Здраво Емитер,
Би сакал да купам hi-fi бас драјвери до 12 инчи, средна класа (т.е. поевтина варијанта), за самоградба, па би сакал да знам каде има вакви компоненти во Македонија, или да ми предложите некоја интернет-страница со евтина достава.
Однапред благодарам,
Даниел
Во последниве 25 години, во hi-fi техниката речиси воопшто не се среќаваат звучници што користат 12-инчен бас драјвер, освен неколку екстремно скапи модели од high-end езотеријата, со цена над 5000 евра за еден пар. Причините за тоа се многубројни, а една од нив е големиот габарит потребен за таква звучна кутија. Но, тоа се причини произлезени од испитувањата на пазарот, според кои се раководат големите компании што произведуваат звучници. Индивидуалните потреби не мора да бидат во тој калап на потрошувачките трендови, па сметам дека ова прашање за 12-инчен нискотонец е насочено кон задоволувањето на некои сосема специфични барања. Сепак, за да можам да дадам прецизен одговор, треба да ги знам мотивите за барањето за толку голем бас-звучник, односно кои се тие специфични барања?
Дали намерата е да се добие што подлабок бас (пониска фреквенција), или намерата е да се добие што погласен бас? Или и двете? И за двете барања се подразбира дека волуменот на кутијата ќе биде голем. Колкав е најголемиот волумен (димензиите) на звучната кутија што е прифатлив? Колку длабок бас мора да се добие - колку Hz треба да биде долната гранична фреквенција? Колкав максимален звучен потисок (SPL - Sound Pressure Level) треба да се добие? Последново прашање зависи од два фактора истовремено - максималната моќност на засилувачот и осетливоста (ефикасноста) на звучникот. Колкава максимална излезна моќност има засилувачот што ќе се користи?
Со оглед на тоа што не спомнавте ништо од погоре наведеното, претпоставувам дека ништо друго не е важно, освен да биде 12-инчен нискотонец. Значи, останува само цената. Тука морам да нагласам дека цената најчесто е тесно поврзана со квалитетот на звукот. Едноставно, не може да се очекува квалитет од евтин 12-инчен звучник, па затоа заборавете на сите кинески, корејски, тајвански и слични звучници (Simsonik, Tele, ...). Најевтиниот 12-инчен нискотонец за кој сигурно знам дека има одличен квалитет е Beyma 12BR70. Шпанскиот производител Beyma е познат по квалитетот на своите производи и по особено прифатливите цени, па токму затоа користам нивни звучници во голем број мои проекти. Нискотонецот 12BR70 можам да го понудам по цена од 90 евра за едно парче. Не знам што подразбирате под “средна класа” и “поевтина варијанта”, но секој 12-инчен нискотонец со цена пониска од 90 евра сигурно спаѓа во најниската можна класа и тешко дека би можел да се нарече hi-fi. Сепак, постои еден исклучок - постојат добри 12-инчни сабвуферски нискотонци наменети за автомобили (со номинална импеданса од 4 оми), производ на реномирани фирми (Pioneer, Infinity, Kenwood и други), што можат да се најдат по пониска цена, дури и за 55 евра. Но, таквите сабвуферски драјвери не ги препорачувам за употреба како нискотонец во класична трипојасна hi-fi звучна кутија (со среднотонец и високотонец), бидејќи тие најчесто не можат да испорачаат квалитетни средни тонови до опсегот над кој среднотонецот треба ја преземе работата (обично 500 - 800 Hz). Тие се добри само за сабвуфери.
На крајот, не заборавајте дека изборот на нискотонец е само еден мал дел од проектирањето на комплетен звучнички ситем. Тука спаѓа проектирањето на кутијата (кабинетот), изборот на среднотонец и високотонец, и најважното - проектирање на свртницата. Сето тоа е невозможно без акустички мерења и многу знаење. За понатамошна помош, пишете на contact@audioexpert.com.mk.
Владимир Филевски
Здраво г. Филевски,
Мило ми е што се заинтересиравте и што толку опширно одговоривте. Имам многу слушнато и прочитано за вас и благодарам што уште има вакви луѓе што им помагаат на аматерите како мене.
Аудио опремата е мошне скапа, а јас немам толу финансии, но со текот на времето успеав да се стекнам со следниве компоненти, со кои се гордеам: A/V рисивер Sony STR-DA50ES, засилувачи Pioneer A-676 R и Audion A475 (2h120 W /8 оми), subwoofer Jamo SW 410E и звучници Visonik VSL 143 (со 10-инчен бас), Canton Fonum 501 и Canton Piano 3.
Бидејќи кутиите (кабинетите) се оштетени, идејата ми беше да им направам исти такви кутии (по волумен) и да се “поиграм” со сите звучници, плус да додадам некој 10 или 12-инчен нискотонец, па да направам кутии во стил на скапите аудиофилски звучници во неколку “ката” (како на фотографиите што ги доставувам) – на пример, најгоре 10-инчниот нискотонец од Visonik, на средината двата звучника Canton и долу некој нискотонец Beyma во соодветна кутија.
Би прашал за Вашето мислење за ова, или можеби не оди тоа така како што мислам?!
Однапред благодарам
Даниел
Сега работите веќе се појасни - не се работи за перформансите, туку единствено важно е кутијата да има 12-инчен бас заради изгледот. Но, како што веќе објаснив, не може така едноставно “само да се додаде” 12-инчен нискотонец, туку мора да се направи комплетно нов проект, со нова свртница и нова, заедничка кутија со повеќе одделени комори.
Воопшто не е проблем да се направи звучнички систем што ќе биде сличен на звучниците дадени на фотографиите, само треба да се располага со соодветни драјвери. За една таква звучна кутија потребни ни се: еден високотонец (во средината), два идентични средно/нискотонци од 4 до 8 инчи (поставени непосредно над и под високотонецот) и два нискотонца од 10 или 12 инчи (поставени најдолу и најгоре). Тоа може да се постигне само во случај ако Canton Fonum 501 и Piano 3 имаат идентични средно/нискотонци.
Владимир Филевски
Идејата ми беше звучниците Canton Fonum 501 и Piano 3 да се постават еден над друг, секој во свој нов кабинет (со волумен ист како постоечките), а да се искористат нивните свртници и да се поврзат во серија бидејќи и двата се 4 оми (за да добијам 8 оми) и да се поврзат со рисиверот Sony. Потоа, звучниците Visonik VSL 143 да бидат најгоре, во посебна нова кутија со ист волумен како постоечката и да се поврзат со засилувачот Pioneer, кој ќе зема сигнал од pre-out од рисиверот Sony. Сакав да го надополнам целиот тој столб во долниот дел уште со еден 10 или 12-инчен бас, во посебна кутија и со свртница, поврзан со рисиверот Audion, кој ќе зема сигнал од rec-out од засилувачот Pioneer.
Можеби е малку комплицирано, но се надевам дека ќе ме сфатите – значи целиот звучнички столб ќе се состои од 4 кабинети, кои ќе се напојуваат од 3 засилувачи.
Инаку, имам софтвер за пресметка на кутии, се вика BassBox Pro и мислам дека би ми завршил работа за пресметка на кутија за новиот нискотонец.
Би ми значело Вашето мислење за целокупниот проект.
Даниел
Тоа што сакате да го направите не е комплицирано, напротив – многу едноставно е за сфаќање, но е многу погрешно!
Од електрички аспект, погрешно е да се поврзуваат сериски два различни звучника! Дури и ако имаат идентични драјвери и идентични свртници (што ми изгледа дека е случај кај Canton Fonum 501 и Piano 3), волумените на кутиите (кабинетите) им се различни, што значи дека на исти фреквенции нивните импеданси ќе се разликуваат во басовите, предизвикувајќи при сериското поврзување голем дисбаланс на напоните што одат на секој бас/среднотонец, а тоа ќе резултира во голем акустички дисбаланс, а можно е и оштетување на бас/среднотонците.
Од акустички аспект, погрешно е да се наслагаат звучни кутии една врз друга, како што планирате – сеедно е што тоа би била единечна нова кутија со посебни комори, крајниот ефект е ист. Концепцијата со два (или три) високотонца поставени на големо растојание е сигурен рецепт за катастрофална акустичка интерференција (ефект на “чешлест” филтер). Истото важи и за бас/среднотонците. Освен тоа, тоновите од звучникот од 10 инчи ќе се мешаат со оние од звучниците од 8 инчи, ако не се направи нова свртница за нив. Погледнете ги повторно фотографиите што први ми ги испративте – таму има само еден високотонец, а среднотонците се горе и долу над него и се поставени што е можно поблиску до високотонецот, а дури потоа, над и под среднотонците се поставени нискотонците. Само на тој начин може да се избегне ефектот на “чешлест” филтер.
Единствен правилен концепт е следниов: во средината ќе има еден високотонец од Canton Fonum 501, под него ќе биде калотниот среднотонец од Visonik VSL 143, над високотонецот и под среднотонецот ќе има по еден бас од 8 инчи од Canton, сериски поврзани (под претпоставка дека басовите од Fonum 501 и Piano 3 се идентични), најгоре ќе биде басот од 10 инчи од Visonik VSL 143, а најдолу басот од 10 или 12 инчи (што допрва треба да го набавите). За жал, не може да се искористи високотонецот од Visonik VSL 143 (заедно со неговата свртница) бидејќи на фотографијата забележав дека постои видливо физичко оштетување (нагмечување) на неговата калота. Мора да се направи нова кутија со една заедничка комора за басовите од 8 инчи и со две различни комори за басовите од 10 инчи и 12 инчи. Исто така, мора да се конструира нова свртница за целиот звучнички систем. Ваквиот звучнички систем визуелно ќе делува дури и помоќно од моделите на фотографиите.
Можна е и малку поедноставна (и поевтина) верзија, без дополнителниот бас од 12 инчи. Во тој случај басот од 10 инчи би дошол долу, наместо горе. Ваквиот звучнички систем визуелно исто така ќе делува моќно.
Владимир Филевски
Ви благодарам што се трудите сè да ми објасните коректно, па сега ми е малку појасно. Жал ми е што не може да се изведе така како што замислив. Како што реков, не располагам со големи финансии, па ќе треба да продадам нешто и да соберам повеќе пари. Најдобро ќе биде да купам потполно нови драјвери. Бидејќи ја застапувате фабриката за звучници Beyma, би сакал да ми направите една ваша конфигурација од нив - со еден високотонец, два средно/ниски 6,5 инчни драјвери и два нискотонци од 10 инчи (по кутија), свртница за нив и колку би ме чинело тоа?
Или, како втора варијанта, ако ги искористам само моите стари звучници – што ќе добијам со нив и колку ќе чинат новите свртници и вашите трошоци за инженеринг?
Уште еднаш Ви благодарам за Вашето трпение.
Даниел
Сега барате цел сет потполно нови драјвери, и тоа од високопрофесионален производител, со цени адекватни на тој квалитет. Целиот тој нов сет драјвери од Beyma, заедно со новите свртници и трошоците за мојот инженеринг, заедно со еден пар големи звучни кутии, вкупно ќе чини 1800 евра. За луксузен финиш на кутиите цената е уште повисока. Предноста на овој нов систем би била во екстремно високата осетливост од 102 dB/2,83V/1m и моќност од 500 Wrms (синусна моќност).
Со старите звучници ќе го добиете токму она што го очекувавте на самиот почеток, кога се обративте со првото прашање за вашата идеја. Ќе добиете hi-fi звук идентичен на постоечките звучници Canton и Visonik, со осетливост од 88 dB/2.83V/1m и максимална моќност од 160 Wrms. Ќе треба да се направи еден пар големи звучни кутии (кабинети) и еден пар нови свртници. Новите кутии и свртници ќе чинат приближно исто колку кутиите и свртниците за концепцијата со сите нови звучници Beyma. Трошокот за мојот инженеринг исто така ќе биде ист.
Владимир Филевски
Доста размислував за тоа што ми го кажавте и се откажав од тој проект. Искрено, ми делува скапо, а и не ми кажавте точна цена за свртницата и за инженерингот. Сега размислувам да ги задржам само Canton Fonum 501, но да ги засилам со два сабвуфера со драјвери Beyma 12BR70. Кутиите сам ќе ги направам, па би сакал само свртници за нив. Дали можете да ми кажете цена за свртниците и дали свртниците заедно со драјверите Beyma можете да ми ги испратите по пошта?
Даниел
Ако веќе ви паднала на памет идеја за комплициран и габаритен high-end проект со комплетно нов сет професионални драјвери Beyma, не знам како тоа очекувавте да не ве чини скапо?! Најпосле, цената од 1800 евра за тој проект воопшто не е скапа во однос на квалитетот и перформансите што ги нуди.
Како и да е, јас Ви понудив и многу поевтин проект во кој би ги искористиле сите Ваши драјвери, евентуално дополнети со уште само еден 12” бас (по кутија). Не ми е јасно зошто се откажувате и од овој концепт, кога од самиот почеток и онака планиравте нови кутии за овој проект?! Уште повеќе, сега планирате сами да ги изработувате кабинетите, па единствен „надворешен” трошок би била само цената за мојот инженеринг и цената за новите свртници. Патем кажано, дали воопшто некогаш досега сте направиле звучна кутија? Ако не, потсетете се на старата народна мудрост за двапати плаќањето!
Цената за мојот инженеринг изнесува само 3000 денари (иста е и за двата проекта) - мислам дека е доволно ниска за да не биде причина за откажување. За свртниците е невозможно однапред да се предвиди точната цена, бидејќи тоа зависи од резултатите од мерењата (што допрва треба да се направат), но би требало да чинат најмногу 200 евра за пар (толку ставив во понудата од 1800 евра за другиот проект). Повторно, не ми е јасно зошто се откажувате сега, кога уште пред три писма Ви кажав дека треба да се направат нови свртници. Претходно Ви објаснив дека за да се направи свртница треба прво да се направат акустички мерења. Тоа значи дека мерењата на драјверите се вршат само во готова (нова) кутија од проектот, а не во некоја друга тест-кутија. Значи, прво треба да ја направите новата кутија од проектот, а потоа да ми ја доставите во Скопје (доволна е една кутија) заедно со сите потребни драјвери (за една кутија). По извршените мерења ќе ја проектирам свртницата, и дури тогаш ќе се знае колку точно треба да чини свртницата. На крај, потребни се дополнителни трошоци за транспорт на кутијата и драјверите назад.
Сега барате сосема трет концепт, што нема никаква врска со првобитната Ваша идеја за атрактивни и големи звучници. Сега барате само еден пар сабвуфери – зошто? Ви недостасуваат басови кај звучниците Canton Fonum 501? Колку длабоки басови Ви се потребни, колку Hz? Која јачина на звучниот потисок? Гледате дека повторно се враќаме на истите мои прашања (на кои не добив одговор) од мојот прв одговор до Вас.
Нема да Ви продадам басови Beyma, туку ќе ви го препорачам најевтиното можно (квалитетно!) решение за овој Ваш трет проект: прво купете 12-инчни басови Pioneer TS-W303R или Magnat Xpress 12 по цена од околу 3500 денари (за еден). Второ – направете кутии за нив. Трето – пасивна свртница за сабвуфер е потполно неадекватно решение, тука мора да се употреби активен филтер, па затоа направете го проектот “Активен филтер за сабвуфер” од ЕМИТЕР 7-8/2004.
Пријатно слушање!
Владимир Филевски
Почитувани,
Го прочитав написот за модификацијата на звучникот CAV DP265 ама не можам да најдам во текстот објаснување за механизмот на функционирање кондензаторот Cm во насока на подобрување на АФК. Скоро и да не сум запознаен со светот на аудио техниката, но еве го моето размислување. Како што сфаќам, заради резонанцијата има издигнување на гласноста при фреквенција околу 135 Hz, кое сакате да го испеглате. Велите дека при резонантната фреквенција од 135 Hz импедансата на среднотонецот е многу поголема од импедансата на кондензаторот C1 при таа фреквенција. Практично велите дека при 200 Hz импедансата на среднотонецот е поголема од импедансата на кондензаторот, а при 135 Hz сигурно тој ефект е поизразен . Е сега, ме буни следново - додавањето на уште еден кондензатор од 47mF паралелно на овој првиов С1 уште повеќе ќе ја намали еквивалентната импеданса на двата паралелно врзани кондензатори па ако претходно при резонанција сам С1 не можел многу да ја намали амплитудата на среднотонецот при 135 Hz, сега двата паралелни кондензатори уште помалку ќе можат да ја намалат амплитудата. И сега ми се создава контрадикторна ситуација - вие всушност ја намалувате еквивалентната импеданса на кондензаторите за да се намали гласноста околу 135 Hz!? Многу ме интересира кое е објаснувањето.
Поздрав,
Зоран Јанкулоски
Главниот проблем кај звучникот CАV DP265 не е издигнувањето на 135 Hz, туку, како што е објаснето во написот, е “дупката” меѓу 150 и 450 Hz (слика 1 во написот) заради премалиот кондензатор C1. Кондензаторот C1 и импедансата на двата среднотонци (Слика 4 во написот) формираат едноставен РЦ филтер пропусник на високи фреквенции, чија долна гранична фреквенција е околу 450 Hz (Слика 5 во написот). Со дополнителниот кондензатор Cm се добива значително пониска долна гранична фереквенција, така што се пополнува дупката под 450 Hz (Слики 6 и 7 во написот). Правилно сте заклучиле дека со дополнителниот кондензатор Cm ќе се зголеми амплитудно – фреквенциската карактеристика (АФК) во непосредната околина на резонатната фреквенција од 135 Hz, но тоа не е нешто многу важно. Со споредба на Сликите 5 и 6 може да се види дека со дополнителниот кондензатор Cm зголемувањето на АФК на фреквенција од 135 Hz е само 1 dB, што е занемарливо мала промена (на полошо). Но затоа дупката меѓу 150 и 450 Hz е поправена за дури 5 dB, што е огромна промена на подобро! Едноставно, бенефитот што го носи дополнителнот кондензатор Cm во опсегот од 150 до 450 Hz е многу поголем од негативната страна на (занемарливо) малото издигнување на 135 Hz. Конструирањето на звучниците секогаш е поврзано со компромис, но “мајсторијата” е да се најде најдобриот компромис.
Владимир Филевски
Почитувани,
Емитер читам и купувам редовно од 2003 година. Во секој број внимавам на правописот во изданието. Емитер за мене важи за списание кое го пишуваат образовани граѓани на Македонија. Не можам да не ви забележам на последниот број – особено на написите од Невенка Стојановска. Упорно го користи зборот “билиони”. Нема “билиони”, туку има “милијарди”. Кај е лекторот на Емитер да корегира? Од тоа што чувствувам одбивност од правописот на Невенка Стојановска, често ги игнорирам нејзините написи. Не сакам во списанието да сретнувам непостоечки зборови или скопјанизми. Разбудете го лекторот од зимски сон за да си ја врши работата и пишувајте квалитетни написи без да сретнуваме зборови карактеристични за Скопје или карактеристични за сомнително образовани луѓе. Написите од Петар Лагудин се прекрасни, од Владимир Филевски исто така.
Исто, имавте грешка во шемите за релаксациски осцилатори со NE555 со променлив однос импулс/пауза. Не памтам дали грешката беше во тоа што имаше нацртано вод кој не треба да го има или фалеше вод кој треба да го има. Дополнително, написите од Ива Зафировска се со измешан редослед на зборовите или нејасни и морам да дешифрирам која е пораката на реченицата.
Ви посакувам успех во лекторирањето и во работата.
Зоран Јанкулоски
Почитуван г-не Јанкуловски,
Вашето писмо, особено со забелешката за зборот “билиони”, прилично нè зачуди, бидејќи на сите во Емитер (авторите, уредништвото и лекторката) добро ни е познато двојното значење на тој збор. Зар е можно на авторот и неколкумина кои ги читаме написите пред објавување да ни се протнал таков пропуст, и тоа неколкупати, како како што велите? Затоа направив внимателна проверка и еве ги резултатите:
1. Во последниот број, но и во последните 4 броја на Емитер никаде не е употребен зборот “билион”. Според тоа Вашата забелешка дека во последниот број на Емитер на неколку места е употребен зборот “билион” (и тоа погрешно) е целосно неточна.
2. Претпоставив дека сте се збуниле и Вашата забелешка не се однесува за списанието туку за онлајн-вестите. Направив пребарување и низ онлајн-вестите и најдов две вести од месец мај оваа година, во кои е спомнат зборот “билион”. Тоа се:
Забавена снимка на светлински пулс https://emiter.com.mk/vesti/18397
Чекор напред кон преносливи атомски часовници https://emiter.com.mk/vesti/18404
Меѓутоа и во двете статии зборот “билион” не е погрешно употребен за да означи милијарда (109), како што Вие мислите, туку за да го означи бројот 1012 и тоа е јасно напишано – во првата статија во загради стои појаснувањето дека тоа е 1012, а во втората зборот “билион” се поврзува со префиксот Тера кој, како што е познато, означува 1012.
Тука сметам дека е потребно да дадам појаснување во врска со употребата на зборот “билион”. Имено, зборот “билион” постои и се користи во континентална Европа и во англосаксонските земји (САД и Обединетото Кралство), но со различни значења. Во англосаксонските земји со зборот “билион” се означуваат 1000 милиони (109), а тој број кај нас (во Европа и поголемиот дел од светот) се нарекува милијарда. Во Европа и во поголемиот дел од светот зборот “билион” означува 1000 милијарди односно 1012. Споредбен преглед на имињата на неколку големи броеви е даден во табелата, а детално објаснување прочитајте на линкот од Институтот за математика на ПМФ: http://poim-pmf.weebly.com/kako-se-citaat-golemite-broevi.html
3. Што се однесува до грешката во релаксацискиот осцилатор, тој не е со NE555 како што велите (немаме таков објавено во спомнатиот серијал), туку е со операциски засилувач (објавен во Емитер 10-12/2018, стр. 47). Исправка на таа грешка беше објавена веднаш во следниот број (1-3/2019) на стр. 94 (и на веб-страницата за наведената статија) и ме чуди како Вие како внимателен читател не сте ја забележале.
4. Ме зачудува острината на Вашите забелешки и прозивки во врска со правописот без да посочите ниту еден конкретен пример. Ние уште од првиот број имаме постојано анагажирано лектор (за разлика од многу други медиуми) кој совесно си ја врши својата работа (иако хонорарот е скромен), а исто така и самите автори внимаваат на изразот и правописот. Досегашните 200 броеви сведочат дека сме прилично успешни во тоа. Сепак, ова не значи дека не може да ни се протне понекоја грешка, но од такви ситни изолирани случаи да генерализирате дека во ЕМИТЕР има многу “скопјанизми” и правописни грешки “карактеристични за сомнително образовани луѓе” е навистина претерано и неумесно.
По овие образложенија и одговори, останува само да Ви се заблагодарам за пофалбите и убавите желби и да Ве повикам уште повнимателно да го читате Емитер.
Слободан Таневски
Почитувани,
Вашата редакција и реакција ме израдува и јас сум во заблуда за значењето на “билион”. Бев уверен дека “билион” е присвоен збор од англискиот јазик и мислев дека всушност се мисли на наша милијарда, 109. Префиксите за големи броеви ги знам како рима, ги користам уште и постојано ги вртам низ ум почнувајќи од екса, па пета, тера, гига, мега, кило, хекто и дека, па малите – деци, центи, мили, микро, нано, пико, фемто и ато. Имињата за 1021, 1024, 10-21 и за 10-24 ми се тазе сретнати. Секогаш ги користам како степен, на пример 6·109 и не го читам како 6 милијарди или 6 билиони, туку едноставно 6·109 и негде назад во умот ми светка придушено дека префиксот се вика милијарди и би било 6 милијарди, а како англицизам се 6 билиони. Проверив на Гугл и така е како што велите. Токму заради културолошки заблуди, сметам дека е далеку попрактично и побезбедно да се користи бројката со степенот наместо бројката со името.
За шемите за релаксациските осцилатори сега ми текнува дека беше со операциски засилувач, да. Во право сте.
Сакам и да одам на работа, да ги завршувам обврските, да одржувам бизнис, да го терам хобито, да читам Емитер, да ги реализирам плановите, попатно да трпам нервози, стрес и ете концентрацијата попушта.
Продолжете со успешната работа. Сè најдобро.
Зоран Јанкулоски
Почитуван г. Јанкулоски,
Во Емитер од поодамна имаме одлучено сите големи броеви (од милијарда нагоре) да ги пишуваме и со нивното име и со нивната вредност прикажана со експонент (А·10X). Така е постапено и во наведените случаи. На овој начин се избегнува можна забуна, како кај читателите на кои не им е блиско означувањето на броевите со експонент, така и кај читателите кои имаат математичко-техничко образование.
Следете нè и понатаму,
Слободан Таневски
Падна тешко обложување меѓу мене и еден мој пријател за тоа што е клучот на EGR вентилот кај современите мотори. Само ЕМИТЕР може да ја спаси ситуацијата и затоа ве молиме за одговор.
Голем поздрав,
Горан Марковски
и Љубиша Крстевски
Клучот е во значителното присуство на вода (H2O) во продуктите (гасовите) од согорувањето во моторите СВС. Имено, при идеалното согорување (интензивна оксидација) продукти од согорувањето се топлина, јаглероден диоксид и вода (во испарена состојба). Е токму водата е “она главното” во нашиов случај затоа што и покрај фактот што таа се наоѓа во гасовита (испарена) состојба, продолжува да ја прима топлината од околината и оди кон состојба на прегреаност. Водата има многу голема специфична топлина (тоа практично значи дека таа ја “пие” топлината) и ако дел од тие гасови ги вратиме повторно во комората за согорување, водата што се наоѓа во тие гасови ја намалува температурата на истурените појаси кои се со висока температура (реално, тоа се шпицови од топлина или многу врели појаси од гас), а со тоа се намалува создавањето на многу отровните и опасни азотни оксиди, кои се создаваат во услови на високи температури од останатите продукти од реалното согорување во компресиониот простор. При ова, моторот е еколошки прифатлив (т.е. поминува на технички преглед).
Томе Скендеровски
Имам еден интересен проблем, а знаејќи дека разговарам со аудиофили се надевам дека ќе можете да ми помогнете :)
Неодамна го надградив домашното кино со AVR ресивер на ARCAM, модел AVR550, напојуван од масивен тороиден трансформатор. Од пред неколку дена почна да се појавува механички брум од трансформаторот. Почнав да истражувам околу темата, направив препорачан troubleshooting и с# наведува на тоа дека постои DC-Offset во мрежата за напојување (230 Vac). Веднаш барав каде може да се купи DC trap (blocker), но очигледно производителите знаат која е нивната целна група и забегуваат со цени :) – најевтината понуда почнува од 400 евра па нагоре. Интересно е што неколку сајтови водени од ентузијасти нудат DIY решенија, а истото го гледаат како можност да заработат нешто со тоа. Еден од нив е од Шведска и нуди готови печатени плочки со и без компоненти: https://sjostromaudio.net/cart/en/mains-circuits/62-dct03-dc-filter-for-...
Ме интересира кое е вашето мислење околу квалитетот на решението погоре? што би се додало или одземало за да се добие резултат како оној од познати брендови кои работат со дополнителни безбедносни европски стандарди и наплаќаат големи пари за тоа? Или со други зборови, дали вреди да инвестирам време и пари во DIY (направи сам) проект ако квалитетот на скапите брендирани решенија не може да се постигне со самоградба?
Фала однапред,
Дејан Панов
Прво треба да се провери дали DC офсетот во мрежата навистина е проблемот. Ако DC офсетот постои, тогаш решението е едноставно и релативно евтино – шемата и вредностите се дадени на Сликата 8 на следниот линк:
https://sound-au.com/articles/xfmr-dc.htm
Препорачувам да се прочита целиот текст од линкот – Род Елиот е експерт со светско реноме.
Владимир Филевски
Ве молам за одговор на неколку прашања:
1. Шемата што ја имате дадено во Емитер 4/2014 за склопот Скалично светло со предупредување пред гаснење, дали е точна?
2. Дали имате изработено ваков склоп?
3. Дали треба посебно напојување за LM311?
4. Зошто се носи 230VAC директно на LM311?
5. Дали имате плочка за истиов проект со број ППК1413?
Гоце Ѓорѓиевски
Пред некој ден одговарав на слични прашања за истиов проект. По сè изгледа дека ни Вие го немате прочитано текстот бидејќи за сè што прашувате е јасно напишано во статијата “Автоматски прекинувач за осветлување” од Емитер 4/2014.
1. Да, шемата е точна, како што е вообичаено за Емитер.
2. Да, го има изработувано наш соработник.
3. и 4. Не треба посебно напојување за LM311. ИК LM311 се напојува од приклучокот за 230Vac, но тој напон се смалува со компонентите R7, C4, D1, D2, C5 на вредност од 5,5Vdc со кој се напојува ИК. Ова подетално е објаснето во наведениот напис, на стр. 59. Зошто токму така е направено, има објаснување во текстот.
5. Моментално имаме само една плочка ППК1413.
Прашање до Вас – го имате изработено колото или планирате да го изработите?
Поздрав,
Слободан Таневски
Мошне често приватно работам со клинести ремени и ме интересира дали постои некое општо правило за нивното почетно притегнување? Во литературата што ми е достапна ништо конкретно не можам да најдам за овој мој проблем. Многу Ви благодарам за одговорот.
Ненад Стојковски
Експлицитен одговор за тоа колку се притегнуваат клинестите ремени во стручната литература е тешко да се најде. Впрочем, го нема. Тоа произлегува од фактот што клинестите ремени го пренесуваат моментот благодарение на нормалните сили врз бокот на ременот, предизвикани од заклинувањето на ременот кога тој е под оптоварување и варира (се самонагодува) од големината на тоа оптоварување. Тоа, практично, значи дека потребна е само релативно мала почетна сила на претходно притегнување, со цел да може да се реализира (возникне) заклинувањето на ременот. Колкаво е тоа почетно притегнување? Мало. Тоа претходно притегнување практично се нагодува на следниот начин: ако најдолгиот слободен огранок на клинестиот ремен е во должина до 300 милиметри, тогаш клинестиот ремен треба да е толку затегнат да можеме со палецот на нашата рака, притиснувајќи го ременот навнатре, на половината од таа делница, да се повлече за околу 10 до 15 милиметри. А ако делницата е поголема од 300 милиметри, повлекувањето на ременот да е меѓу 20 и 30 милиметри. При ова се смета дека возникнала доволно почетна сила на триење, којашто при оптоварувањето на ременот преминува во сила на заклинување, која, пак, го пренесува потребниот момент. Ова важи за сите класични клинести ремени.
Томе Скендеровски
Ме интересира дали некогаш сте објавиле нешто во врска со конструкција на засилувачи и антени за аматерски радио телескоп(и)? Дали некој ваш читател или соработник се има обидено да направи радио телескоп?
Интересен пример за „откачена” употреба: https://www.qsl.net/yu1aw/ANT_VHF/ANT.htm
Александар Шулевски
Досега не сме објавиле таков проект. Темата е многу интересна, но бара големи познавања од електрониката и радиоастрономијата, како и добра местоположба за антената (радиотелескопот). Пред речиси 40 години, кога поактивно се занимавав со астрономија, купив една американска книга „Радиоастрономија” наменета за ентузијасти-самоградители, со детални конструкции на радиоастрономски антени и приемници. Сепак, денес напредокот на техниката ја има прегазено таа книга. После толку време има голем напредок во електрониката, со подобри транзистори и конструкции на приемници, со помал шум и поголема селективност. Но, градската околина загадена со електромагнетни шумови не влијае поволно на таквите проекти, а и димензијата на антената треба да е голема, така што не гледам некој потенцијал за успех на еден таков евентуален проект. За некои посилни астрономски радиоизвори може да се пројде со некој помал array од хеликоидални антени, но и тоа не може да се постави на балкон од стан – за таков проект мора да се има куќа со двор.
На дадениот линк е опишана средно голема (за радиоаматерски услови – огромна!) параболична радиоантена, која инаку може да се користи како радиотелескоп, но таму е опишана нејзината употреба исклучиво како Earth-Moon-Earth радиоаматерска радиокомуникација - што нема врска со радиоастрономијата, иако таму попатно се спомнати некои мерења на сигналот од неколку галактички радиоизвори, заедно со Сонцето).
Владимир Филевски
Здраво,
Сакам да прашам дали има грешка во шемата за автоматски прекинувач за скалично светло од Емитер 4/2014, поточно дали колото LM311 треба да биде поврзано на 230V како што е на шемата или на друго напојување од 12V?
Давор
Тоа што го прашувате е јасно напишано во статијата. Дали ја имате прочитано? ИК LM311 се напојува од приклучокот за 230V, но тој напон се смалува со компонентите R7, C4, D1, D2, C5 на вредност од 5,5V со кој се напојува ИК. Ова подетално е објаснето во наведениот напис “Автоматски прекинувач за осветлување” од Емитер 4/2014, на стр. 59.
Слободан Таневски
Почитувани,
Добив на подарок унимер ISKRA US6A, кој не е исправен. На омското подрачје х1 има отпорник со видливи оштетувања од горење, со ознака 36е5. Претпоставувам дека треба да е 36 оми, но на мерење покажува 300 k. Исто така има оштетен кондензатор со ознака ISKRA 50000 j 630 V - KFMU 40/+85. Не ја разбирам оваа ознака - колкав треба да биде капацитетот? Го испробав подрачјето за мерење напони и тоа е исправно.
Во унимерот нема батерија, а на Гугл најдов дека ознаката на батеријата е 2R10 од 3 V. Во продавниците најдов батерија 3,7 V – дали таа батерија е соодветна за него и дали може да се стави појака батерија?
Од десната страна на унимерот има два конектора за наизменична струја – не знам за што служат? Дали се тие за полнење на батеријата и дали може да има батерија која може да се дополнува?
Дали може од вас да ги добијам соодветните отпорник, кондензатор, батерија и електрична шема? Имам основни познавања од електроника, но без ваша помош не би можел да го поправам.
Владо Арсов
Оштетениот кондензатор има капацитет од 50 nF, толеранција од 5% и максимален еднонасочен напон од 630 волти. Отпорникот има отпорност од 36,5 оми.
За да може унимерот US6A да мери отпорност, мора да се инсталира батерија од 3 волти. Не “појака”, туку точно 3 волти, инаку мерењата ќе бидат погрешни! Батеријата 2R10 тешко може да се најде, но наместо неа може да се користи ЕДНА литиумска CR123A или CR14505 (овие НЕ се полнат!) кои се со помали димензии од 2R10, па ќе може лесно да се сместат во постоечкото лежиште за батеријата, но ќе мора на некој начин да се поврзат плусот и минусот од батеријата со соодветните контакти од лежиштето. Или, може да се направи надворешно напојување со две сериски споени алкални батерии од по 1,5 волти.
Приклучоците од десната страна за наизменичен напон НЕ служат за полнење на батеријата (таа НЕ се полни!), туку служат како извор на наизменичен напон за мерење на кондензатори. Со оглед на очигледното неискуство, советувам да не се приклучува на наизменичен напон!
Списанието ЕМИТЕР не продава отпорници, кондензатори и батерии! Тие може да се купат во секоја продавница за електронски делови. Шемата на унимерот е во прилог на веб-страницата за оваа статија.
Владимир Филевски
Pages
Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...
Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.
Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.