. Со оваа комбинација η е мошне поголема во однос на електраните со еден термодинамички циклус.

Со употребата на кондензациска турбина со регулирано одземање на пареа, овозможуваме регулирано производство на топлинска и на електрична енергија.

Основно барање кај ваков тип на постројки е користење на турбината со три степена, високо притисен (ВП), средно притисен (СП) и нископритисен степен (НП). Помеѓу СП и НП степен се врши регулирано одземање на пареа. Одземањето на пареа се врши со притисок кој соодветствува на притисокот на процесот каде што таа се користи. Со регулација на одземањето на пареа можеме да ја регулираме топлинската енергија која се добива од процесот, а со регулација на протокот низ кондензацискиот дел на турбината го регулираме и производството на електрична енергија.

Вообичаено кај ваквиот тип на постројки имаме два гранични режима на погонот. Во случај да нема потреба од топлинска енергија, целата пареа се користи за производство на електрична енергија – ова е чисто кондензациски режим. Од друга страна, ако имаме случај кога потребата на топлинска енергија е толку голема што целата пареа се користи за топлинска енергија и не преостанува пареа за НП степенот на турбината за производство на електрична енергија, тогаш имаме против притисен погон. Важно е да се напомене дека чист противпритисен погон не е можно да се постигне. Потребно е во секој момент да се обезбеди некој минимален проток на пареа низ НП степенот на турбината, за да не се предизвика ладење на НП делот на турбината. Најчесто, минималниот проток низ НП делот на турбината е одреден на 10% од номиналниот проток. Тој проток на пареа е доволен за работа без прегревање и оштетување на турбината.

Значи, основниот концепт на термоелектраната се состои од два циклуса за генерирање на енергија.

Првиот циклус се јавува во гасната турбина. Воздухот се компримира и се пушта во комората за согорување со ротирачки компресор.

Тука природниот гас помешан со воздухот гори за да се создаде врел гас со висок притисок кој се проширува во турбината. Механичката енергија од турбината преку електричниот генератор се претвора во електрична енергија.

Вториот циклус е парниот циклус. Издувниот гас од турбината сè уште е врел, таа топлина се предава на котелот (утилизатор) од каде се добива пареа со висок притисок. Овој утилизатор (HRSG) е конструиран како тип на природна циркулација (може и проточен со принудна циркулација) со две нивоа на притисок. Генерираната пареа се користи за погон на парната турбина, а со тоа и генераторот. Всушност, оваа постројка претставува комбинација од комбинирана термоенергетска и когенеративна постројка со регулирано одземање на пареа.

Со ова сценарио 2.3, когенеративна постројка со комбиниран гасно-парен циклус овозможува користење на топлинската енергија, добиена од регулираното одземање од парната турбина за оранжериско производство и за топлификација на град Неготино.

Оранжериско производство

Локацијата за изградба на стакленици е во близина на ТЕЦ Неготино, од другата страна на реката Вардар (слика 10). Во најголем дел земјиштето е во државна сопственост, дадено под концесија.

Бидејќи оранжериското производство бара 100% сигурно снабдување со топлинска енергија, во нашиот случај како лимитирачки фактор се јавува капацитетот (топлинската моќност) на резервата на топлинска енергија од стартната котлара. Со неа се обезбедува топлинска енергија за оранжериите во случај на испад од работа на термоелектраната. Стартната котлара е со два барабански котла со моќност од 70 MW_{топлинска*}. Оваа моќност гарантира топлинска енергија за оранжерија од 35 хектари.

Со ова се дефинира и топлинското регулирано одземање од парната турбина. Во случај да има потреба за изградба на оранжерии со поголема површина, во тој случај неминовно е зголемување на моќноста на стартната котлара, а со тоа и зголемување на регулираното одземање на топлинска енергија од парната турбина.

Топлификација на град Неготино

Од регулираното одземање на пареа од парните турбини на идната когенеративна комбинирана гасно-парна електрана, со посредство на топлински изменувачи пареа-вода, добиената топлинска енергија може преку дистрибутивен топловод да се користи за топлификација на град Неготино. Должината на топловодот од ТЕЦ до Неготино е околу 8 км. Со Студијата за развој на ТЕЦ Неготино потребно е да се дефинират сите технолошки техно-економски и финансиски параметри.

Бенефитите со реализација на овој проект би биле:
• Намалување на емисиите на СО2, SOx, NOx, CO;
• Намалување на емисиите од согорување на огревно дрво, согорување на масло и на јаглен во домаќинствата и во печките на јавните и на комерцијалните објекти; 
• Намалување на потрошувачката на електрична енергија што се користи за греење на простории;
• Оптимизација на енергетските ресурси кои се користат за загревање на просториите во индивидуалните објекти;
• Зголемување на квалитетот на амбиенталниот воздух;
• Намалување на различните респираторни болести и др.

Изградба на когенеративна комбинирана гасно-парна електрана со гасифициран еден котел на ТЕЦ

Со сценариото 2.4 се предвидува решението за сценариото 2.2 да се изведе како когенеративна постројка со комбиниран гасно-парен циклус со моќност од 380 MW.

Со ова сценарио постоечките турбина-генератор се потполно искористени и се добива вкупна моќност од 380 MW и топлинска енергија за стакленици и за други топлински корисници.

Изградба на втора комбинирана гасно-парна електрана

Со сценариото 2.5 се добива моќност од 560 MW и потполно искористување на постоечките турбина-генератор со нивната помошна опрема.

Реализација на когенеративна комбинирана гасно-парна електрана

Со регулирано одземање на пареата од постоечката парна турбина сценариото 2.5 го трансформираме во комбинирана когенеративна гасно-парна електрана со моќност од 560 MW.

Изградба на 210 MW блок на лигнит, со рудник за јаглен ‘‘Неготино‘‘

Отворање на рудник за јаглен – лигнит за нов блок од 210 MW

Наоѓалиштето на јаглен “Неготино“ спаѓа во рамките на басенот Тиквеш, кој е лоциран во југоисточниот дел на нашата Република. Ова наоѓалиште се протега на југ и на запад од реката Вардар. Главниот јагленов слој беше предмет на испитување во минатото (1955/56, 1965/66, 1979 и 1983). Паралелно со истражувањето се направени повеќе анализи, елаборати и студии за расположивите резерви и квалитет на јагленот.

Крајните периферни истражувања беа спроведени во 2008/09 година. Главниот јагленов слој е непрекинат и неизменет со мала падина и променлива дебелина од 2 до 12 метри, соодветно со просечна дебелина од 4,8 метри.

Позицијата на наоѓалиштето е погодна од неколку аспекти: погодни патни комуникации како и погодна железничка комуникација, автопат (Белград – Скопје – Атина), водни ресурси, итн. Врз основа на последните истражувања на наоѓалиштето Неготино, кое се наоѓа 5 km јужно од постоечката ТЕЦ Неготино, извршени за време на 2008/2009 година, беше изготвен целосен комплет од геолошки, хидрогеолошки и геомеханички елаборати. Овие елаборати, во 2010 година беа искористени за подготовка на физибилити студија за започнување со експолоатација на јагленот од наоѓалиштето “Неготино“. Според оваа студија како основа за понатамошно работење на наоѓалиштето “Неготино“, се планира рудникот за јаглен да произведува со годишен капацитет од 2 милиони тона јаглен од јамска и од површинска експлоатација (1,5 милиони тони и 0,5 милиони тони јаглен, соодветно) кој ќе се користи како работно гориво во ТЕЦ Неготино.

Физибилити студијата изработена во 2011 година ги потврди техничките можности за експлотација на јаглен од наоѓалиштето ʺНеготиноʺ. Притоа е утврден и дефиниран комбиниран начин на експлоатација на јаглен – површински и подземен. Утврдените геолошки резерви се 82,5 милиони тони јаглен што дава можност за изградба на нов блок со инсталирана моќност од 210 MW. Предноста на изградбата на ТЕЦ Неготино 210 MW во кругот на постоечката ТЕЦ Неготино е користењето на постоечката инфраструктура со што се намалува инвестицискиот трошок.

Квалитет и квантитет на јагленот од испитувањата во 2009/10 година

Според геолошките, хидрогеолошките и геомеханичките елаборати за резервите на јаглен, направени во 2009 година за Неготино, може да резимираме:

Финални наоди и препораки

Прелиминарното известување за можностите за експлоатација на јагленот во Неготино, како гориво за ТЕЦ Неготино, укажува на следното:

• Од рударска гледна точка, геолошките резерви на јаглен/лигнит (82,5 милиони тонa јаглен) или експлоатабилни 50 милиони тонa јаглен, може да се експлоатираат со користење на јамска и површинска технологија за ископување. Можниот годишен капацитет се предвидува да биде 2 милиони тонa јаглен (од јамска и  површинска експлоатација).

• За ова наоѓалиште постојат основни и техничките предуслови за изработка на Главниот рударски проект за отворање на локацијата на рудникот со потребните објекти.

Потребни активности за експлоатација на јагленовото наоѓалиште “Неготино“

• Подготовка на физибилити студија за техничко-технолошка и економска оправданост вклучувајќи инвестиции за отворање на рудник;
• Подготовка на главен рударски проект за отворање и експлоатација на јагленот од “Неготино‘‘;
• Изработка на проекти за транспорт на јагленот од рудникот до ТЕЦ, подготовка на јагленот за согорување, транспорт на пепелта до одлагалиште (4 km, локација од другата страна на реката Вардар);
• Потребни проекти за термоелектраната 210 MW.

Изградба на блок 210 MW на лигнит

Со оваа варијанта се предвидува изградба на нов кондензационен блок на јаглен со номинална моќност 210 MW (слика 11).

Парни котли со согорување во флуидизиран слој

Се построгите прописи и критериуми за дозволени емисии од енергетските постројки, решенија се најдени во новите технологии со инсталирање на постројки за согорување во флуидизиран слој. Согорувањето на јагленот во флуидизиран слој, под притисок повисок од атмосферскиот (PFBC), или со наткритични параметри и согорување во циркулациски флуидизиран слој (CFBC), денес веќе претставуваат комерцијално расположливи технологии.

Согорувањето во флуидизиран слој е метода при која честиците од цврсто гориво согоруваат во слој од инертен материјал, кој се одржува во флуидизирана состојба со струење на воздухот за согорување низ слојот. Инертните честици (пепел од горивото или песок) во овој случај не учествуваат во процесот на согорување, но поради големиот специфичен топлински капацитет и интензивното мешање, тие создаваат мошне поволни услови за согорување на горивата. Учеството на честиците од гориво во слојот, во зависност од аеродинамичките услови во него, изнесува 2 до 10% од масата на инертниот материјал.

Предностите на овој систем на согорување во однос на класичните системи се можноста да согоруваат различни горива и горива со низок квалитет, намалена емисија на NOx и SО2, поинтезивен пренос на топлина итн. Десулфуризацијата на гасовите се врши во ложиштето со додавање во слојот на апсорбентен материјал, обично варовник. Варовникот (СаСО3) со помош на дел од кислородот од вишокот на воздух го апсорбира ЅО2 од гасовите по реакцијата:

CaCO3 + SO2 + 0,5 O2 → CaCO4 + CO2

Котлите од овој вид (слика 12), врз основа на аеродинамичките процеси кои се одвиваат во ложиштата, може да се поделат на котли со стационарен (SFBC) и котли со циркулационен флуидизиран слој (СFBC), а врз основа на притисокот кој владее во гасниот тракт, на котли со атмосферски флуидизиран слој (АFBC) и котли со флуидизиран слој под притисок (РFBC).

За користење на варовник во процесот на согорување со цел намалување на концентрацијата на ЅО2, депозитот се наоѓа на 9 km од термоелектраната (Демир Капија). Од анализата на варовникот на локалитетот Демир Капија  се добиени следните резултати:

Предностите во однос на класичните електрани на јаглен се:

• Технологијата на согорување во флуидизиран слој-флексибилност на примарното гориво;
• Технологијата CFBC преставува најдобар компромис во однос на ефикасноста и едноставноста на постројката, задоволување на еколошките барања и економските показатели;
• Најголема предност на оваа технологија е одсулфурувањето на димните гасови во ложиштето на котелот. Со оваа технологија се постигнува бараната емисија на SО2 во димните гасови да изнесува  150 mg/Nm³;
• Ефикасноста на блокот е над 42%, а со поновите технологии е 46%;
• Со новиот развој на овие технологии цел e да се постигне ефикасност до 54%, како и постигнување на поголемо намалување и до 70% NOx и SOx во однос на постојните, исто така намалување и на емисијата на СO2. Блоковите изградени со овие технологии обезбедуват помала потрошувачка на јаглен за исто производство на електрична енергија, а со тоа и помала емисија на СO2.

Изградба на проточна хидроелектрана на браната на реката Вардар во ТЕЦ ‘‘Неготино‘‘

На постоечката брана на реката Вардар за потребите со разладна вода на ТЕЦ "Неготино" се добива можност со скромни инвестициони вложувања изградба на проточна хидроелектрана со капацитет од 6 до 8 MW (слика 13). 

Дистрибутивниот приклучук на хидроелектраната е на 35 kV далековод кој се наоѓа во кругот на ТЕЦ "Неготино". Овој објект со своето годишно производство значително ќе даде придонес на дел за задоволување на ТЕЦ "Неготино" со електрична енергија за сопствени потреби.

Со искористување на инфрастуктурата на браната (слободното поле) на реката Вардар, како можно корисно ниво на водата се дефинира и лимитира со висината на таблестите затворници кои се со висина до 3 m и простор од 2 m под основата на браната. Со ова се добива бруто ниво (Hbr=5 m) на водениот столб од 5 m (слика 14).

Во случај на работа на ТЕЦ, со спуштени таблести затворници, акумулираната вода од Вардар доаѓа до мостот за Војшанци. За да не дојде до пореметување на водениот режим (нивото) на Вардар, потребни се точно дефинирани официјални геодетски подлоги за котите на нивоата на водите на реката Вардар.

Заради недостаток на точни геодетски подлоги, во нашиот случај како горна кота на водата на Вардар е земена 106 мнв, а како долна кота под површината на фундаментите на браната со 101 мнв. За пресметките се користи нето висина 4,5 m (Hnet=4,5 m).

Дефинирање на моќноста на турбината и генераторот на ХЕЦ

Пресметките се извршени врз неофицијални хидролошки подлоги на протоците на вода на Вардар:
• Средно месечниот проток за овој 35 годишен период е Qsr = 126,73 m³/s  
• Минималниот месечен проток  е  Qmin = 25,73 m³/s, а максималниот е Qmax = 1970 m³/s.

Врз основа на средниот проток со пресметка се добива инсталираниот проток на  ХЕЦ кој е Qinst = 202,77 m³/s, инсталираната моќност на турбината Pinst = 8454 kW, моќноста на генераторот е 9448,6 kVA

За добивање на реални резултати за можното месечно производство на електрична енергија  потребно e да се обезбедат официјални аналитички обработени хидролошки податоци од Хидрометеролошкиот завод, по можност за перод од 1961 до 2020 година.

ЗАКЛУЧОК

Од сето претходно произлегува дека постојат реални можности ТЕЦ "Неготино" да прерасне во нов моќен енергетски центар со ново инсталирана моќност во зависност од тоа која од варијантите ќе биде реализирана, што значајно ќе даде придонес во намалување на увозот на електрична енергија, поголема ефикасност и стабилност на електроенергетскиот систем. Во зависност од финансиските средства, потребно е да се направи најдобриот избор за изградба на капацитети со сопствени средства, Јавно Приватно Партнерство со странски партнер или продажба на ТЕЦ Неготино и давање под концесија на рудникот со јаглен на странски инвеститор.

Изработено во Јануари, 2020
Оливера Анчева, дипл.ел.инж.