Рубрика: Медицина
Кружната РНК што ја создаваме самите ние може да предизвика рак
Автор: Невенка Стојановска
Објавено на 09.06.2023 - 13:45

Абстрактен приказ на РНК

Необична генетска карактеристика можеби е причина за критични генетски мутации кои би можеле на крај да доведат до појава на рак, но и на други болести. И не е нешто поврзана со надворешниот свет, а веројатно ниту е наследена од родителите. Всушност, се работи за проблем што едноставно се појавива во клетките на целиот жив свет – како кај луѓето така и кај нашите животински, растителни и габични роднини, па дури и меѓу едноклеточните организми.

Кој е виновникот? Леплива форма на рибонуклеинска киселина, одностно РНК, есенцијалната молекула што ја чита нашата ДНК и го започнува процесот на создавање на протеините што му се потребни на нашето тело за да функционира.

РНК вообичаено постои како една спирала – кадраво, единечно влакно од азотни бази кои ги транскрибираат и преведуваат генетските информации кодирани од ДНК. Понекогаш, два краја од овие нишки на РНК се врзуваат заедно, формирајќи кружна структура на РНК (circRNA) што може да се залепи – и да ги пресече – клеточните ДНК нишки, да ја смени нивната локација во клетките и да ги спои отсечените генетски фрагменти заедно.

Графички абстракт од трудот објавен во Cancer Cell 

Студијата објавена денес во високо почитуваното онколошко списание Cancer Cell ги припишува случаите на акутна миелоидна леукемија за време на детството на изобилството од молекули на circRNA во нивните неонатални крвни тестови, присутни многу повеќе отколку кај децата кои не развиле рак. Зголеменото присуство на одредена circRNA на околу 100 пати преку основното ниво, делува како биомаркер за развој на рак.

За разлика од неговата типична, спирална форма, еден од авторите на трудот ја опишува circRNA како „супермоќна“, неверојатно стабилна молекула со долг полуживот, што значи дека ѝ е потребно многу подолго за да се разгради. Исто така, му овозможува да оствари цврсти врски со клеточните структури и одредени сегменти на ДНК.

Кога ДНК е отсечена, клетката се обидува да ја поправи грешката со повторно прицврстување на фрагментите заедно. Вклучувањето на circRNA може да го наруши процесот. Како што сметаат авторите, на овој начин  се добиваат прекини во ДНК на различни точки низ нашиот геном и тие се приближуваат, па гените кои вообичаено не се ни блиску еден до друг, всушност одеднаш се во непосредна близина. Тогаш, поправката вклучува лепење на овие два различни гена заедно, што го поттикнува ракот.

Но, не секоја circRNA предизвикува рак. Откриено е дека некои имаат и корисни ефекти, а со стотици илјадидници досега познати circRNA, веројатно огромното мнозинство од нив се бенигни. Но, една подгрупа од овие генетски јамки има потенцијал да предизвика болест. И тоа не само рак. За некои circRNA е пронајдено дека се во асоцијација со други генетски мутации кои предизвикуваат болести.

Водечкиот автор на студијата за врската помеѓу кружната РНК и ракот, д-р Ванеса Кон со сопругот и постар автор во студијата, професор Сајмон Кон, во нивната лабораторија на Универзитетот Флиндерс. Фото: Фондација Флиндерс

Потребно е дополнително истражување зошто тоа се случува. Авторите веруваат дека одреден телесен механизам насочува одредени гени да произведат circRNA. Имено,  некои не го прават тоа, додека други создаваат значителни количини. Тие го опишуваат феноменот како ендогено оштетување на ДНК насочено кон РНК, или ER3D, и очекуваат одсега тие да се вметнат помеѓу наследните и причините наметнати од животната околината кои водат до генетска мутација.

Авторите се надеваат дека идентификацијата на присуството на покачена ц circRNA како биомаркер за рак ќе овозможи прецизни тестови за таргетирање на молекулите за поединечни примероци човечка крв во клинички услови. Проширувањето на истражувањето, исто така, може да резултира со терапевтски средства кои ги таргетираат молекулите, на не многи поразличен начин од антивирусните третмани кои ги демонтираат патогените во телото.

Како што велат тие „Стратегиите за уништување на самата РНК [може] всушност да се користат како третман, за да се запре ракот пред тој воопшто да се развие“.

Клучни зборови:
Абстрактен приказ на РНК

Абстрактен приказ на РНК фото: ВИ Бинг

Графички абстракт од трудот објавен во Cancer Cell

Графички абстракт од трудот објавен во Cancer Cell

Водечкиот автор на студијата за врската помеѓу кружната РНК и ракот, д-р Ванеса Кон со сопругот и постар автор во студијата, професор Сајмон Кон

Водечкиот автор на студијата за врската помеѓу кружната РНК и ракот, д-р Ванеса Кон со сопругот и постар автор во студијата, професор Сајмон Кон, во нивната лабораторија на Универзитетот Флиндерс. Фото: Фондација Флиндерс