Астрономија и астронаутика
Површината на Јупитеровата месечина Европа снимена со инструментот NIRCam на вселенскиот телескоп Џејмс Веб на НАСА.
Јупитеровата месечина Европа е еден од ретките светови во нашиот Сончев систем со услови погодни за потенцијален развој на живот. Претходните истражувања веќе покажаа дека под кората на водениот мраз се крие солен океан од течна вода со карпесто дно, налик на земските поларни океани. Меѓутоа, планетарните научници сè уште не беа сигурни дали во овој океан се присутни сите хемиски состојки неопходни за живот, а особено дали има јаглерод. Сега, користејќи ги податоците од вселенскиот телескоп Џејмс Веб, астрономите детектираа присуство на јаглерод диоксид во одреден регион на ледената површина на Европа. Дали е ова знак дека во океаните под површината постои живот сличен на земскиот?
Објавено на 25.09.2023 - 15:00

Информатика
Веројатно барем еднаш сте се поврзале на Интернет во трговски центар или хотел, од деловни или приватни причини, без да размислувате дали тоа ги загрозува вашите приватни податоци. Но, тоа спојување во никој случај не е безопасно. Денес безжичниот интернет е присутен насекаде, речиси во сите угостителски објекти, дури и во кафулињата и рестораните каде што често престојувате. Додека го читате весникот на телефон и го пиете првото утринско кафе во барот – можеби хакерот ве „гледа“.
Објавено на 25.09.2023 - 13:30

Архитектура и градежништво
Реал Мадрид, најуспешниот фудбалски тим во историјата, наскоро ќе може да се пофали и со титулата клуб со најмодерен стадион на планетата. Подвижен покрив, тревен терен на одлагање, џиновски 360° ротирачки екрани... Супер хај-тек стадионот Сантијаго Бернабеу наскоро ќе биде претставен пред светот.
Објавено на 22.09.2023 - 13:45

Медицина
Меѓународен тим на истражувачи штотуку откри како невроните умираат во мозокот на пациентите со Алцхајмерова болест. Разбирањето на механизмот, истражуван веќе подолго време, може да донесе нови терапии против најраспространетата форма на деменција. Веста беше објавена во Science, една недела пред Светскиот ден за Алцхајмеровата болест – 21 септември, посветен на подигање на свеста за оваа болест.
Објавено на 22.09.2023 - 12:45

Енергетика
Времето на термоелектраните на јаглен во Македонија брзо истекува и веќе во 2030 година производството на електрична енергија од јаглен ќе биде сведено на нула. Падот на производството ќе го забележиме уште во 2026 година, кога согласно со потпишаниот договор со ЕУ, односно нивниот ултиматум, треба да престане со работа ТЕЦ „Битола 1“. Но, дури и без овој договор, јагленот во рудникот „Суводол“ е при крај. Во рудникот „Брод-Гнеотино“ јаглен има, но со прилично послаб квалитет, додека експлоатацијата во рудникот „Живојно“ со подземен ископ најверојатно нема никогаш ни да започне. Во рудникот Осломеј јагленот исто така е при крај, а „мазутарата“ ТЕЦ „Неготино“ произведува толку скапа струја, што освен во зима и во крајна нужда воопшто не се исплати. Какви ни се тогаш алтернативите за домашно производство на електрична енергија?
Објавено на 22.09.2023 - 11:15

Металство и машинство
Комбинацијата на модерна технологија и сознанијата за старите мајстори, создатели на безвременските ремек-дела, го овозможи создавањето на „Невозможната статуа“. Статуата изработена од нерѓосувачки челик, тешка 500 килограми и висока 150 сантиметри, е создадена со користење на најновите достигнувања во вештачката интелигенција, напредни софтверски решенија и прецизно производство, а е инспирирана од делата на Микеланџело и Огист Роден. Статуата од средината на месецот јуни може да се види како дел од постојаната поставка во Музејот на науката и технологијата во Стокхолм, во секцијата посветена на ВИ.
Објавено на 21.09.2023 - 14:30

Архитектура и градежништво
Како што летото полека се претопува во есен, многумина веќе ги исклучија клима-уредите и треперат пред моментот кога ќе стане неопходно да се вклучат греалките. Традиционалните системи за греење и ладење се енергетски интензивни и со оглед на тоа што вобичаено функционираат со фосилни горива, тие не се одржливи. Инспирирани од камелеонот, кој живее во пустината, еден истражувачки тим разви енергетски ефикасен фасаден премаз којшто е во исто време и финансиски исплатлив. Материјалот може да ги одржува зградите ладни во летата и топли во зимите, без употреба на дополнителна енергија.
Објавено на 20.09.2023 - 16:30

Медицина
Кога детето има висока температура, секогаш е тешко да се разбере што точно ја предизвикува. На лекарите честопати им треба многу време пред да ја постават точната дијагноза и да разберат дали симптомите се должат на вирус, бактерија или на нешто друго. Сега група истражувачи развиваат тест преку крв кој, доколку се покаже успешен, би овозможил дијагностиката на вообичаените болести да се изврши за само еден час. Испитувањата се сѐ уште во почетна фаза, но ако сѐ оди како што треба, овој нов пристап може да донесе „ револуција за здравствениот сектор “, вели Мајкл Левин, еден од авторите на студијата објавена деновиве во Cell Med.
Објавено на 20.09.2023 - 13:30

Астрономија и астронаутика
Уметнички приказ на средновековен ракопис за астрономијата
Во 2024 година (точниот датум сè уште не е познат) астрономите очекуваат дека во текот на неколку дена објектот T CrB, во соѕвездието Северна Круна (Corona Borealis), ќе го зголеми сјајот, а потоа ќе се врати во првобитната состојба. T CrB е бинарен ѕвезден систем составен од масивно бело џуџе и црвен џин, а се наоѓа во нашата галаксија на оддалеченост помеѓу 2 600 и 3 130 светлосни години од нас. Она што го прави T CrB интересен е тоа што неодамна, објектот беше идентификуван во ракопис од 1217 година, а тоа не е единственото изненадување.
Објавено на 19.09.2023 - 17:00

Енергетика
По најавите за конечната изградба на пумпно-акумулационата хидроелектрана Чебрен, капацитет којшто на нашиот систем му е насушно потребен, да разгледаме колку отприлика чини изведбата на една ваква електрана, колкав би бил проектираниот производен капацитет на електраната, што од тоа реално би користеле ние како корисници во Македонија и што тоа значи за нас. На овој начин ќе може да добиеме реална слика за полезноста на електраната, нејзината вредност и, секако, да процениме колку губиме со давањето на нашите ресурси под концесија, базирано на прелиминарните пресметки на ЕСМ.
Објавено на 19.09.2023 - 13:45

Pages