Рубрика: Медицина
CAR-T-клетки ја намалуваат масата на тумор на мозокот
Објавено на 01.04.2024 - 14:30

CAR-T ги еродира глиобластомите, агресивни и тешко третирани тумори на мозокот, за само неколку дена. Иако ефектот не изгледа дефинитивен.

Имуните клетки од новата генерација, добиени со инженеринг, се чини дека се мошне ефикасни во намалување на масата на еден од најстрашните тумори на мозокот – глиобластом. Во две мали, но важни прелиминарни студии, примената на напредна форма на терапија заснована врз употреба на CAR-T клетки (генетски модифицирани Т-лимфоцити) овозможила разредување на масата на туморите во мозокот за неколку дена, иако во многу случаи лезиите се повторувале последователно.

Оттаму сè уште не можеме да кажеме дека се работи за лек, иако се чини дека овој пристап изгледа дека ветува многу во лекувањето на овој тип тумори. Резултатите од двете споменати студии се објавени минатиот месец во Nature Medicine и во New England Journal of Medicine (NEJM).

Глиобластомот е агресивен тумор на мозокот за кој е познато дека е отпорен на третмани. Се појавува во потпорните клетки на централниот нервен систем, може да расте брзо и да се меша со здравите клетки, формирајќи широко распространети маси кои тешко се отстрануваат хируршки. Во повторливи форми како оние на пациентите вклучени во овие студии, преживувањето може да биде помало од 10 месеци.

CAR-T-клетките се добиваат во лабораторија. Почнувааат како Т-лимфоцити, т.е. бели крвни зрнца кои се земаат од пациентот и генетски се модифицираат за да таргетираат одредени цели на туморот што треба да се третира. Типично, Т-клетките ги неутрализираат заканите од патогени и малигните клетки; воведената модификација предизвикува изразен CAR рецептор (химеричен антиген рецептор) на нивната површина, способен да го зголеми имунолошкиот одговор. Вака изменетите имунолошки клетки потоа се размножуваат ин витро пред да се реинфузираат назад во пациентот.

Овие хиперперсонализирани терапии, ретки и скапи (бидејќи се засноваат на индивидуалните имунолошки клетки на пациентот), се користат за лекување на тумори на крвта (како леукемија, лимфом и миелом) кои се отпорни на други третмани, а даваат ветувачки резултати и против некои цврсти тумори. Последниве години, CAR-T беа развиени против специфични молекули изразени на површината на некои форми на глиобластом. Но, во споменатите две студии биле создадени CAR-T кои целат не кон една туку кон две молекули.

Тимот на Брајан Чои, неврохирург во Општата болница во Масачусетс во Бостон, и прв автор на статијата објавена во NEJM, заедно со колегите, создале CAR-T клетки способни да се прикачат на мутирана форма на протеин наречен рецептор на епидермален фактор на раст (EGFR) произведен од некои клетки на глиобластомот; но, исто така, ги поттикнале CAR-T да произведуваат антитела кои бараат немутирана форма на EGFR, која обично не се произведува од мозочните клетки, но карактеризира многу клетки на глиобластом. Тимот во суштина ги „вооружал“ CAR-T против мутираните и немутираните форми на EGFR со цел да ја заобиколи способноста на глиобластомот да се крие од имунолошката одбрана.

Терапијата била спроведена на тројца возрасни со глиобластом: во рок од неколку дена нивните тумори се намалиле во големина, иако подоцна се повторувале: кај еден од тројцата пациенти, сепак, ракот повторно се проширил повеќе од шест месеци, месеци подоцна по терапијата.

Вториот истражувачки тим предводен од Стивен Багли, невро-онколог на Медицинскиот факултет Перелман на Универзитетот во Пенсилванија, Филаделфија, создал CAR-T кои ги таргетирале и EGFR и еден друг протеин пронајден на глиобластомите, рецептор на интерлеукин-13.

Туморите на мозокот се намалиле кај сите шест третирани пациенти. Кај едно лице, глиобластомот повторно пораснал по еден месец, а кај друг немал прогресија седум месеци; третина го напуштиле испитувањето, а кај преостанатите три пациенти туморите не се прошириле повторно, дури и по помалку од шест месеци од терапијата. Со оглед на тенденцијата на повторување кај овој тумор, засега целта е да се продолжи периодот на одговор на третманот што е можно повеќе.

Клучни зборови: