Антенското прилагодување претставува важно прашање за сите конструктори на примо-предавателна техника, меѓу кои и радио аматерите. Услов за максимален трансфер на моќноста од еден радио предавателот кон антената претставува усогласување на импедансата на антената Za кон импедансата на преносната линија Zo.
Најчесто овие две импеданси се разликуваат, поради што е потребно трансформирање на импедансата од Za на Zo, што може да се изврши на разни начини. Еден од начините, што се применува од многу долги (VLF) до ултракратки (VHF) бранови, претставува користењето на прилагодно коло со два члена, т.е. индуктивитет L и/или капацитет C, според една од двете конфигурации „а“ или „б“ прикажани на првата слика.
Зависно од употребените L/C компоненти, можни се вкупно 8 варијации на колата „а“ и „б“. Во литературата постојат формули за сите 8 случаи, но многу е тешко однапред да се знае каква конфигурација треба да се одбере. Со цел да се сведат пресметките на заедничка основа, во варијантата „а“ ќе користиме општи, однапред непознати реактивни компоненти j·X1 и j·X2, а во варијантата „б“ ќе користиме j·X3 и j·X4.
Во Ексел табелата, достапна за преземање подолу, дадени се пресметките за двата случаи, при што како влезни податоци се потребни компонентите Ra и Xa на импедансата на антената Za и карактеристичната импеданса на преносната линија Zo, најчесто еднаква на 50 Ω.
Зависно од вредноста на импедансата на антената, постојат две или четири решенија. Во зависност од предзнакот на секоја од реактансите X1...X4, пресметани се индуктивноста L (при X>0) и/или капацитивноста C (при X<0) на компонентите за прилагодување. На тој начин, воопшто не мораме да „талкаме“ низ многубројните случаи и формули, туку веднаш ги добиваме решенијата.
Во основа, конфигурацијата „а“ дава две решенија при Ra<Zo, односно кога реалниот дел Ra од импедансата, т.е. отпорот на зрачење и загуби на антената е помал од карактеристичната импеданса Zo. Конфигурацијата „б“ дава две решенија при Ca<Yo, односно кога реалниот дел (кондуктансата Ca) од адмитансата на антената Ya е помал од карактеристичната адмитанса Yo=1/Zo на преносната линија. Доколку и двата услови се истовремено исполнети, тогаш можат да се применат и двете кола „а“ и „б“, односно ќе постојат 4 решенија. Ексел табелата автоматски ги проверува овие услови.
Како пример за пресметка ќе земеме прилагодување на кратка вертикална антена за работна фреквенција од 3,6 MHz, висока само 6 m. Во истата Ексел табела, дадена претходно, на вториот лист (таб) се дадени формули за пресметка на импедансата на краток дипол и кратка вертикална (унипол) антена. За кратката антена од овој пример, земајќи ги во предвид покрај отпорот на зрачење Rrad уште и отпорот на загуби во антената Rloss и отпорот на заземјувањето Rgnd, добиена е импеданса Za = Ra+j*Xa = 17,35-j686,5 Ω, каде Ra = Rrad+Rloss+Rgnd.
Пресметките даваат 4 решенија, од кои е усвоено второто (поради најголемата широкопојасност), со еден индуктивитет L=29,298 uH, сериски со антената, како и еден индуктивитет L1=1,611 uH, паралелен на преносната линија. На тој начин извршена е трансформација на импедансата на Zo=50 Ω и SWR=1. Решението со два индуктивитети исто така е практично подобро изводливо, бидејќи се избегнува употребата на високонапонски кондензатори, што се појавуваат во првото и четвртото решение.
Заради проверка на решението можеме да ја користиме онлајн алатката достапна на will-kelsey.com/smith_chart/ за конструкција на Смитов дијаграм за усвоеното прилагодно коло.
Започнуваме со импедансата Za на антената, прикажана со точката A на дијаграмот. Со додавање на серискиот индуктивитет L2 се движиме по лакот AB од кружницата со константен отпор до точката B, со што импедансата се трансформира до вредност 17,35-ј23,79 Ω, односно адмитанса 1/(17,35-ј23,79 Ω) = 0,02+0,027 S. Заради компензирање на сусцептансата (имагинарната компонента на оваа адмитанса) од j0,027 S, додаваме паралелно индуктивитет L1 со адмитанса -j0,027 S, односно се движиме по лакот BC од кружницата со константна кондуктанса. Да не забораваме дека индуктивноста има сусцептанса со негативен предзнак за разлика од реактансата, која има позитивен. На тој начин доаѓаме до точката C со совршено прилагодување на преносната линија, односно адмитанса Yo=0,02 S и импеданса Zo=50 Ω.
Во точката C, што одговара на пресметковната фреквенција f=3,6 MHz, коефициентот на рефлексија и коефициентот на стојни бранови изнесуваат |Г| = Pr/Pf = 0 и SWR = (1+|Г|)/(1-|Г|) = 1.
Онлајн алатката нуди уште една корисна можност, а тоа е пресметка на SWR при отстапување од централната работна фреквенција. Ако поставиме услов SWR<2 (т.е. рефлексија на моќноста помала од 10%), што е прикажано со внатрешноста на кружницата означена со зелена боја, можеме да ги најдеме долната и горната дозволена работна фреквенција, односно точките D и E. Добиваме дека антената со усвоеното прилагодување може да работи во фреквентниот дијапазон од 3,535 до 3,665 MHz, односно нејзиниот пропусен опсег изнесува 130 kHz. Импедансите во овој фреквентен дијапазон се претставени со црвената линија на дијаграмот, којашто минува низ центарот C при фреквенција од 3,6 MHz.
На овој начин, со даденото прилагодување постигнато е намалување на коефициентот на рефлексија Г од 0,996 на 0 и намалување на коефициентот на стојни бранови SWR од 546 на 1, односно извршено е совршено прилагодување на антената.
