Почитувани,
Дали има софтвер за обновување (recovery) на избришани податоци (конкретно слики) од мемориска картичка? Сликите се по грешка избришани од мемориската картичка. Дали се избришани преку фотоапаратот или преку компјутер (ако тоа менува нешто) не знам, прашувам во име на пријателка. Ако има софтвер, дали може да се обноват сликите во аматерски услови и која е постапката?
Со почит,
Зоран Јанкулоски
Има повеќе фактори од кои зависи враќањето на избришани слики/датотеки. Дали се избришани преку компјутер, или преку фотоапаратот, дали е форматирана картичката или не, дали бришењето е направено сега скоро или одамна. Во најдобрата ситуација во која сликите можат да се вратат, тоа може да се направи со соодветен софтвер, без софтвер – за жал, ништо.
Има многу такви, едноставни се за користење и интуитивни, дури и нивните бесплатни варијанти би завршиле работа. Кој е најдобар искрено не знам. Може да се пробаат следните:
http://www.recovering-deleted-files.net/
http://www.pandorarecovery.com/
http://www.easeus.com/data-recovery-software/
Неколку совети во ваков случај:
1. Не форматирајте го меморискиот уред, датотеките можеби сè уште се таму, но FAT табелата можеби е само ибришана, па со некој ваков соодветен софтвер таа може да биде освежена, и датотеките повторно да бидат достапни.
2. Не снимајте ништо на тој мемориски уред додека не се обидете да си ги повратите податоците затоа што, иако тие се тука, штом нивната FAT табела е избришана, оперативниот систем го означува како слободно местото на кое се наоѓаат датотеките, па по потреба може нив трајно да ги избрише.
3. Доколку избришаните податоци што сакате да ги повратите се на самиот хард диск и на истата партиција на која е инсталиран оперативниот систем, не правете ништо друго (или правете што е можно помалку) и веднаш пристапете кој враќање на податоците со некој соодветен софтвер. Имено, доколку продолжите да го користите компјутерот и понатаму, тоа може да доведе до бришење на податоците. Како тоа? Пример: Сурфате на интернет, прелистувачот презема привремени датотеки и ги зачувува на истата партиција, оперативниот систем може да одреди да ги зачува тие привремени датотеки на местото каде што се наоѓаат веќе избришаните затоа што ние бришејќи ги, сме го означиле за слободно местото на кое тие се наоѓале, па така тие можат да бидат трајно избришани.
Се надевам дека нешто од советите ќе Ви биде од корист и дека ќе си ги вратите сликите. Се разбира, најдобро е да се прави копија и да не дојде до вакво нешто, но кога веќе се случило, се надеваме дека сепак, може нешто да се спаси.
Александар Илиоски
Нема врска дали е избришано со самиот апарат или на компјутер. Тоа што е битно е по бришењето да немало друг запис на картичката, бидејќи со тоа ТРАЈНО ќе биде избришан претходниот запис (конкретно, тој што се "изгубил"). Самата природа на бришење запис е таква што податокот всушност не се брише трајно, туку се брише, ај да се изразиме така (да не почнуваме технички семинар на таа тема), само податокот за негово постоење на дискот/картичката. Со обичното бришење – DELETE, се дава информација на оперативниот систем дека тој дел од дискот/картичката е слободен за нов запис, и дури кога на тоа место ќе се презапише нов податок, претходниот трајно се губи.
Која било програма од типот на File Scavenger, Get Data Back, Easy Recovery, Recover my files или слична, може да послужи за враќање на избришаните податоци. По инсталацијата на софтверот, пожелно е, пред да започнеме со постапката за враќање на избришаните податоци, да се прочита и да се проучи упатството или менито help со кој располага програмата.
Самата постапка во основа е иста, но интерфејсот варира од програма до програма. Кај некои програми постапката е упростена (помалку чекори), но крајниот резултат е ист. Значи, најнапред се врши скенирање на хардверот и се пронаоѓаат сите приклучени хард дискови, USB-уреди, мемориски картички и сл. Тука треба да се има предвид дека некои програми не овозможуваат враќање од мемориски картички и/или USB.
Откако ќе се изврши проверка на хардверот, се покажуваат сите пронајдени дискови, картички, USB. Се избира уредот од кој сакаме да се вратат податоците, кај некои се бира и системот на датотеки (FAT, FAT32 или NTFS), што може да биде кочница доколку немате поим каков систем на датотеки имал уредот. Ако не се знае, постои опција (пак во зависност од софтверот) RAW RECOVERY, а некои програми овозможуваат враќање и ако не се наведе системот на датотеки.
Програмата File Scavenger нема да Ви додева со чекори од типот за каква хаварија се работи (бришење, форматирање, нечитливост и слично), но кај Get Data Back и Easy Recovery, тоа е еден од чекорите. Понатаму, некоја програма нуди (некоја пак не) да се избегне враќање на податоците што сте ги избришале свесно, но тоа во случај на несакано форматирање, или губење на MBR или слична хаварија.
Наредниот чекор е исчитувањето на уредот и листање на пронајдените податоци. Ги бирате/маркирате тие што сакате да Ви бидат вратени (или пак бирате да се врати се) и бирате локација на дискот каде да се снимат. Таа локација МОРА да биде на друг диск или партиција, не на таа од која се читаат!
Е сега, колку ќе биде успешна операцијата на спасување, е мала лотарија. Најлесно страдаат слики и аудио/видеозаписи, односно најголем процент на неуспешно враќање е токму кај нив. Секако, тоа зависи и од самата хаварија. Во вашиот случај постојат големи шанси да ви бидат успешно вратени избришаните фотографии, бидејќи говориме за обично бришење (DELETE), ако добро Ве разбрав.
Крајно, постојат и специјализирани лаборатории во Белград и Загреб за враќање податоци, кои имаат и соодветна опрема, уреди, лаборатории со HEPA 100 филтри. Не е баш евтино, но не и прескапо. Последна опција доколку податоците се навистина до таа мера битни.
Поздрав, и со среќа.
Зоран Ивановски
Најнапред многу ве поздравувам и ви пожелувам уште многу години успешна работа.
Јас сум повеќегодишен "емитерџија", кој досега со успех има составувано повеќе транзисторски засилувачи според написите на "Емитер", но немам искуство со лампашки засилувачи.
Имено, имам едно прашање до вас, мојот брат-музичар неколку години користи лампашки засилувач Marshall JCM 800. Досега овој засилувач не се расипал, освен што еднаш се менувани ослабените ламби EL34. Но, пред некој ден, на тонска проба пред концерт се случи братот тој засилувач, кој се имаше загревано повеќе од десет минути, по вклучувањето на "стенд бај" прекинувачот да го работи само минута-две без звучник (недовлезен џек на долниот дел од големата звучна кутија), од тоа засилувачот не работел, а од самиот засилувач се слушал само некој чуден шум при секој отсвирен акорд на електричната гитара. Бидејќи мислел дека проблем прави еден од гитарските кабли, кој одпорано понекогаш му прекинувал, продолжил со отсвирување на гитарски рифови, со надеж дека ќе проработи, сè додека не забележал дека не е добро приклучен џекот на звучната кутија.
По таа случка, тонот од засилувачот е многу послаб и поразличен од порано. Се обидовме со друга иста звучна кутија и со нови ламби и диоди во исправувачот, испитани се и сите отпорници и кондензатори, но без резултат. Јас со сета претпазливост поради високите напони во засилувачот ги измерив сите еднонасочни напони според шемата и констатирав дека се во дозволените граници на толеранција.
Ве молам ако сте во можност да ми одговорите што е оштетено на засилувачот кој неколку минути работел без звучници, бидејќи знам дека стручните соработници на "Емитер" имаат искуство со лампашките засилувачи.
Дејан Павловски од Битола
Ви благодариме на убавите желби и Ви честитаме за успешно изработените проекти.
Засилувачите со електронски цевки имаат излезен трансформатор кој може да настрада ако нема приклучено потрошувач (звучник) на него. Исто така, ако излезот е кусо споен, повторно страда излезниот трансформатор. И двата случаја се можни ако конекторот не е до крај притиснат во гнездото, така што најверојатно излезниот трансформатор делумно изгорел (некои секции од некоја намотка). Под претпоставка дека сè друго е исправно, единствено решение е да се премота излезниот трансформатор.
За груба проверка дали е исправен трансформаторот, прво (при исклучен засилувач!) треба да се извадат сите EL34, а потоа омски да се испита примарот преку мерење на отпорноста на двете намотки одделно. Marshall JCM 800 го има во неколку различни верзии, но сите се во класичен push-pull спој со пентоди. Според тоа, двата примара се без ултралинеарен извод, така што на примарната страна има само три жици – два краја од двете примарни намотки (што одат кон анодите од пентодите EL34) и еден заеднички извод. Тие примари се идентични и ако се исправни, треба да дадат иста отпорност мерено во однос на средниот извод. Ако отпорноста им е иста, тоа сè уште не е гаранција дека се исправни, бидејќи мерењето го правиме со мал напон. Уште попроблематичен за анализа е секундарот, кој има изводи за 4, 8 и 16 оми. Изводот за негативната повратна врска се зема од изводот за 8 оми.
За понатамошна анализа мора да се употреби извор на синусен напон (тест CD, wav фајл од компјутер или сигнал-генератор) кој ќе се приклучи на влезот од засилувачот. Бидете внимателни, бидеќи сите овие извори се многу посилни од сигналот на гитарата, така што треба да бидат добро атенуирани, речиси на минимум. Ако имате можност, употребете и осцилоскоп. Приклучете отпорник од околу 16 оми и 100 вати (паралелно-сериска врска на неколку отпорници) на излезната намотка означена со 16 оми. Ставете ги назад пентодите EL34, вклучете го засилувачот, почекајте минута-две да се загрее и пуштете го тест-сигналот. Прво измерете го напонот на секој од двата примара во однос на масата. Овој напон е пулсирачки еднонасочен, но волтметарот поставете го на наизменичното подрачје. Напоните треба да бидат исти. Ако не се исти,тогаш проблемот може и да не е во трансформаторот, туку некаде претходно во засилувачот. За да се елиминира едната можност, заменете ги меѓусебно жиците од примарот (при исклучен засилувач!) до анодите на пентодите, додека заедничкиот извод си останува непроменет. Ако сигналот останува ист на истиот примар, тогаш проблемот е во примарот на трансформаторот. Ако примарите се исправни, на секундарните изводи од трансформаторот треба да ги добиете следниве наизменични напони (релативно во однос на изводот за 16 оми):
100 % на 16 оми
70,7 % на 8 оми
50 % на 4 оми.
Ако сигналот на секундарите е различен од дадените вредности (толеранција од 5% е нормална!), тогаш проблемот е во секундарите на трансформаторот.
Владимир Филевски
Здраво Емитер,
Благодарам за едноставните, но одлични проекти во изминатите 2 броја на Емитер: "Контролор на ниво на течности" и "Универзален терморегулатор". Засега, сакам да го изработам првиот проект бидејќи имам намера да поставам резервоар за вода во мојата викендичка и со тоа да ги намалам редовните проблеми, кои постојано ги имам во снабдувањето со вода. При проверката кои електронски компоненти ги имам, а кои треба да ги набавам, забележав дека во двата проекта се користи ист релеј, но изводите на релејот во првиот проект се обратно поставени од оние во вториот. Кој распоред на контактите е правилен?
Петар Георгиевски од Скопје,
Благодарам за пофалбите и се надевам дека и во иднина во Емитер ќе има уште многу проекти кои ќе ја поттикнат Вашата желба за градба на проекти во електрониката. Благодарам и за забелешката, за која имав намера да пишувам во претходните изданија на Емитер, но ете не се нашло простор и време за тоа!
Во основа, и двата распореда на контактите на релеите се исправни! Имено, тука морам да напоменам дека кај релеите од типот TRM30 наидуваме на 3 типа изводи: првиот е претставен во проектот "Едноставен контролор на ниво на течности во резервоари" (стр. 60 од Емитер 10/12), вториот во проектот "Универзален терморегулатор" (стр. 50 од Емитер 11/12), а третиот е со среден извод на страна! Кога општо ќе се земе, тоа и не е некој проблем бидејќи изводите се тука, разликата е во нивното точно бележење за конкретен модел од групата релеи од типот TRM30.
Затоа, на сите оние што имаат намера да ги реализираат овие проекти (а и други кои содржат релеј од овој тип), им препорачувам да измерат со ом-метар каква варијанта на изводи има нивниот релеј пред да го приклучат на фазата од градската мрежа и кон потрошувачот (товар – Load).
Емилијан Иљоски
Почитувани,
Дали ќе можете да објавите некоја статија за тоа како да изработиме полнач за акумулатор од обично напојување од компјутер или да ми кажете кои делови треба да ги променам за повратната врска од акумулаторот?
Благодам однапред,
Сашо Дамчески
Не само што не може од импулсно напојување од компјутер да се добие доволно струја за полнење акумулатори без да се смени или да се "преработи" импулсниот трансформатор – што е тешко изводливо во аматерски услови, туку и самата употреба на импулсни напојувања за полнење акумулатори без соодветни кола за заштита е многу опасна!
Кога се работи за оловни акумулатори за автомобили, тие навистина можат да се претворат во вистинска бомба во содејство со импулсно напојување доколку не работи прецизно регулацијата и ако не се мониторира температурата на киселината! А да не зборуваме што би се случило при дефект на напојувањето кога, поради концептот на импулсното напојување од компјутер, возможно е да добиеме дури и 5 пати поголем напон на излезот (односно 60V) – со толкав напон, сигурно следува уништување на акумулаторот!
Затоа, за полнење оловен акумулатор, најдобро е да направите класичен полнач – разгледајте некои од многуте проекти на оваа тема објавени во Емитер, на пример, тие во броевите 9 и 10/2006, 4/2004, 9-12/2000 и 3/2009:
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1002
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=930
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=1934
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=2895
https://emiter.com.mk/poveke.php?napis_id=259.
Емилијан Иљоски
Здраво Емитер,
Сакам да направам напојување со регулација на напон, па набавив неколку интегрирани кола LM338, но никако не успева да ми проработи уредот, иако го врзувам исто како уредот што го имам направено од поодамна, кој верно си ја врши работата и ден-денеска. Откако забележав дека има некоја разлика во знаците на интегрираното коло од мојот прв уред и на интегрираните кола со кои се мачам да го составам новото напојување, почнав да се сомневам дека можеби интегрираните кола имаат различен распоред на пиновите. Сите знаци на стариот интегралец се JM93RL LM338T P+, додека на новиот се JM95RG LM338T.
Дали ќе можете да ми помогнете да го решам овој проблем?
Поздрав,
Столе Јовановски
Најверојатно се работи за фалсификувани примероци на LM338T. Фалсификуваните електронски компоненти во последните десетина години претставуваат проблем број 1 на глобално ниво! Додека фалсикуваните компоненти од деведесеттите години на минатиот век беа без исклучок "препечатени", но сосема функционални компоненти од источниот блок, фалсификатите од 21-от век се компоненти со сомнително потекло, а некои од нив воопшто ја немаат ни функцијата за која се наменети. Потеклото на овие компоненти е претежно од Кина, а во последно време има примери на масовно фалсификување и од Индија.
Како да препознаеме фалсификувана компонента? Тоа не е ни малку лесна работа, и основно е да знаеме каков е физичкиот изглед на оригиналната компонента, а и да знаеме која компонента од кого е произведена, како и сериите што производителот ги пуштил во оптек. Повеќе од тоа, постојат серии од реномирани производители кои не се пуштени во продажба, главно поради лош квалитет и несовпаѓање со декларираните карактеристики. Тие обично завршуваат на отпад, а некои од нив бесправно доспеваат и на редовниот пазар преку таканаречената "електронска мафија", за која се цени дека влече корени од Југоисточна Азија.
Информација за начинот на бележење на сериите имаме во техничките податоци (datasheet) на производот, додека информација затоа кои серии се исфрлени од оптек обично се добива преку соопштенија на производителот. Се разбира, сите овие информации одредени фирми систематски ги бележат и издаваат соодветни билтени за состојбата со фалсификувани компоненти и други релевантни податоци кои се од помош при разоткривањето на фалсификатите. Работата е толку сериозна, што во "големите" универзитети во кои се изучува електрониката, во последните неколку години масовно се отвораат катедри специјализирани за оваа намена, а ги имаме и првите специјалисти: "Electronics counterfeit engineers", односно инженери по електроника, специјалисти за фалсификувани компоненти.
Се разбира, оваа специјалност е многу конјуктивна, и на светско ниво има голем недостаток на вакви експерти. За среќа, пред вас имате еден таков со длабоко познавање на проблематиката и 30-годишно искуство, како и со енциклопедиско познавање на повеќе генерации електронски компоненти. Па, да преминеме на работа:
Лиценцата за производство на LM338 е сопственост на бившиот National Semiconductors (сега Texas instruments). Таа е отстапена на ST Microelectronics, но тој го произведува само во пакување TO-3 со ознака LM338K. Таа е исто така отстапена на Linear Technologies, но оваа фирма го произведува во пакување TO-3 со ознака LM338AK(K) и во TO-3P со ознака LM338P, значи и тие немаат производ со суфикс T, односно спакуван во куќиште TO220. Слична е и состојбата со англиската фирма Semelab на TT electronics. Постојат уште неколку фирми кои ја произведуваат оваа компонента или тоа го правеле во минатото, но тие не ја бележат со префиксот LM туку со uA (Signetics, Raytheon), T(Toshiba) или IP (Semelab). Значи, LM338T може само да биде производ на бившиот National semiconductors и треба да го има на себе познатиот знак на оваа фирма и, ако се работи за производ произведен по 1997, сите ознаки треба да се изгравирани, постарите верзии користат светлосива – сребреникава боја за ознаките. Лиената пластика е со нешто посветла мат-црна боја.
Од друга страна, анализирајќи го серискиот број JM95RG, тој навистина е на National Semiconductors, но во оваа серија произведено е интегралното коло LM2576S, а не LM338T! Ова конечно потврдува дека производот е фалсификат!
На крај, ако компонентата е фалсификат, тоа не значи дека компонентата не е исправна и дека не ја извршува предвидената функција! LM338T лесно се мери: ако е исправен и правилно поларизиран, напонот од излезот до ногарката "adj" треба да е фиксен: 1,2V; останатиот, трет приклучок е влез! Инаку, LM338T има еден-единствен распоред на изводите: гледајќи од страна на натписите, имаме од лево кон десно: adj, Uout, Uin.
Емилијан Иљоски
Почитувани,
Треба да го пуштам домашниот систем за парно греење, па ми треба помош околу полнењето на инсталацијата со вода. Значи, како целосно оди постапката за прво полнење вода.
Инсталацијата има вода, но се сомневам дека ќе треба да дополнувам.
Еве што има од инструменти. Имам манометар поставен на висина на доводната (долната цевка) на котелот, кој е во подрум. Има термометар поставен во одводната (горната цевка) на котелот. Подрумот е висок 2,6 метри, приземјето е 2,6m и има кат. Тоа значи дека горниот вентил на горните радијатори е некаде на 6m висина. На ладно манометарот покажува 0,6 бари (не е многу прецизен) и мислам дека оваа бројка е ОК. На првото пуштање на манометарот добив околу 2,1 бари, а на термометарот околу 50 степени. Денес кога го пуштив, не можеше да крене притисок на 1,5 бари при многу силен оган. Да напоменам дека на првото пуштање испуштав воздух од сите радијатори. Денес привремено ја изгасив пумпата и така испуштав воздух само на горните радијатори, но не добив добар млаз.
Прашањето ми е како да знам дека количеството вода во системот е добро, односно ме интересира целата постапка за прво пуштање сопствен систем за парно греење.
Со почит,
Крсте Кирилов
Дијагностика на проблемот не е во количеството вода во системот, туку проблемот е тоа што имате воздух во инсталацијата на парното, па затоа, кога парното ќе дигне температура, воздухот се движи како стрела и создава шум кој е предизвикан од многу брзото струење на воздухот. Да не ве чуди тоа што системот сега не кренал толку температура и притисок, затоа што сега времето е ладно и се троши температурата во радијаторите. Инаку, температурата и притисокот во парното се врзани правопропорционално p•V = R•T, каде што p - притисок V - волумен R - константа T - температура. Равенкава значи: Кога ќе почне греењето, како расте темпаратурата, ќе расте и притисокот, но ограничувањето на притисокот е на три бари бидејќи тогаш пропушта сигурносниот вентил. Ова ќе се случи некаде на 85 до 90 степени, кога водата ќе почне да испарува и притисокот нагло ќе порасне на 3 бари, што е и нормално. Да не се чудите што кажувам дека водата испарува на 85-90 степени, тоа е затоа што горните слоеви од котелот имаат различна температура од тие во дното на котелот, па така, ако термометарот покажува 85-90 степени, тогаш горните слоеви се веќе на 100 степени (топлата вода секогаш се качува во горните слоеви – полесна е) и затоа водата всушност почнува да испарува кога термометарот ќе покаже 85 степени.
Решение на проблемот: Првата финта која мајсторите не ви ја кажале при местење на парното е тоа што радијаторите треба да бидат наместени со пад (неливелирани), и тоа задната страна од кај вентилчето за испуштање на воздухот треба да биде повисока. Само ако се така наместени, радијаторите комплетно ќе можете да го испуштите воздухот од радијаторите, во обратен случај постојано ќе се заробува воздух во нив и ќе се добива она струење со шум. Второ, проверете да не имате слепи водови во кои ќе се збива воздух и доколку имате такви, тие мора да завршат со испуст (мини-вентил) за да се испушти воздухот.
Моја препорака е кога го полните системот со вода, да го оставите да се полни сè до три бари т.е. додека не се отвори сигурносниот вентил (внимавајте сигурносниот вентил да биде приклучен на канализација за да не предизвика штета ако пропушти вода слободно), па така делумно ќе се испразни воздухот, а потоа преминете на испуштање воздух од радијаторите и спуштете го притисокот до 1,5 бари. Сигурносниот вентил со сигурност ќе се отвори и ќе пропушти вода бидејќи тој отвора на 3 бара, а притисокот од водоводот е 4 бари. Веројатно имате ставено експанзиска боца, и таа треба да биде некаде 10 – 12 литри, што задоволува за два ката. Висината на катовите која сте ја навеле и количината вода која е во системот, т.е. дали манометарот ќе покаже 0,6 или 1 бар воопшто не е важно – системот треба да функционира добро и во двата случаја. Одредено решение за да не се слуша шумолење на водата е да го зголемите притисокот на 1,5 до 1,8 бари, т.е. да имате поголем притисок кој го збива воздухот во џебовите, па така тој да не може да почне со струење толку лесно (притиснат е во ќоше). Ова зголемување на притисокот можеби ќе го реши проблемот со струење на воздухот во инсталацијата, но постојано ке брчат радијаторите ако не се правилно наместени т.е. ако имаат воздух кај вентилот, цело време ќе се слуша звук (шуштење како кога тече вода од чешма). И за крај, немојте да ги загревате котелот или шпоретот нагло и веднаш вклучете ја пумпата за да се загрева целокупната вода во системот зашто ако нагло почнат да вријат горните слоеви топла вода, може пак да се јави струење на водата.
Сумарно, мој совет: Прво кренете го притисокот на 1,5 бари или повеќе (нема никаква опасност ако системот има сигурносен вентил кој е поврзан на канализација) и полека загревајте го котелот, па ќе видите дали ќе се појави шумолење. Ако сè е во ред, тогаш работете го системот на тој притисок. Ако, пак, повторно се јавува шумолење, тогаш ставете либела на радијаторите и на нивните држачи дајте им пад како што опишав погоре, а потоа испуштајте воздух.
Мики Крстевски
Почитувани, Во минатиот број на Емитер (ноември 2011) под наслов "Макинова 2011 го допре дното" авторот на написот изјавува огромна зачуденост како може едно перпетуум-мобиле да добие Сребрена плакета на Макинова 2011, бидејќи според ноговите сознанија такво нешто не е можно. Како автор на Генераторот на слободна енергија, чувствувам за потреба да им објаснам на читателите за што се работи, па тие самите нека одлучат дали е тоа можно или не. Точно е дека генераторот треба да дава поголема енергија отколку што е вложено, но треба да се има предвид дека главниот дел на генераторот, кој е еден кружен диск, притоа ќе ја намали својата енергија/маса. Со други зборови станува збор за претворање на масата во енергија, односно од еден вид на енергија во друг. Се работи за маханички ефект, така што намалувањето на масата не значи намалување на бројот на атоми или молекули на дискот, туку целиот диск ќе има намалена енергија. Имено, според квантната теорија енергијата е пропорционална со фреквенцијата, па во таа смисла и намалувањето на фреквенцијата доведува до помала енергија односно маса на дискот. Според тоа не станува збор за нарушување на законот за запазување на енергијата, вклучувајќи ја и масата како еден вид енергија. Да напоменам и тоа дека вакво претворање на маса во енергија не е ново. При хемиските процеси доаѓа до таков феномен, а промената на масата притоа е занемарлива. Втор пример на такво претворање се нуклеарните реакции, каде уште подрастично доаѓа до промена на хемискиот состав. Генераторот на слободна енергија предложен на Макинова 2011 ја има таа предност што не доаѓа до никаква промена во хемискиот состав и постапката може да се повтори практично неограничен број пати. По стотици или илјади години може да се констатира намалување на масата на дискот или поопшто промена на неговите физички својства. Механичкиот ефект кој е искористен во овој генератор е нобјаснив со помош на нашиот упростен модел на просторот, туку е најпрво теоретски предвиден со пософистициран пристап кон поимот за простор. Потоа тој механички ефект како феномен е констатиран и експериментално (во домашни услови), а снимка од експериментот е презентирана на Макинова 2011.
Костадин Тренчевски, автор на "Генераторот на слободна енергија" на Макинова 2011
Почитуван г. Тренчевски, Мојата критика во споменатиот текст се однесува на политиката на МАКИНОВА, а не на Вас. Во мојот текст воопшто не е спомнато Вашето име, ниту називот на Вашиот уред. Што се однесува до Вашите објаснувања, тие воопшто не држат! Вашата аналогија со хемиските или нуклеарните процеси не е точна, затоа што хемискиот состав на Вашиот диск не претрпува никаква промена! Понатаму, спомнувате некаква промена на фреквенцијата, но не ми е јасно на што се однесува – материјален објект (диск) нема некаква "сопствена фреквенција", освен ако не мислите на сопствената температура на дискот, која зрачи како топлотен (инфрацрвен) електромагнетен бран со одредена фреквенција. Но промената на таа фреквенција би значела дека температурата на дискот се променила, а тоа сигурно не се случува со Вашиот диск! Вашето теоретско објаснување од кое го извлекувате принципот на работа на "Генераторот на слободна енергија" е само теорија која допрва треба да се докаже, а овде зборуваме за практични, лесно опипливи физички ефекти. Ефектот кој беше презентиран на МАКИНОВА 2011 со видеоснимка (од експериментот) многу лесно може да се објасни со други, обични и сосема прозаични причини. Освен тоа, ефектот и силата кои произлегуваат од Вашата теорија досега не се забележани во севкупната историја на машинството, а барем таму има безброј примери на кои тоа би се покажало – целото машинство, со сите свои гранки, почива на ротациони дискови кои забрзуваат и успоруваат. Можеби не сте знаеле, но во машинството детално се испитуваат дури и најмалите сили кои се појавуваат кај машините – особено оние со мегаватна моќност (!), па така запчаниците и лежиштата се анализираат под електронски микроскоп (!) и се бараат и најмалите траги на абразија која доаѓа од непредвидени сили (аксијални и радијални сили, нецентрираност, вибрации,...). Таква сила каква што Вие ја опишувате, до сега не е забележана ниту кај машини со мегаватна моќност, а според Вашата теорија таа сила би била значаен дел од таа мегаватна моќност, во текот на забрзување и успорување на дискот. Такви моќни сили би предизвикале кршење на лежишта, осовини и запчаници, а такво нешто досега не е забележано! Вашето клучно објаснување е дека енергијата што ја генерира Вашиот "Генератор на слободна енергија" доаѓа од намалувањето на масата на дискот. Неточноста на овој Ваш став ќе го докажам со следново: Ако "вишокот" на енергија доаѓа од намалувањето на масата на Вашиот диск (според формулата E=mc2), тогаш тоа намалување на масата може да произлезе само> од овие две причини: 1. Се намалил бројот на атомите (молекулите) од материјалот од дискот; 2. Бројот на атоми (молекули) од дискот останал ист, а им се намалила нивната маса. Иако не е сосема јасно кажано од Ваша страна, мислам дека и Вие сметате дека причината под број 1 не е валидна, но сепак да прецизирам: објаснувањето под број 1 не држи, затоа што тоа би значело дека некои атоми (молекули) од дискот ќе исчезнат – претворајќи се во механичка (!?) енергија! Настрана тоа што такво спонтано исчезнување атоми досега не е забележано во историјата на физиката или хемијата, проблемот е во следново: кој и како (по кое правило?) одлучува кои атоми од дискот ќе останат, а кои ќе исчезнат – претворајќи ги во енергија? Во недостаток на каков било физички закон што би го објаснил тоа, на памет ми доаѓа само еден можен одговор – Бог, по само нему сфатливо правило. Но за несреќа – јас сум атеист! Објаснувањето под број 2 е во спротивност со сите физички закони и со сите експериментални набљудувања, кои докажуваат дека масата на атомот (од одреден изотоп - елемент) е константа! На пример, масата на атомот на железо (од кој е изработен дискот) е непроменлива – не постојат различни маси на атом од железо (зборуваме за еден ист изотоп)! Ако масата на некој атом се променила, тоа би значело дека се променила масата на неговите протони или неутрони или електрони (или траекторијата на нивните орбити), а такво нешто досега не е забележано – масата на протонот или неутронот е физичка константа (при константна брзина)! На крај, да потсетам на едно мудра тактика на сите патентни заводи во светот: ако некој се обиде да патентира перпетуум-мобиле, патентниот завод бара од пронаоѓачот прво да демонстрира практично изработен, функционален прототип! Нема потреба да кажам, но сепак еве – досега во целиот свет не е доделен ниту еден патент за перпетуум-мобиле, затоа што, погодувате, никој досега не прикажал перептуум-мобиле што функционира! Но некои се досетиле, па во патентните пријави воопшто не го споменуваат зборот "перпетуум-мобиле", туку "генератор на енергија". Тоа всушност е исто, но сепак без проблеми проаѓа кај патентите заводи. Но не и кај мене – јас и понатаму барам да ми се демонстрира прототип на "генератор на (слободна) енергија", кој навистина ќе функционира и ќе заврши некоја корисна работа! На пример, да генерира доволно енергија да ми свари еден чај (кафе не пијам), или да генерира доволно енергија за автомобилот да ме однесе до Охрид (или барем до Велес). Додека не се случи тоа, јас сум во право, а Вие – не! Hic Rhodus, hic salta!
Владимир Филевски
Го прочитав одговорот на писмото за авторските права (објавен во Емитер 10/11), и ви испраќам линк од интернет страница (http://www.electronics-lab.com/projects/power/001/index.html) за еден од многуте проекти што Славко Стојковски ги има преземено од интернет. Станува збор за стабилизираниот извор од Емитер 3/05. Исто така и стабилизаторот со LM723 од бројот 1/08 го има на интернет со истата плочка, а единствена разлика е тоа што вашиот соработник има додадено отпорник и диода, другото сè е исто. Исто така и други луѓе имаат кажувано како наоѓале шеми што биле претходно објавувани на интернет.
Бојан Јаневски, преку и-меил
Одговорот сте го прочитале, но по сè изгледа не сте го разбрале. Поентата на тој одговор е дека за шеми (електронски конструкции) какви што вообичаено се објавуваат во ЕМИТЕР и во другите популарни списанија за електроника (наука и техника), веројатноста дека се под патентна заштита речиси и не постои, затоа што најчесто станува збор за шеми од каталозите (datasheets) на производителите на ИК или за шеми во кои се искомбинирани основните електронски кола или, пак, за постари шеми за кои патентните права се одамна истечени. Таков е случајот и со овие две шеми кои ги посочувате. Едно толку едноставно коло како што е сериски стабилизатор со LM723 зајакнат со моќен транзистор го има во сите учебници за електроника и се учи уште во средно електротехничко школо. Оваа шема и плочка се познати повеќе од 40 години, пред да бидат измислени интернетот и персоналниот компјутер! Производителот на LM723 уште тогаш ги објавил сите основни варијанти на употреба на нивниот интегралец заедно со нацрти за печатени плочки, а сето тоа е јавно објавено (отпечатено) и дадено на СЛОБОДНА употреба на сите заинтересирани! Логиката зад оваа навидум неверојатна великодушност е најобичен профит! Ако заинтересираните добијат разработена и испитана шема и плочка која одлично работи, тие од заинтересирани љубопитници стануваат верни купувачи на LM723! Исто постапуваат сите производители на електронски компоненти во светот - нивни експерти разработуваат цели шеми и плочки и тоа го даваат како datasheet, application note и сл. на бесплатно користење на сите. Тешко дека денес некој ќе смисли некој нов и досега невиден склоп (шема) и плочка, нешто што на тие експерти не им текнало претходно, особено кога станува збор за нешто толку едноставно како што е обичен сериски напонски стабилизатор со LM723 и моќен транзистор. Оваа шема ја има во сите книги за основна електроника, задолжително се објавува во сите списанија за електроника во светот, па така и во ЕМИТЕР. Но тоа воопшто не значи дека авторот на средношколскиот учебник по електроника (или авторот на текстот во ЕМИТЕР) направил плагијат со тоа што ја објавил шемата и плочката за сериски напонски регулатор и што објаснил како тоа функционира. Слична ситуација е и со проектот од посочената интернет страница – таа иста шема и плочка сум ги видел пред повеќе од 25 години на друго место (во некое од тогашните списанија Elektor, EPE, ELV, Радиоаматер, САМ...). Впрочем, таа шема претставува една варијанта на класичните решенија за напонска и струјна регулација со помош на операциски засилувачи, што се познати повеќе од 40 години. Претходно кажаното е доволно за да сфатите дека не станува збор за неовластено користење и повреда на нечии патентни или други права. Но, можеби Вашата реакција не е заради патентните права туку затоа што очекувате во ЕМИТЕР да има само оригинални конструкции од неговите соработници? Во тој случај Вие (и "другите луѓе" кои ги спомнувате) имате погрешна претстава за функцијата и содржините на списанијата за популаризација на науката и техниката. Главната улога на списанијата за популаризација на науката и техниката, во кои спаѓа и ЕМИТЕР, е да пренесуваат веќе познати работи на заинтересираните читатели, работи кои некој претходно ги пронашол или измислил и ги објавил некаде на друго место. Тоа не значи дека тоа е плагијат и дека тие списанија крадат сè што ќе стигнат! Дури и во Scientific American, најпознатото и најстарото светско списание за популаризација на науката, никогаш нема претставување на нови, до тогаш непознати откритија. Новите откритија прво се објавуваат во научните списанија, како што се Nature или Astrophysical Journal, а по некој месец истите тие научни трудови се претставуваат на поедноставен и популарен начин во Scientific American. Тоа не е плагијат! На истиот начин се претставува и електрониката во ЕМИТЕР, Elektor, Everyday Practical Electronics и во секое друго слично списание во светот - таму нема нови откритија, туку само преџвакани, познати работи. На пример, во ЕМИТЕР (или во Scienific American) сте прочитале вест за откритие за некоја интересна екстрасоларна планета и детално објаснување околу тоа. Зарем мислите дека авторот на тој текст мора да биде само астрономот кој ја открил таа планета, и никој друг? Всушност, тој астроном ќе го објави своето откритие во научното астрономско списание Astrophysical Journal, кое го читаат неговите стручни колеги. Но јазикот, податоците и стилот на пишување во Astrophysical Journal не се за обична публика. Тука на сцена стапуваат списанијата како ЕМИТЕР (или Scientific American) кои високостручниот текст напишан со строго научен јазик ќе го преведат, упростат и адаптираат на многу пониско ниво. Така преработената информација не е плагијат, како што мислите Вие! Како инаку ќе се пренесуваат низ светот вестите за најновите астрономски откритија, ако нема новинари и списанија кои комплицираната научна информација ќе ја пренесат поедноставено на пошироката публика? Со електрониката е слично. Еве на пример, некаде постои некаква шема на интернет, која обично доаѓа без никакви објаснувања, или евентуално само со неколку реченици на англиски јазик. Колкава е нејзината употребна вредност за обичниот македонски електроничар (посетител на интернет)? Многу мала, а уште е помала ако електроничарот не знае добро англиски. А сега разгледајте го овој пример: некој македонски ентузијаст практично ја реализирал таа иста шема, напишал текст (на македонски!) во кој детално го објаснил начинот на функционирање на шемата, нагодувањето, своите практични искуства и сето тоа го објавил во ЕМИТЕР. Колкава е сега вредноста на таа шема? Голема, се разбира! Иако ја содржи истата шема, тој напис веќе не е плагијат туку сопствен авторски труд – токму заради внесениот сопствен труд на авторот. Како Вие ќе ги окарактеризирате сопствените проекти на авторите во ЕМИТЕР, на пример проектот за картинг на нашиот соработник Томе Скендеровски? Дали тоа е плагијат, бидејќи картинзи постојат многу одамна и сите тие имаат четири тркала, мотор и волан, меѓусебно поврзани на единствениот можен начин? Или, како Вие ќе го окарактеризирате мојот проект во ЕМИТЕР "100 W филтер-засилувач за сабвуфер"? Тој содржи интегралец TDA7294 што го измислил некој друг, шемата е 90% иста како од оригиналниот datasheet (го има на интернет!), а целата шема во глобала всушност е обичен активен филтер што го пронашле R. P. Sallen и E. L. Key во 1955 година. Дали ова е плагијат? Да резимираме – во популарните научно-технички книги и списанија (вклучувајќи го и ЕМИТЕР) се објавуваат четири типа на написи, кои во општ случај не се плагијати:
1. Текстови за едукација, во кои се прикажуваат одамна познати шеми (или одамна познати работи од астрономијата, физиката, машинството...), со детални објаснувања за почетниците;
2. Сопствени авторски проекти, во кои се користат познати елементарни склопови (стабилизатор на напон, диференцијален засилувач, push-pull и сл.), но составени во една функционална целина според замисла на авторот;
3. Информации, објаснувања и коментари за најновите достигнувања и откритија од некоја научно-техничка област, кои не се откриени од авторот на текстот.
4. Информации за најнови производи и настани од науката и техниката.
Во ЕМИТЕР (и во некои ретки други популарни списанија) понекогаш навистина се објавуваат потполно нови, дотогаш невидени откритија (како во рубриката Еурека во ЕМИТЕР), но тоа не ја менува поентата на претходно кажаното.
Што се однесува до електронските конструкции кои се објавуваат во ЕМИТЕР, дел од нив влегуваат во првата категорија (кога се направени според позната, претходно објавена шема), а дел во втората категорија – сопствени авторски конструкции. Вака е во сите списанија за електроника, па дури и во светски најпознатото и најценетото списание за електроника Elektor. Секако, во Elektor има поголем процент на сопствени авторски проекти отколку во ЕМИТЕР но, сепак, во тој сегмент ЕМИТЕР не заостанува многу. А ако се земат предвид условите во кои егзистира ЕМИТЕР, како и бројот на електроничари во Македонија, тогаш со бројот на сопствени авторски проекти можеме да бидеме повеќе од задоволни.
На крај, на сите луѓе кои немаат друга попаметна работа освен да бараат "влакно во јајцето", би можеле да им препорачаме: Наместо лагодни сеирџиски обвинувања од фотелја пред компјутер, да седнат на работна маса и практично да направат некој проект, по сопствена шема или по некоја веќе позната шема, да ги нацртаат сите потребни цртежи, вклучително и дизајнот на печатената плочка и сето тоа добро да го објаснат на неколку страници текст. Со други зборови, да достават до ЕМИТЕР комплетен напис за проектот, а ние ветуваме дека ќе го објавиме и ќе им исплатиме хонорар. Ако не го направат тоа, ќе сметаме дека тие исти "сеирџии" не се способни да сработат ниту наједноставно проектче за објавување во ЕМИТЕР или се плашат дека некој друг "сеирџија" ќе ги критикува за плагијат, за лошо реализиран или лошо презентиран проект! Најпосле, ако не сакаат во ЕМИТЕР, може да го објават својот проект каде било, ама конечно нека се фатат за работа, а не само неосновано да критикуваат други.
Владимир Филевски и Слободан Таневски
Од нашиот читател Душан Кичевчанец од Тетово добивме едно подолго писмо во кое, меѓу другото, ги искажува своите размислувања и сугестии во врска со некои од објавените проекти. Исто така дава предлог да објавиме шема на засилувач со електронски лампи и регулатор на наизменичен напон.
1. Од електричната шема на засилувачот A-50 (ЕМИТЕР 1/95) е сосема јасно дека транзисторите T1 и T2 служат за ограничување на струјата која минува низ ИК TDA2030 на вредност под 0,5A, со што е овозможено подигање на напојувањето до +/-22V. Истовремено транзисторите ја даваат и потребната струја на потрошувачот, кога струјата низ ИК ќе стане поголема од 0,3А, а со цел да се добие поголема излезна моќност. Начинот на кој се врзани во колото сосема одговара на нивната намена и на основната концепција на засилувачот - се друго е работа на личен вкус. Ова впрочем го потврдуваат и добиените технички карактеристики.
Што се однесува до понудените решенија за инвертирање на влезниот сигнал во проектот на мостниот засилувач (ЕМИТЕР 5/95), никаде не стои дека тоа се и единствените. Решението со посебен влезен трансформатор кое Вие го предлагате не е употребено од повеќе причини.
Воведувањето на трансформатор на влезот од засилувачот неминовно ќе доведе до ограничување на фреквентниот опсег и до генерирање на нелинеарни хармониски изобличувања во излезниот сигнал. Покрај ова надворешните електромагнетни полиња во трансформаторот можат да индуцираат паразитни сигнали кои на крајот резултираат со намален однос сигнал/шум. Постапките за елиминирање на штетното влијание од надворешните електромагнетни полиња се релативно сложени, а резултатите често незадоволнителни. Од друга страна набавката на соодветен влезен трансформатор сигурно не е лесна работа, уште повеќе ако се знае дека неговата примена е тесно ограничена. Згора на се ваквиот трансформатор чини најмалку колку целиот мостен засилувач. Сето ова се коси со основната идеја за квалитетен и економичен засилувач каков што е понудениот мостен засилувач.
Решенијата за инвертор со еден транзистор дадени во Вашето писмо се елементарни и доволно познати, додека решенијата со електронски цевки и трансформатори во најмала рака се непрактични и би рекле несоодветни за примена во конкретниот случај. Воведувањето на две па и повеќе електронски цевки ќе значи дополнително и непотребно усложнување на целиот засилувач без некои позначителни резултати. Овие решенија би дошле во предвид само кај засилувачите што се реализирани со електронски цевки.
2. Од писмото лесно забележуваме дека не сте љубител на интегрираната техника туку повеќе претпочитате транзистори и електронски лампи. Затоа ни замерувате што премногу често даваме шеми со интегрирани кола кои по Ваше мислење се несигурни и недостапни.
Примената на интегрираните кола денес е неминовна поради нивните големи можности, едноставната градба на разни уреди со нивна помош и се разбира нивната ниска цена. Сепак, во редакцијата внимаваме почесто да објавуваме шеми со поевтини ИК кои лесно се наоѓаат на нашиот пазар, а поретко шеми во кои се користат некои специфични и скапи ИК. Како и да е, мора да се трудиме да го следиме развојот на електрониката (кој е далеку напред), но се разбира, при тоа да бидеме во дослух со реалната состојба на ова поле кај нас. Ова не значи дека сме се откажале од електронските лампи туку баш напротив - еден од нашите соработници веќе работи на проект на НФ засилувач со електронски лампи. Бидејќи е очигледно дека на тоа поле Вие имате големо искуство би било интересно да ни испратите некој напис (проект или апликација) за уред реализиран со електронски лампи.
3. Понатаму, во своето писмо изразувате сомнеж дека шемата на УКБ предавателот ADR02 објавена во бројот 4/95 е неисправна бидејќи транзисторите постојано Ви прегоруваат.
Како и сите проекти кои се објавени во ЕМИТЕР така и овој проект практично е проверен - во овој случај не само од авторот туку и од повеќето соработници. Интересен е и податокот дека баш со овој предавател, пред повеќе од 9 години, цел еден месец работеше првото независно радио во Македонија - Младинското радио “Клуб 100” при УСО “Орце Николов”-Скопје. Исто така, веќе неколку години, учениците од истото училиште го изработуваат на часовите по практична настава со голем процент на успешност.
Сето ова укажува дека не станува збор за неисправна шема, а со уште една проверка повторно констатиравме дека нема грешка ни при компјутерското цртање на шемата и плочката. Тоа значи дека причина за нефункционирањето на Вашиот предавател може да биде некој неисправен или несоодветен елемент или пак грешка при изработката. Исто така, причина може да биде и лош дизајн на ППК - подебели и поблиску поставени водови имаат поголема паразитна капацитивност која значително влијае на работниот режим на предавателот.
И доколку плочката и елементите се во ред, сепак постои можност за прегорување на транзисторите. Имено, предавателот ниту неколку секунди не смее да биде вклучен без да биде приклучена антената и соодветни ладилници на транзисторите. Ако антената не е приклучена (или е во краток спој) настанува тотална рефлексија на брановите назад во предавателот и таа дополнителна моќност ги разорува транзисторите.
4. На крај од Вашето писмо поставувате прашање во врска со нефунционирањето на регулаторот на наизменичен напон кој сте го изработиле по шема од некоја руска книга.
Иако, во принцип не одговараме на прашања што се надвор од содржината на написите објавени во ЕМИТЕР (бидејќи за тоа е потребно големо ангажирање), сепак ја разгледавме шемата што ни ја испративте и во неа не забележавме никаква нелогичност. Ќе се потрудиме, во некој од следните броеви да објавиме напис и шема на напонски регулатор за 220V бидејќи, како што и самите констатирате, тоа е неопходен уред во оние места каде што мрежниот напон е нестабилен.
Слободан Таневски и Дејан Трпески
Почитувана редакцијо!
Ви испраќам неколку написи сметајќи дека ќе бидат интересни за поширок круг на читатели. Написите се изработени според вашите спецификации, кои ми ги испративте на дискета... Воедно ве молам доколку сте во можност да ми го испрате PROTEL PCB програмот за цртање печатени кола бидејќи го немам инсталирано.
Во ЕМИТЕР 10/97 читателот Дејан Лазов од Кавадарци се обраќа со барање за станица за радио-командувани модели. Поседувам еден ваков проект со релативно едноставна конструкција па доколку редакцијата е заитересирана за негово објавување можете да ми се обратете телефонски. Доколку ви се потребни некои други проекти по барање на читателите или за потребите на редакцијата, слободно обратете се, ако сум во можност ќе се обидам да одговорам на поставената задача...
Имам и една забелешка - мислам дека радиоаматерите се запоставени со проекти од нивен домен (антени, линеарци, трансфери и сл.), или не се заитересирани за самоградба. Би можел да подготвам и некои написи од таа област. Ова мое видување можеби е погрешно бидејќи не ги поседувам сите броеви на ЕМИТЕР, но имам впечаток дека се форсираат аудио проекти, слушни тестови, аудио новости и слично. Би можеле да објавите и некои мали склопови кои би имале некое теоретско значење или би користеле како идеја или решение за некои самостојни конструкции, како и серија теоретски прилози преку кои помладите (понеискусните) електроничари и хобистите би се запознавале со одредени области од електрониката на некое елементарно ниво пропратено со практични примери. Ова се мои добронамерни сугестии со кои мислам би се подобрил квалитетот на списанието и би привлекол повеќе читатели.
Се надевам на успешна и трајна соработка .
Со почит,
Дуновски Михајло, Струга
Ме радува тоа што добивме уште еден соработник. Како што сигурно забележавте некои од Вашите написи веќе се најдоа на страниците на ЕМИТЕР. Се надевам на трајна и успешна соработка на взаемно задоволство и на задоволство на читателите.
Редакцијата е заинтересирана за написи од сите области на електрониката, па така и за напис (проект или апликација) за станица за радио-командувани модели и за написи од областа на радиоаматерската техника. Навистина во досегашните броеви на ЕМИТЕР имаше многу малку проекти, апликации и теоретски текстови за радиоаматерите, но тоа "запоставување" не беше по моја желба или желба на Редакцијата туку затоа што немаме ниту еден соработник радиоаматер, а воедно и конструктор. И покрај неколкуте контакти со Радиоаматерскиот Сојуз на Македонија и нашите барања да се анимира членството за соработка со ЕМИТЕР ниту еден радиоаматер (иако имаше неколку најави) не понуди ниту еден напис од својата област. Единствено господин Владимир Ковачески (Z32KV) се одзва на нашиот повик и еве повеќе од една година успешно ја води рубриката "Радиоаматерски информатор" со информации од радиооператорски домен. Затоа и оваа прилика ќе ја искористам да упатам повик до сите радиоаматери - читајте го и соработувајте со ЕМИТЕР, бидејќи ЕМИТЕР е и ваше списание. Во таа насока деновиве повторно упативме понуда до РСМ за соработка и организирање на групна претплата за своите членови (со попуст од 39%). Се надевам дека оваа наша понуда ќе биде прифатена од што корист ќе има не само ЕМИТЕР туку и Радиоаматеркиот Сојуз на Македонија, радиоаматерите и читателите што се интересираат за такви теми.
"Големата" застапеност на темите од областа на аудио техниката се должи на интересот за неа на поголемиот дел од читателите, но и на концепциската определба на ЕМИТЕР. Имено, во Македонија на волку мал пазар сметам дека е невозможно (или пак многу тешко) да постојат специјализирани списанија за одредена тесна област. Впрочем, ако ЕМИТЕР се потпираше само на читателите кои се занимаваат со електроника од конструкторски аспект, а со тоа и само на спонзорите чија дејност е производство и трговија со електронски материјали одамна ќе го снемаше. Затоа наша намера е во ЕМИТЕР да бидат обединети условно кажано две области кои во голем дел се испреплетуваат - електрониката (со сите нејзини подобласти) и Hi-Fi техниката. Тоа е втората причина поради која аудио техниката во ЕМИТЕР ја има повеќе и е застапена и од конструкторски аспект и од аспект на Hi-Fi заљубениците. Сепак и написите кои се наменети за Hi-Fi ориентираните читатели се на постручно ниво отколку што е вообичаено во странските Hi-Fi списанија.
Во врска со предлогот да објавиме серија написи преку кои помладите и понеискусните електроничари ќе ги стекнат основните знаења можам да кажам дека таква идеја кај нас е присутна уште од самиот почеток, меѓутоа до сега не успеавме да ја реализираме пред сè поради презафатеност и борбата за опстанок на ЕМИТЕР (која сè уште трае). Конечно таа серија ќе ја започнеме од јануарскиот број и планираме да трае цела година.
Слободан Таневски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.