Здраво ЕМИТЕР!!!
Имам едно прашање за свртницата од звучникот Hi-Fi 120W. Знам дека дебелината на жицата се пресметува како корен од половина од струјата, но како да ја најдам струјата што ќе тече низ тој калем и низ другите калеми? Нетрпеливо чекам одговор.
Милан Коцевски

Формулата d = √(I/2) е само приближна и воопшто не одговара на потребите во нашиов случај - конструирање на калем за свртница. Во ваков случај единствено правилно е дебелината на жицата да се пресметува според два потполно независни критериуми - отпорноста на калемот и оптималната густина на струјата во жицата. Откако ќе ја пресметаме дебелината на жицата независно и по двата критерума, ја одбираме поголемата дебелина на жицата од пресметаните две. Најчесто, најважна е отпорноста на калемот, која не би требало да биде поголема од 0,8 оми за 8-омски звучник, односно 0,4 оми за 4-омски звучник.
Преметката за дебелината на жицата според густината на струјата се базира на термичкиот еквилибриум (рамнотежна состојба) при загревањето на жицата (калемот) заради протокот на струјата и природното ладење. За да не загазиме непотребно во големи пресметки, можеме да го искористиме податокот дека сите светски познати производители на калеми употребуваат жица дебела 1,2 mm за моќности до 300 W, точно 1 mm за моќности до 150 W и 0,85 mm за моќности до 100 W. При ова, мора да се гледа отпорноста на калемот, бидејќи калеми со многу голема индуктивност имаат и голема отпорност! Во такви случаи се користи феритно јадро или јадро од трафо-лимови.
Значи, во нашиот случај (120 W) доволно е да се користи жица дебела 1 mm, но при тоа отпорноста на калемот не смее да надмине 0,8 оми за 8-омски звучник, односно 0,4 оми за 4-омски звучник. Ако ја надминува оваа вредност, тогаш мора да се земе подебела жица.
Јачината на струјата која тече низ калемот за бас-звучникот се пресметува според формулата I = √(P/Z), каде P е моќноста во вати, а Z е номиналната импеданса на звучникот. За нашиов случај се добива максимална струја од 3,9 A за 8-омски звучник, односно 5,5 A за 4-омски звучник. Како што гледате, формулата d = √(I/2) дава преголема дебелина на жицата - дури 1,4 mm за 8-омски звучник, односно 1,7 mm за 4-омски звучник!
Сето претходно кажано за дебелините на жиците се однесуваат само за калеми за бас-звучници. Низ калемите за среднотонците тече приближно двојно помала струја (точната вредност зависи од вкрстувачката фреквенција), додека кај калемите за високотонците тече приближно десет пати помала струја (повторно зависи од фреквенцијата). Тоа значи дека единствен критериум за дебелина на жицата за калемите за среднотонците и високотонците е отпорноста на калемот - и ништо друго! Затоа калемите за високотонците се мотаат со тенка жица.
Владимир Филевски