Рубрика: Физика
Наука на секојдневното: Звукот на меурчињата во чаша шампањ
Автор: Невенка Стојановска
Објавено на 11.03.2021 - 16:45

Се сеќавате ли кога последен пат сте пивнале шампањ? Можеби изминатава година и немавме многу прилики за славје, па напати сме заборавиле како изгледа ритуалот на уживање во овој пијалак. Но, да се потсетиме... Ако ја приближите чашата со шампањ до вашето уво ќе слушнете карактеристичното нежно „црцорење” на меурчињата. На што ли се должи овој звук?

Со оглед на тоа што физичарите сакаат да се занимаваат и со “проблемите” од секојдневието, решиле да ја истражат и оваа “мистерија”. Така, употребувајќи камера со можност за брзо снимање и микрофон упеале да ги разјаснат механизмите што го овозможуваат карактеристичниот звук на меурчињата од шампањот.

Кога некој меур ќе пристигне површината на течноста, тој ќе се најде на ‘линијата на фронтот’ помеѓу две спротивставени сили – силата на потисок (на Архимед) и силата на површинскиот напон. Самиот меур е исполнет со гас, кој под дејство на притисокот од водата, во внатрешноста ја зазема најефикасната форма – сферична.  Кога ќе дојде до површината на течноста, по раскинувањето на површинскиот филм, меурот се провлекува во неколку микросекунди. Потоа гасот насилно се ослободува, а шуплината останата зад него се распаѓа во рок од неколку милисекунди. Секој сегмент од овој процес помага во создавањето на карактеристичниот ‘црцорлив’ звук на меурчињата од шампањот.

Во 1992 година, американскиот физичар Доналд Спил забележал дека фреквенцијата на звукот се менува при распрснувањето на меурот. Тој посочил дека оваа варијација е поврзана со намалувањето на волуменот на шуплината. Други научници потоа предложија дека различната големина на отворот при провлекувањето низ филмот ги дава разликите во фреквенцијата.

За да се уверат во ова Жулиет Пјер и нејзините колеги од Универзитетот Сорбона го разгледале точниот механизам на еволуцијата на меурот преку синхронизација на ултрабрза камера со микрофон со којшто го снимале звукот. Експериментот покажал дека повлекувањето на филмот може да го објасни зголемувањето во фреквенцијата на звукот.

И сега, следниот пат кога ќе пиете пенливо вино, ќе знаете точно од каде потекнува неговото “црцорење”.

Оригиналниот труд е објавен во Physical Review Fluids.

Клучни зборови: