Рубрика: Информатика
WITCON 2025 – втор ден
Автор: Невенка Стојановска
Објавено на 24.11.2025 - 14:00

Колку вештачката интелигенција реално ги загрозува работните места на вработените во ИТ секторот? Дали сме сите заменливи или имаме вештини што автоматиката не може да ги преземе? Што можеме да понудиме за да изградиме и одржиме здрав еко систем во ИТ-индустријата? Ова се некои од прашањата за кои, меѓу другото, се дискутираше на вториот ден од WITCON 2025, третото издание на конференцијата што на годишно ниво ја организира заедницата Women In Tech Macedonia, конференција посветена на техниката, иновацијата и вештачката интелигенција (ВИ).

По кусото поздравно го обраќање од Моника Ризовска Трајковска (Women in Tech Macedonia) и претставниците од златните спонзори на настанот, Халкбанк, Deltarte, Титан, денот започна според зацртаната агенда.

Како утринско кафе беше понудена отрезнувачката анализа на Дамјан Дано (Aqtos.com) за состојбата во ИТ секторот, дека екоситем којшто е заснован на аутсорсинг т.е. давањто на услуга, сам за себе не е одржлив на долги патеки и дека ни е потребен оригинален сопствен производ што ќе го пласираме понатаму ако размислуваме за успех и долгорочен опстанок и развој на домашната ИТ индустрија. Во ова секако помогна паралелата со текстилната индустрија во Македонија, нејзиниот подем и пад.

Бранкица Толевска (A1 Makedonija) ни даде интересен пресек за начинот на којшто ВИ ја предводи бизнис трансформацијата и потребата за адаптација и следење на современите текови со цел да се задржи релевантноста за денес да се опстане во ИТ секторот, како на индивидуално така и на корпоративно ниво. Потребата од постојано учење, стекнување на нови вештини за вработените, реструктуирање на претпријатијата кои ако сакаат да опстанат мора да ја прифатат реалноста за инкорпорирање на ВИ во нивните бизнис процеси, е прифаќање на реалноста и неопходност во новиот свет придвижуван од технологијата.

За сите што на кој и да е начин користат или, уште побитно, сакаат да применат ВИ во нивниот работно опкружување и процес секако дека излагањето на Дејан Алексов (Law Firm ALME) беше 'must see and hear'. Алексов понуди прилично информации за законските рамки за употребата на ВИ во секојдневниот живот и нејзината примената гинеколог на производи, на што треба да се внимава при нејзино вклучување во производот што го нудиме и нејзината намена како дел од пакетот на услуги што тој го покрива. Инфо што секако е повеќе од потребно за стартап заедницата што се обидува да се пробие на домашниот, но уште побитно на европскиот и светскиот пазар.

Конкретната примена на ВИ како алатка за решавање на проблеми и поедноставување на процесите преку примена во автомобилската индустрија поточно во конфигурацијата на електричните возила и нивното полнење на соодветните места, постапка којашто како што дознавме е малку компликувана за корисниците. За ова говореше Тијана Тројнко софтверски инженер во Metergram.

Миодраг Цекиќ (Adopt Intelligence, Microsoft MVP Azure AI), кого го имавме и во вчерашно онлајн издание, говореше за начинот за работа со ВИ, односно потребата од стекнување на вештина од внесување на вистинските податоци за да се дојде до вистински резултати, како и потребата од прифаќање на пристапот на контекст инженеринг пред промпт инженеринг.

На ова природно се надоврза излагањето на Дарко Божиновски којшто го нагласи моментот дека ВИ е тука како алатка, а не замена за нашите спосоности и дека крајниот збор и конструкција треба да произлезе од нашиот ум и интелект а не од машината со којашто работиме, затоа што независно од тоа колку тој модел е ‘паметен’, ВИ неизбежно ќе направи грешка што само човек може да ја детектира.

Вероника Андоновска и Цветанка Нечевска (Slice) дадоа пресек на она што се применува како стратегија во нивната компанија кога станува збор за примената на ВИ и трансформацијата на работната средина што тоа ја носи.

За еколошкиот проблем на ВИ и нејзиниот огроменапетит кога е во прашање енергијата ЕМИТЕР има пишувано во повеќе наврати. Маја Трајановска (Netcetera) даде совети што секој софтверски/развоен инженер може да направи за да го намали неговиот јаглероден отпечаток при нивниот креативен и производен процес и употребата на ВИ во него.

Стефан Митевски (Mercedes-Benz Mobility) збореше за потребите за од логичко следење на процесот на скалирање и проценување на зрелоста на производот пред пуштање.

Инспиративната приказна на Невена Јошковска (Deltatre) за нејзиното искиство во ИТ бизнисот и во компанијата во којашто таа работи секако е во насока за охрабрување на жените да ги следат своите соништа, дека некои работи се променети на подобро во работното опкружување кога станува збор за поддршката на жените при вработувањето во ИТ секторот, дека жената може да има успешна кариера во ИТ без потреба од правење на премногу компромиси.

Љубинка Илиоска и Николина Стаматовска Илулоска дадоа пресек за практичната употреба на ВИ во конкретен производствен процес – креирањето на цемент, материјал којшто сѐ уште ја претставува основата на современата инфраструктура, но и како овој материјал да се оплемени и направи еколошки попруфатлив за употреба со прифаќање и примена на нови еколошки стандарди и процеси.

Клучни зборови: