Од замисла до реализација

Заинтересираноста за изградба на тунелот во Алпите помеѓу земјите кои би го оствариле овој потфат била огромна, при што доаѓало до меѓусебни вистински “тунелски војни”. Пред сè, затоа што со тунелот би се стекнале со огромни индустриски предности. Но, и секој нов тунел во Алпите би ја нарушил европската трговска рамнотежа.

Првиот чекор го направила Франција со тунелот Мон-Сени во 1871 година. Цела деценија овој тунел £ обезбедувал на Франција трговска предност при тргувањето со Англија и западна Европа, од една страна, и помеѓу Средоземјето и Истокот, од друга страна. Од 1878 година се појавил како конкурент швајцарскиот тунел Св. Готхард, кој ја ставил Германија во извесна предност. Подоцна Швајцарците и Италијанците го изградиле најголемиот тунел на светот по име Симплон со должина од 19 825 km - железнички тунел на кој Германците му завидувале. Но, денес тунелите со коловоз се поатрактивни од железничките.

Проектот Мон Блан долго време ангажирал француски и италијански инженери. Во март 1953 година во Париз, овие две земји донеле договор за учество во трошоците при изградбата. Женева презела дел од предложениот капитал од 850 милиони долари, бидејќи била многу заинтересирана за изгадбата на тунелот. Двете екипи за пробивање на тунелот, француската и италијанската, требало да се сретнат на далечина од 5600 m. За Италијанците Мон Блан бил особено голем предизвик. Тие прво требало да се пробиваат низ тврдите форми на карпести кристали. Подвижните платформи на кои биле монтирани и по 20 дупчалки со голема моќ, постепено го пробивале патот шест и пол години. Специјалните машини од тунелот извлекле вкупно 1 милион кубни метри материјал. Како и при изградба на секој тунел, и овде се случувале незгоди. Подземните води и одронувањето на камењата им предизвикувале на копачите големи потешкотии. Огромните напори и големите трошоци, сепак, се исплателе. Тунелот Мон Блан беше совршено изграден.

За петтина од 580 милиони жители на Европа, 16 јули 1965 година беше празник. Сто милиони Италијанци, Французи и Швајцарци го дочекаа отворањето на тунелот Мон Блан со воодушевување. Колона автомобили украсени со знамиња прв пат поминаа под највисоката планина во Европа (4807m) по дволентен асфалтен коловоз со ширина од 3,6 m . Тунелот Мон Блан со должина од 11,6 km ја поврзува Франција со Италија, односно Шамони во Савоим со Курмаер во долината Аоста. Рим и Париз се главните градови на земјите кои го граделе тунелот, со што се приближија за 20 часа патување.

Од 14 алпски премини за сообраќај, заради навеви од снег и лошите временски услови во зимскиот период, сообраќајот преку целата година може да се одвива само на пет комуникациски премини. Оној што од север сака бргу и удобно да стигне до југ смета дека тунелот Мон Блан е идеално решение. Но, комфорот и брзината мора да се наплатат. Впрочем, високите цени за патарина на патнички и товарни возила веќе го исплатиле големиот дел од вложениот капитал.

Катастрофална несреќа

На 24 март 1999 година, 39 лица загинале кога белгиски транспортен камион натоварен со брашно и маргарин се запалил во тунелот. Експлозивните пареи на брашното и пламенот направиле пожар кој траел два дена, при што температурата достигнала до 1000 °C. Во тунелот, во густ и отровен чад (содржел јаглерод моноксид и цијанид)  биле заробени околу 40 возила, оставени на милост и немилост на распламтените огнени јазици.

По должината на патот, тунелот се однесувал како оџак влечејќи студен воздух од италијанската страна, а од француската страна излегувал чад со зголемена топлина, со т.н. “камин ефект”. Само возилата од горната страна на тунелот биле зафатени од температурниот бран, додека возилата од долната страна на пожарот повеќето останале недопрени. Како резултат на пожарот, тунелот бил затворен три години. Од 39 мртви, 38 загинале во своите возила, 1 пожарникар починал од повредите во болница по катастрофата.

Повторното отворање на тунелот предизвикало бројни протести на градската средина, особено заради намената за користење на тунелот при превоз на тешки товари.

При реновирањето беше инсталирана нова софистицирана компјутеризирана детекторска опрема, посебни сигурносни бази, паралелни излезни окна за принудно излегување и пожарникарски станици. И покрај потешкотиите тунелот бил повторно отворен за патен сообраќај во март 2002 година, а во наредните неколку месеци и за тешки товарни возила и автобуси.

Регулирање на сообраќајот во тунелот

За обезбедување на безбедноста во тунелот се обрнува посебно внимание за специфичните потреби на возилата. За таа цел се адаптирани специјални процедури и постапки за координација и навигација, почнувајќи од царинскиот премин, низ самиот тунел и сè до неговиот излез, под континуиран мониторинг во корелација со сигнализацијата во тунелот. Автоматските мерачи на време и регулирањето на пристапните интервали помеѓу возилата имаат задача за утврдување на специфичното растојание помеѓу нив мерејќи го на тој начин протокот на возилата.

Пристапувајќи во тунелот

Пристапувајќи во тунелот, секој возач треба да биде запознаен со правилата и обврските што треба да ги почитува секој учесник во сообраќајниот тек.

• Секој возач добива проспект кој треба да го проучи пред влегување во тунелот, заради безбедноста на сообраќајот што се одвива во тунелот.

• Возилата поминуваат низ сензорите за топлина лоцирани пред секој од тунелските влезови и на тој начин се врши идентификација на возилата кои имаат температура повисока од дозволената. Така  се откриваат потенцијално опасните учесници во сообраќајот.

• На возачите им се препорачува да слушаат радио (Autoroute Info - 107,7 MHz и ISO RAI - 103,3 MHz), со што добиваат најнови и точни податоци за состојбата на сообраќајот, особено во случај на незгода во сообраќајниот тек во тунелот.

Поминувајќи го тунелот

Со помош на електронски светлечки панели кои се поставени долж коловозот низ тунелот, се прикажуваат актуелните информации за состојбата на сообраќајот во тунелот: оптималната препорачана брзина, максимално дозволената брзина, густината на проток, нивото на јаглероден моноксид, температурата и други безбедносно важни параметри.

Во случај на технички проблем на возилото, во тунелот функционира посебна сервис служба која може да се повика од најблискиот телефон за итни случаи.

Патните сигнали ги потсетуваат возачите на тунелскиот сигурносен правилник. Еве и некои ознаки кои се среќаваат во тунелот:

1. Одржувај ја препорачаната минимална далечина помеѓу возилата на 150 m.

2. Обезбедете секогаш во видното поле пред вас да се прикажани две сини светла помеѓу вашето и возилото пред вас. Сините светла се поставени на растојание од 150 m, така што обезбедувајќи две сини светла во видното поле, обезбедуваме минимална дистанца од 150 m или повеќе.

3. Најмалата и најголема дозволена брзина во тунелот треба да биде помеѓу 50 и 70 km/h.

4. Возачите мораат да го приклучат радиото на еден од 12 FM фреквенции за информации.

Сервисните информации и информациите за проодноста на тунелот, во реално време може да добијат тука, додека на оваа адреса тука можете и виртуелно да пропатувате низ него.

Некои информации за безбедносниот систем

Посебен безбедносен центар управува и ги надгледува системите во тунелот:

• 126 камери поставени по должината на тунелот, можат да ја забележат и најмалата незгода, на што итно се реагира и ги става во готовност помошните излези во тунелот.

• SOS местата се опремени со телефони за итни повици и се лоцирани на секои 100 m.

• Безбедносните места, се потполно изолирани и се наоѓаат под самиот тунел, далеку од изворот на опасност и чад, поврзани со канали лоцирани на секои 300 m по должината на тунелот, со посебни зелени сигурносни премини. Секоја потенцијална опасност се сигнализира со светла што треперат кои се поставени над секој од сигурносните премини.

• Рампите кои се лоцирани на секои 100 m по должината на тунелот, се користат да го запрат сообраќајниот тек во случај на незгода, физички да го одвојат делот од тунелот каде што се случила несреќата и  со тоа да ја изолираат опасноста.

• Центарот за итни случаи, во случај на незгода дејствува за две минути, да ги осигура преживеаните и ако е неопходно обезбедува и 24-часовна медицинска помош.

• Во тунелот исто така стои на услуга и противпожарна служба.

Заклучок

Тунелот Мон Блан е од суштинска важност, затоа што овозможува слободен премин на луѓе и стока. Заради тоа тој претставува еден од најважните премини кој го помага развојот на туризмот помеѓу Франција, Италија и останатиот дел од Европа.

Алпите во дијапазон од 1000 km должина и 250 km широчина се највисокиот и најдолгиот планински масив во Европа. Мон Блан со висина од 4810 m е највисок врв, привлекува околу 3 милиони туристи секоја година и е едно од најпознатите места во светот.

Исто така, тунелот Мон Блан има голем придонес во напредокот и развојот на областите Aosta и Arve и како последица на него се развива културната и економската размена. Географската близина на Франција и Италија, слободното движење на луѓе и стока помеѓу нив, историјата, архитектурата и културното наследство од овие два региона привлекуваат милиони туристи од целиот свет, кои го користат тунелот за да го поминат планинскиот масив на Мон Блан.

За крај, тунелот е еден од најкористените патни премини за секој кој патува низ Европа, носејќи го епитетот “главна артерија” за комуникација помеѓу двете развиени европски земји.