Рубрика: Астрономија и астронаутика
Брановите низ ткивото на универзумот може да го откријат почетокот на времето
Автор: Невенка Стојановска
Објавено на 23.01.2023 - 12:00

Научниците напреднаа во начините на којшто можат да ги користат бранувањата во време-просторот, т.н. гравитациски бранови, за да ѕирнат на почетокот од сè што знаеме. Истражувачите велат дека би можеле подобро да ја разберат состојбата на космосот веднаш по Биг-бенгот со проучување на начинот на којшто овие бранови во ткаенината на универзумот минуваат низ планетите и гасот помеѓу галаксиите.

Иако научниците не се во можност директно да го набљудуваат раниот универзум, тие се надеваат дека сепак тоа ќе можат да го направат на индиректен начин – со набљудување како гравитациските бранови од тоа време влијаеле врз материјата и радијацијата што може да ја набљудуваат денес.

Техниката претставува адаптација на техниката што двајца истражувачи ја користеле при истражувањата за добивање енергија од фузија. Имено, Дипен Гарг, дипломец од Програмата на Принстон за физика на плазма и неговиот советник Илја Додин, обајцата имаат ангажман во Лабораторијата за физика на плазма на Принстон на Министерството за енергија на САД. Научниците кои се бават со истражување на можноста за добивање чиста електрична енерги со употреба на процесот на фузија пресметуваат како електромагнетните бранови се движат низ плазмата – супата од електрони и атомски јадра којашто претставува погонско гориво на фузионите постројки познати како токамаци.

Нумеричка симулација на спојување на неутронските ѕвезди за да формираат црна дупка, при што нивните акрециони дискови се во интеракција за да создадат електромагнетни бранови.

Се чини дека овој процес наликува на движењето на гравитациските бранови низ материјата. Гравитационите бранови, чиешто постоење прв го предвидел Алберт Ајнштајн во 1916 година, претставуваат нарушувања во време-просторот предизвикани од движењето на многу густи објекти. Тие патуваат со брзина на светлината и за првпат беа детектирани во 2015 година од страна на Опсерваторијата за гравитациски бранови со ласерски интерферометар (LIGO).

Гарг и Додин создадале формули кои теоретски би можеле да доведат до тоа гравитациските бранови да ги откријат скриените својства на небесните тела, како што се мошне далечните ѕвезди. Имено, при минување низ материјата брановите создаваат светлина чијашто карактеристика зависи од густината на таа материја. Физичарите би можеле да ја анализираат таа светлина и да ги откријат својства на ѕвездата оддалечена милиони светлосни години.  Техниката, исто така, би можела да доведе и до откритија за процестите што се случуваат при судирот на неутронските ѕвезди и создавањето на црните дупки. Тие дури би можеле потенцијално да откријат информации за тоа што се случувало за време на Биг Бенгот и во раните моменти на нашиот универзум.

Сиве овие наговестувања за нови откритија засега сe сè уште доменот на теоријата – примената на добиените формули бара повеќе работа и посветеност што ќе доведат до добивање на значајни резултати. Сепак, оваа состојба нема да трае долго – според најавите научниците планираат да ја искористат техниката за анализа на податоците во мошне блиска иднина.

Којзнае, за година-две можеби ќе ги имаме и првите одговори за “животот, универзумот и сè останато”... барем нешто повеќе од 42* wink

 

*Во Автостоперскиот водич низ галаксијата од Даглас Адамс, 42 е одговорот на прашањето за животот, универзумот и сè останато. Но, точното прашање кое го открива значението на овој одговор не се открива во книгата. Имено, Земјата како жив суперкомпјутер што треба да го формулира точното прашање бива уништена пред да ја изврши оваа задача.

Клучни зборови:
Нумеричка симулација на спојување на неутронските ѕвезди за да формираат црна дупка

Нумеричка симулација на спојување на неутронските ѕвезди за да формираат црна дупка, при што нивните акрециони дискови се во интеракција за да создадат електромагнетни бранови. Илустрација: L. Rezolla (AEI) и M. Koppitz (AEI & Zuse-Institut Berlin)