Инфарктот (познат и како срцев удар) е една од најсериозните и најчести здравствени состојби во светот. Едно ново истражување укажува на нешто неочекувано: инфарктите што се случуваат во текот на ноќта се помалку штетни за срцето отколку оние што се случуваат наутро. Ова откритие не само што го менува нашето разбирање за биологијата на срцето, туку отвора и нови можности за подобра терапија и превенција.
Кога срцето страда и кога се брани
Клиничките искуства одамна покажуваат дека утринските инфаркти се поопасни: пациентите имаат поголем ризик од компликации, а оштетувањето на срцевото ткиво е поголемо. Но зошто е ова така?
Одговорот лежи во внатрешниот часовник на телото — циркадијалниот ритам. Човечкото тело е програмирано да биде поактивно дење, кога сме изложени на повеќе надворешни закани. Тоа значи дека и имунолошкиот систем е поактивен во дневните часови. И токму тука настанува проблемот.
Кога имунитетот претерано реагира
Кога ќе се случи инфаркт, телото реагира со испраќање на неутрофили — тип на бели крвни клетки кои се прва линија на одбрана. Тие имаат задача да го „исчистат“ оштетеното ткиво и да спречат инфекции. Но, во текот на денот, неутрофилите се многу поактивни, и таа хиперактивност може да предизвика воспаление што дополнително го оштетува срцето.
Научниците од Универзитетот Јејл и Националниот кардиоваскуларен центар во Шпанија откриле дека „ноќниот режим“ на неутрофилите е поблаг — тие реагираат поспоро и со помалку агресија, што значи помалку оштетување на срцевото ткиво.
Може ли терапијата да го „измами“ телото?
Истражувањето објавено во Journal of Experimental Medicine покажува дека ако неутрофилите се „принудат“ да се однесуваат како да е ноќ — дури и кога инфарктот се случува дење — оштетувањето на срцето се намалува.
Ова отвора нова врата за медицината: можност за терапија што го модулира имунолошкиот одговор, така што телото не реагира премногу агресивно. Наместо да се бориме против воспалението со силни лекови, можеби ќе можеме да го „програмираме“ телото да реагира поблаго — како да е ноќ.
Срцето и часовникот во нас
Ова откритие е дел од пошироката област наречена циркадијална медицина — наука што ги истражува биолошките ритми и нивното влијание врз здравјето. Се покажува дека времето кога се зема лек, кога се случува болест или кога се прави хируршка интервенција може да има големо влијание врз исходот.
На пример, некои лекови за крвен притисок делуваат подобро ако се земаат навечер. Сега знаеме дека и оштетувањето од инфаркт зависи од времето на денот.
Што значи ова за пациентите?
Иако не можеме да контролираме кога ќе се случи инфаркт, ова истражување може да помогне во подобро временско планирање на терапиите (особено кај пациенти со висок ризик), за развој на нови лекови што го модулираат имунолошкиот одговор, како и за превенција преку регулирање на циркадниот ритам преку сон, исхрана и физичка активност.
Заклучок: ноќта не е само време за одмор — туку и за заштита
Срцето, како и целото тело, живее во ритам. И понекогаш, најдобрата заштита не е силна реакција, туку тивка рамнотежа. Ноќта, со својата биолошка тишина, му дава на срцето шанса да се брани без да се самоповреди.
Ова откритие не само што ни покажува колку е важно времето во медицината, туку и колку мудро е телото — кога му дозволиме да работи во својот природен ритам.