Здраво Емитер,
Јас сум редовен читател на вашето списание уште од 1995-та година и благодарение на вас научив многу работи, изработив многу уреди и креативно си го пополнував времето. Во овој период актуелно е греењето, па дома со домашните и пријателите дебатиравме за тоа кој тип на греење е најповолен за луѓето, но и за џебот. Дискусијата запна кај тоа која е најоптималната температура и колку се заштедува на трошокот за греење ако температурата се намали за 1-2 степена. Јас се сеќавам на некој податок дека ако греењето го намалиме за 1 степен, ќе имаме заштеда од 10%, што значи дека на 10 кубици дрва ќе заштедиме 1 кубик, односно 3000 денари во сезона.
Дали некој од вашите стручни соработници може да даде поточен одговор со стручно објаснување?
Нека ви е среќна и успешна новата 2014 година.
Поздрав од Миле Најдоски
Благодариме за добрите желби по повод Новата година и од наша страна исто така Ви посакуваме сè најдобро.
Бидејќи баравте "поточен одговор со стручно објаснување", си земам слобода од сите аспекти подетално да го анализирам проблемот, во овој случај со помош на непопуларните, но истовремено и неминовните математички операции.
1. Кога се зборува за оптимална температура во некоја просторија во текот на грејната сезона и за удобноста за престој (во текот на летната сезона критериумите се други), таа зависи од намена на просторијата во станбениот објект, на кој се однесува (претпоставувам) и Вашето прашање. Вообичаено е во дневен престој таа да биде 20-22°C, во спална 16-17°C, во бања 24-26°C итн. Чувството за удобен престој зависи од возраста и индивидуалноста на лицата, како и од нивната активност во просторијата (лежење, седење, умерено движење). Но, во најголема мера, покрај температурата на внатрешниот воздух, чувството за удобна температура зависи и од температурата на внатрешните површини на градежните конструкции што го затвораат грејаниот простор (надворешни ѕидови, покриви, подни конструкции над подрум, еркери, прозорци итн.). Доколку оваа температура е значително пониска од температурата на внатрешниот воздух, тогаш овие површини "зрачат студенило", што всушност е зголемено оддавање топлина од нашето тело кон тие површини. Притоа нашето тело се лади и се добива впечаток дека температурата во просторијата е ниска, и покрај тоа што можеби таа изнесува и 22°C. Ова се случува кај објектите чии надворешни конструкции воопшто не се или се малку топлински изолирани. Топлинската изолација ја покачува температурата на внатрешните површини на конструкциите, и во зависност од нејзината дебелина, оваа температура значително се доближува кон температурата на внатрешниот воздух, односно нивната разлика е незначителна.
2. Неспорен факт е дека со намалување на внатрешната температура се намалуваат и потребите за топлинска енергија, односно се прави финансиска заштеда. Но, несакани последици од оваа мерка се намалениот комфор и, евентуално, здравствени проблеми. Не смееме оваа мерка за заштеда да ја изедначуваме со поимот "енергетска ефикасност", којашто подразбира исто така финансиски заштеди, но без нарушен комфор и опасност по здравјето.
3. Кога веќе сме свесни дека мерката намалување на внатрешната температура ќе резултира со финансиски заштеди (по цена на споменатите негативни последици), да ги проанализираме постапките за одредување на ефектите од ваквата мерка.
Главен фактор при оваа анализа е климатскиот. Бидејќи не ми е позната локацијата на која се наоѓа објектот на читателот Најдоски, ќе претпоставиме дека тоа е Скопје. Според податоците од Управата за хидрометеоролошки работи на РМ, грејната сезона за Скопје изнесува 176 дена (почеток на 19 октомври, крај на 13 април), со средна надворешна температура во овој период 5,1°C. Во математичките процедури се вклучува поимот "степен ден" (DD - Degree Day), чија вредност зависи од усвоената внатрешна температура, а се пресметува како DD = (Θi - Θ e средно x n. Ако ја усвоиме вообичаената внатрешна температура 20°C, тогаш степен-ден за Скопје е (20,0° - 5,1) x 176 = 2622. Ако внатрешната температура ја намалиме на 19°C, тогаш степен-ден е (19,0° - 5,1) x 176 = 2446.
Во натамошна анализа треба да се вклучат и карактеристиките на самиот објект (неговата геометрија, нето греаната подна површина, изолациските карактеристики на сите градежни конструкции – коефициенти U, среден коефициент H’T, вкупни специфични топлински загуби Htr, број на часови за греење во деноноќие h итн.). Бидејќи и овие податоци не се познати, ќе претпоставиме дека куќата е приземна, со димензии 10 x 10 m и височина 3 m. Вкупната површина на конструкциите низ кои се губи топлина (ѕидови со прозорци 120 m2, покрив 100 m2 и под 100 m2) позната како обвивка на зградата, во случајот изнесува Ae = 320 m2, а грејаната подна површина A = 100 m2. Претпоставка е дека се работи за добро изолирана куќа со вредност на средниот коефициентот H’T = 0,50 W/m2•K, при што се добива Htr = 0,50 x 320 = 160 W/K. Вообичаено, кај станбените згради греењето е вклучено 16 часа во едно деноноќие.
Во текот на грејната сезона, за внатрешна температура од 20°C, куќата од примерот ќе има потреба од топлинска енергија (Q):
Q = (H’T x Ae x DD x h ) /A = 67,1 kWh/m2a.
Ако внатрешната температура се намали на 19°C, годишната потреба од топлинска енергија по 1 m2 подна површина изнесува 62,6 kWh/m2a, што е за 7% помалку од случајот со внатрешната температура 20°C. Со намалување на внатрешната температура на 18°C, степен-ден изнесува 2270, а заштедите на топлинска енергија се 15,5%.
Пресметаните киловат-часови топлинска енергија во никој случај не се однесуваат на електрична енергија (чија примена за греење е најмалку препорачлива), туку на кој било извор на енергија, а изразувањето на оваа енергија во денари зависи од актуелната цена на разните енергенси.
Оваа теоретска пресметка, направена како одговор на прашањето на читателот Најдоски никој случај не треба да биде препорака како да се постапува при намалување на енергетските загуби. Принципите на енергетската ефикасност даваат голем потенцијал за решавање на проблемот, пред с# со примена на добра изолација, за што многупати пишувавме во ЕМИТЕР.
Петар Николовски