Во писмото што ни го испрати нашиот редовен читател Зоран Тасков од Штип меѓу другото пишува:
... Имам трансформатор од 250W кој заедно со насочувач дава напон од околу 2x40V. Дали истиот можам да го искористам за напојување на стерео засилувач со моќност од 2x70-80W?
... Би сакал да знам кој звучник од звучниците на Simsonik најмногу би одговарал за ваков засилувач.
... Колкава е импендансата на звучниците SW1023B и SW820B?

За да се одреди потребниот напон за напојување на еден засилувач, покрај излезна моќност неопходо е да се познава, неговата конструкција и импендансата на приклучениот звучникот.
Излезната моќност на засилувачот (моќноста што се предава на звучникот) може да се пресмета според следната релација:

Во оваа релација со Uo е означена амплитудата на излезниот(неизобличен) сигнал, а со RL импендансата на зучникот. Од неа лесно може да се одреди амплтудата на излезниот сигал, ако се познати излезната моќност и импендансата на звучникот. Вредноста на напонот Uo е појдовен податок за одредување на напонот за напојување.
Минималниот напон на изворот за напојување (Ucc) се пресметува со релацијата:

Со Ud е означен напонот на излезните транзистори низ кои тече излезната струја непосредно пред појавата на клипинг (отсекување на дел од амплитудата на сигналот) - слика1. Оваа релација е добиена под предпоставка дека напонот Ud е ист за двете полупериоди на излезниот сигнал. Напонот Ud зависи од самата конструкција на засилувачот и обично се движи од 3-10V.
Вредноста на Ucc се однесува на вкупниот напон за напојување. Кога засилувачот е предвиден за напојување со симетричен напон, минималната вредност изнесува ±(Ucc/2).
Во конкретен случај, кога Po=75W, RL=8оми и Ud=5V, за амплитудата на излезниот сигнал се добива:
Uo=35V
а за минималниот напон на напојување
Ucc=(2x35)=(2x5)=80V
или ±40V за засилувач со силметрично напојување.
Освен потребниот напон, изворот за напојување треба да има и доволно голема моќност. Потребната моќност најмногу зависи од работната класа на засилувачот и од неговата излезна моќност. За класичните засилувачи што работат во AB класа, моќноста на изворот за напојување се пресметува според релацијата:

Оваа релација лесно се изведува ако се предпостави дека напонот Ucc е константен.
Со замена на вредностите од конкретниот случај за Pcc се добива:
Pcc=112W
Со други зборови, моќноста на изворот за напојување треба да биде околу 1,5 пати поголема од излезната моќност на засилувачот.
Ако со ист извор се напојуваат два засилувача (случај на стерео засилувач) добиената вредност за Pcc треба да се помножи со 2.
Односот помеѓу излезната (корисна) моќност и вложената моќност од изворот за напојување го дефинира коефициентот на полезно дејсво (η на секој засилувач. Теоретски, максималната вредност на овој коефициент кај еден засилуч во B класа (приближно и за AB класа), изнесува 0,78 или во проценти 78%. Кај реалните засилувачи во AB класа овој коефициент најчесто се движи од 60-70%.
Разликата меѓу вложената и корисната моќност ја дава моќноста на дисипација или моќност со која дел од електричната енергија во засилувачот се претвара во топлина.
Од горе изнесеното, лесно може да се заклучи дека изворот за напојување со кој располагате совршено може да се искористи за напојување на стерео засилувач во AB класа со излезна моќност од 2x70-80W / 8оми.
Ако сеуште не сте се одлучиле за некое конкретно решение, би ви предложил да го разгледате проектот на излезниот засилувач GJ-150 објавен во претходниот број на ЕМИТЕР.
Што се однесува пак до изборот на најпогоден звучник од звучниците на Simsonik, веднаш да кажам дека покрај моќноста, поточно електричната моќност на звучникот, постојат и други фактори кои влијаат на конечниот избор. Тука пред се спаѓаат: намената, ефикасноста, импендасата, феквентниот опсег, големината, видот на звучната кутијата (компресиона,бас-рефлекс,..), изобличувањата и се разбира цената.
Од ова сигурно ви е јасно зошто било каква препорака практично е невозможна. Она што можам да кажам е дека од сите бас звучници на Simsonik најквалитени и најскапи (но не и прескапи) се звучниците од серијата кевлар. Останатите звучници се поефтини и за малку пари можат да ви причинат големо задоволство.
Конкретно за моделите SW 820B и SW1023B во каталогот стои дека се произведуваат и во двете стандарни верзии: 4-омска и 8-омска. Моделот SW 1023B има дијаметар од 10 инча (25cm), и потешко може да се вклопи во двопојасна кутија. За разлика од него, моделот SW 820B има дијаметар од 8 инча (20cm), и релативно лесно се вклопува во двопојасна кутија. Доколку немате намера самите многу да експериментирате со овој звучник, погледнете го проектот под наслов “TECHNO 8”, објавен во ЕМИТЕР 10/96.
Дејан Трпески