Приврзокот од слонова коска украсен со 50 точки кои исцртуваат неправилна кружна крива е дело на првите хомо сапиенси што пристигнале во Европа. Предметот се датира цели 2 000 години пред времето кога се сметаше дека хомо сапиенсот започнал со изработка на ваков тип украси.

Одредувањето на точната старост на предметот била клучна за да се одреди која нишка на хоминидите била негов креатор. Користењето на најновите достигнувања во методот на датирање со радиојаглерод овозможува да се минимизира количината на материјалот што треба да се земе како примерок и да се добијат многу прецизни датуми, со многу мал опсег на грешки.

Од почетокот на нивното распространување во Централна и Западна Европа, во периодот пред околу 42 000 години, групите на хомо сапиенси почнале да ја користат слоновата коска од мамутите за производство на приврзоци и фигурини, а понекогаш и да ги украсуваат со геометриски обрасци. Конкретно, покрај линии, крстови и ‘мрежи’ (#), порамнувањето на точките се појавува кај некои украси пронајдени во југозападна Франција и кај некои од фигурините пронајдени во Швапските Алпи во Германија. Сепак, повеќето од овие орнаменти се откриени за време на археолошките ископувања спроведени во раните 1900-ти и имаат неточни датирања. Па затоа, хронологијата на појавата и распространетоста на ‘уметнички’ предмети (лични орнаменти и статуетки) во Европа сè уште останува неизвесна и дискутабилна и денес. Анализата и датирањето на овој украсен скапоцен предмет што датира од пред 41 500 години, сега ни овозможува да го подобриме знаењето за времето кога овие предмети се појавувиле  во Евроазија.

А) Пештерата Стајнија и нејзината локација на платото Краков-Честохова во Полска. Пештерата била населена во различни прилики и од неандерталците и од сапиенсот. Б) Приврзокот, пронајден скршен, е дебел само 3,7 mm. В) Неговиот шематски приказ (дорсален приказ), каде што се истакнати 50-те украсни точки: број на ловечки плен или дури и лунарен календар, претпоставуваат научниците. Извор: © Marcin Żarsk / Antonino Vazzana - BONES Lab

Приврзокот бил пронајден во 2010 година во пештерата Стајнија, во Полска, за време на археолошки истражувања спроведени од полскиот тим. Бил пронајден заедно со животински коски и некои камени алатки од времето на доцниот палеолит. Трагите покажуваат дека пештерата била спорадично населена и од неандерталци и од хомо сапиенси. Веројатно за време на некоја од овие посети, можеби по повод ловечка експедиција до ближното плато Краков-Честохова, приврзокот се скршил и бил оставен или изгубен во пештерата.

Дебелината на плочката е приближно 3,7 mm и ја изработката покажува изненадувачка прецизност во гравирањето на точките и двете дупки за вметнување на врвката. Според научниците, можно е точките да претставуваат лунарен календар или упростено броење на уловениот плен. Како и да е слични украси биле правени независно од еден до друг и во други делови од Европа.

Староста на приврзокот во пештерата Стајнија покажува дека миграцијата на Хомо сапиенсот во Полска е стара колку и онаа во Централна и Западна Европа. Ова ќе го доведе во прашање моноцентричниот модел на дифузија на уметничката иновација во Орињачката култура, односно палеолитската култура што се раширила во Европа, а делумно и во Југозападна Азија, во периодот пред 47 000 до 35 000 години.

Според научниците за разрешување на дебатата околи тоа кога точно започна производството на украсни предмети и уметност “за носење”, досега пронајдените предмети мора директно да се датираат со радиојаглеродната метода, а ова особено се однесува на предметите пронајдени при постарите ископувања.