Мистеријата наречена НЛО, измислица! (Емитер 2/2009)

Во врска со серијата под наслов "Мистеријата наречена НЛО", сметам за своја обврска, како долгогодишен соработник на ЕМИТЕР токму од областа на астрофизиката, да реплицирам по однос на обвинувањата упатени кон науката, од страна на уфологот г. Стојмир Симјановски.

Немам намера да се повторувам со тоа што е веќе кажано во речиси долготрајна полемика за или против "вонземното потекло на НЛО", мојот став по тоа прашање го изнесов уште на почеток на серијата (ЕМИТЕР бр. 12/07: "Не постои мистерија наречена НЛО"). Намерата ми е да се произнесам во врска со некои, според мене, чудни обвиненија упатени кон науката од страна на уфологот г. Симјановски. Основното обвинение се однесува на наводното "сокривање на вистината" од страна на науката за "вонземното потекло на НЛО", кои "перманенто се појавуваат веќе 60-тина години"! Чудно обвинение, кога се знае дека по тоа прашање науката го кажала својот став, чија суштина е: "НЛО немаат вонземно потекло". Но, ваквиот став на науката, не се совпаѓа со неговата "теза" (јас би ја нарекол желба) за "вонземно потекло на НЛО", па тој го прогласил за "грешка на науката, која со тек на време таа ќе ја увиди и ќе ја исправи". Можеби, доколку се најдат валидни докази. Но, она што следува натаму во неговиот текст, цитирам: "Науката е многу повеќе напор да се исправуваат грешките отколку само напор да се стекнуваат нови сознанија", завршен цитат, според мене не е точно, па создава погрешна слика за науката, особено кај недоволно упатените читатели во оваа сфера. Тоа ме наведе да ја објаснам методологијата со која науката се служи во својата дејност за откривање на знаењето, и на тој начин да ја покажам неоснованоста на тоа негово тврдење.
Појдовна точка во науката за објаснување на некоја непозната природна појава е хипотезата. Што е тоа хипотеза? Тоа е грчки збор, кој значи "подлога", а според Њутн, тоа е поставка, која е погодна за разрешување на некоја непозната појава, но сè уште недокажана како единствено можно решение. Според тоа, хипотезата е само патоказ кој покажува во која насока треба да се насочат натамошните научни истражувања, за таа или да се промовира во природен закон, или да се отфрли. Науката признава само такви хипотези кои произлегле од логични заклучоци, и кои можат да издржат конструктивна и реална критика. Многу теории, пред да влезат во проверениот состав на науката беа хипотези, а многу хипотези беа отфрлени без да станат теории, бидејќи беа побиени во второстепената постапка, наречена "научен доказ".
Сметам дека тука не е на одмет да објаснам и што е тоа логика. Според дефиниција, таа е наука за формите во кои мора да се одвиваат мисловните процеси, за да се дојде до вистинит заклучок. Уште во античко време логиката била поим кој значел исправно размислување и заклучување.
А сега следува најбитното: секое ново откритие отвора нова енигма, но за да го објаснам тоа подобро, еве малку хронологија. Кога Кеплер ја формулирал кинематиката на орбитирање на планетите во Сончевиот систем, се отвори енигмата за причината, која ги принудува планетите на орбитирање. Енигма ја разрешил Њутн со откривање на силата на гравитацијата, но со тоа се отвори нова енигма: зошто сите тела во вселената не се збијат на едно место поради нивното меѓусебно привлекување? Решението се обидел да го даде Ајнштајн со воведување во игра на антигравитациска космолошка константа, која држи рамнотежа на гравитацијата. Но, вистинското решение дојде подоцна, кога Едвин Хабл открил дека вселената не е статичка, туку дека таа експандира. Но, ете нова енигма: која е причината за експанзијата на вселената? Енигмата ја разрешува експлозија на космосот наречена Биг Бенг од пред 13,5 милијарди год., на самиот старт на простор-времето. Но, според тоа сценарио вселената започнала од точка со бесконечно голема густина и висока температура т.н. точка на сингуларитет, за која физичките закони не важат, па ете нова енигма: каде тогаш беа содржани почетните услови кои довеле до креација на вака погодена и униформна конфигурација на вселената? Тоа прашање остана отворено и денес.
Во најново време стаса и откритието дека експанзијата на вселената не е ретердациска (не забавува), како што до пред десетина години се мислеше, туку таа е акцелерациска (забрзува)! И ете нова енигма: која сила ја турка акцелерациската експанзија? Таа енигма повторно ја актуелизира Ајнштановата одбојна космолошка константа, но со изменета функција: не како рамнотежа на гравитацијата, туку како причина за акцелерациската експанзија. Физичарите го бараат решението во таинствена сила содржана во космосот, која тие ја нарекле темна енергија, но од каде таа доаѓа науката сè уште нема одговор. Постојат и други крупни енигми пред науката, помеѓу кои најактуелен е проблемот на некомпатибилноста на двете клучни теории на современата физика: квантната теорија и теоријата за релативитетот, па научниците трагаат по обединувачка теорија.
Можеме да одиме и натаму со набројување на енигми, но доволно е за да се види дека сето денес познато научно знаење не дошло наеднаш, туку низ еден долг процес на постепено откривање сè нови и нови сознанија, кои како повратна спрега перманентно отворале нови енигми за решавање. Ете тој процес г. Симјановски го нарекол "исправување на грешки", но дали тоа има некаква основаност, може да се заклучи од сето досега овде изложено. За волја на вистината, постои и погрешна логика, кога мисловниот процес се движи надвор од адекватните форми, но типичен пример за тоа е токму тезата на уфолозите за "вонземно потекло на НЛО", бидејќи таа не произлезе од релевантни аргументи или логични заклучоци, туку е плод на евтин новинарски сензационализам, широко распространет во САД. Имено, не навлегувајќи во техничките и другите можности за меѓуѕвездени патувања, нималку не е логично науката, која голем дел од своите истражувања ги насочила кон откривање живот надвор од нашата планета Земја, да прикрива така сензационално откритие, како што е евентуалното откривање на вонземјани во НЛО! Некој би рекол: "крие поради безбедносни причини, за да не се создава паника", но и во тоа нема логика, кога се знае дека науката предупредува на перманентна опасност од судир со талкачки небески тела (астероиди), дури и обелоденува проекти за одбрана од нив!
Со тоа мислам дека е кажано сè, па ќе завршам со исказот на Филип Клас, автор на книгата "Летачките чинии мит на 20 век": "Убеден сум дека фотографиите на летачките чинии се 90% автентични и 10% лажни: автентичниот дел го сочинуваат планините, дрвјата, грмушките…, а лажниот дел се самите летачки чинии.

Петар Лагудин


Аудио проекти и тестови (Емитер 1/2009)

Здраво пријателчиња од ЕМИТЕР!
Бидејќи чувствувам дека ги нема оние делови од ЕМИТЕР на кои се навраќав по десет пати и ги препрочитував с# до најситен детал (така да се рече до последна буква), би сакал да предложам нешто: Аудиотехниката навистина многу слабо, да неречам воопшто не е застапена... Жалосно! Порано имаше дури и самоградба на звучници, од што многу можеше да се научи. Сето тоа може да си го прочитам од интернет, ама не е исто. Зошто нема ниту еден таков проект повеке? Немате мислења ниту за слушалки, ниту за звучници, ниту за засилувачи... Сепак сте единствено списание што го правеше и може да го направи тоа!
Инаку мојот предлог се состои од следното: евтин наменски hi-fi засилувач за слушалки со тонска контрола. Воедно квалитетот на звукот да е од најголемо значење, а цената пристојна. Презадоволен сум од засилувачите кои сум ги изработил од ЕМИТЕР, па затоа ве замолувам да понудите и квалитетен засилувач за компјутер. Постоечките засилувачи на пазарот се слаби и неквалитетни.
Поздрав,
Дејан Маликовски,
преку е-пошта

Како и секогаш, ЕМИТЕР ги исполнува желбите на читателите уште пред да бидат поставени! Веќе во подготовка е проект за засилувач за слушалки од висока класа. Ќе има и тестови и прикази на аудио уреди, за сечиј вкус. На интернет можат да се најдат многу информации за с# и сешто, но најчесто тие се со многу сомнителен квалитет – не верувајте на с# што ќе прочитате на интернет!
Владимир Филевски

Убаво писмо со прецизно наведени предлози, а и критики. Во наредните броеви ќе бидете пријатно изненадени со проект за стерео засилувач за слушалки од многу висока (врвна) класа. Овој засилувач има одлични карактеристики, а цената за негова реализација ќе биде зачудувачки многу мала во однос на неговите можности.
Исто така во ЕМИТЕР ќе биде понуден проект на комплетно и целосно разработен и испитан одличен стерео hi-fi засилувач за компјутер, кој го нареков едноставно "Paganini". Зошто така го нареков, ќе прочитате во текстот од проектот!
Славко Стојковски


Не ми функционира програматорот (Емитер 1/2009)

Почитувани,
Го изработив програматорот за микроконтролери од брошурата "Микроконтролери за почетници 1".
Програмата за овој програматор и драјверите ги добив од вашата редакција. Пред да започнам со програмирањето го избришав PIC-от. Кога ќе сакам да го впишам кодот за мелодичен давач, кој исто така го добив од вас, програмата ми ја покажува следната порака: "Failed to program code!" (во атач има слика од пораката за грешка).
Ве молам за совет и помош како да го поправам овој проблем.
Со почит,
Горан Веловски

Следете ја следната постапка:
- Дали сте пробале во микроконтролерот да вчитате некоја друга програма, освен таа за мелодичното ѕвоно? Доколку не сте, обидете се! Така ќе знаете дали проблемот е во програмата што ја вчитувате или не. Кодот на програмата што ја вчитувате е испитан и е во ред, но за секој случај можеби при праќањето по електронска пошта настанала некоја грешка, што е МАЛКУ ВЕРОЈАТНО.
- Можно е да имате проблем и во кабелот што ги врзува програматорот и компјутерот. Проверете го него со омметар, дали исправно се направени поврзувањата.
- Можно е да имате проблем и на самата плочка со печатено коло. Проверете ја и неа.
- Доколку и понатаму со вчитување на други програма го имате истиот проблем, тогаш на вашиот компјутер драјверите и/или програмата не се соодветно инсталирани. Осигурајте се дека инсталациите сте ги правеле и ќе ги правите под АДМИНИСТРАТОРСКИ привилегии.
За ваша информација, веќе имавме два случаи каде поради несоодветни претходни ракувања со компјутерот (несоодветни инсталации и деинсталации на разни програми), програмата ФПП да не функционира.
Поздрав,
Добре Блажевски


Широк ЛЦД монитор на стар компјутер (Емитер 1/2009)

Почитувана Редакцијо,
Имам компјутер Intel (R) Celeron (TM) CPU, 1100 MHz, 1.1 GHz (Пентиум 3). Компјутеров добро ми служи и засега немам потреба од подобра конфигурација. Купив 22-инчен широк LCD монитор. Според упатството од мониторот, резолуцијата треба да изнесува 1680 х 1050. Таа резолуција ја нема, а најблиска до неа е 1600 х 1024. Според ова, не е задоволен Aspekt Ratio од 16:10 (на кој се инсистира во упатството од мониторот) и буквите во Вордот и на паѓачките менија се некако нечитки и како да се подизбришани. Во упатството од мониторот за овој проблем е посочено дека е потребно да се замени графичката картичка со таква која поддржува резолуцијата 1680 х 1050. Во продавниците за компјутерска опрема и во сервисите за компјутери ми велат дека немаат таква графичка картичка и дека тешко ќе ја најдам. Ја најдов графичката картичка SAPPHIRE ATI HD 3650 AGP која чини 4810,00 денари, но ова е веќе половина од цената на нов (поевтин) компјутер. Моето прашање е: дали има графичка картичка која е поевтина, а да ја поддржува резолуцијата 1680 х 1050 и која ќе може да се вгради во мојот компјутер?
Ви благодарам за одговорот.
Т.С. преку е-пошта

Цената на посочената графичка картичка е оправдана, со оглед на тоа дека е од поновата генерација, но перформансите кои ги нуди оваа графичка картичка воопшто нема да дојдат до израз кај Вашата конфигурација. За среќа, има и поевтини графички картички за Вашата конфигурација на компјутерот. Ви ја препорачувам графичката картичка GeForce FX 5500 која се приклучува на AGP слот каков што е на Вашиот компјутер (Пентиум 3). Цената е околу 1700,00 денари (со ДДВ).
Проверете на:www.niko.com.mk, www.vortex.com.mk, www.set.com.mk и www.riversoft.com.mk.
Зоран Ивановски

Добро е што воопшто сте нашле нова AGP Графичка картичка.
Без многу да разглобувам, лично мислам дека поисплатлива варијанта е да се додадат пари и да се купи нов компјутер или, пак, да се остане со старата конфигурација, се разбира, ако задоволува.
Вака е само фрлање пари во бунар без дно. Инаку, во Anhoch ја има (барем во понудата на www.anhoch.com) AGP графичката картичка Galaxy AGP GeForce FX5500 256MB 128Bit w/TV/DVI за 1960,00 денари.
Бранко Атанасовски


Моќни операциски засилувачи (Емитер 1/2009)

Емитерци,

сакам да ве прашам нешто. Ми треба операциски засилувач за мали влезни струи (pA, nA), номинален напон на напојување ±12 V DC (или ±24 V DC, иако таа варијанта не ми е баш најоптимален избор) и голема излезна моќност. Овие параметри ми се најважни. Ги разгледував последните Емитери што сум ги купил надевајќи се дека ќе најдам некој таков, ама освен LMC 6482 од бројот 10/08, други OpAmp не најдов. Иако LMC 6482 не би ми завршил работа, сепак, прашав дали го имаат (конкретно во Прилеп) и ми рекоа дека не ни слушнале за таков. Ако нема OpAmp кој има баш онакви карактеристики какви што наведов на почетокот од писмото, тогаш може да завршат работа и различни OpAmp кои поврзани каскадно, на крајот би дале поголема излезна моќност при номинален напон на напојување од 12 V (или 24V). Затоа ако можете, Ве молам да наведете по име и ознака различни OpAmp за наведената намена, како и да ми кажете по која цена и каде можам да ги набавам. Сакам да прашам уште нешто. Нели засилувањето кај OpAmp е потпомогнато од надворешен отпорник и вредноста на засилувањето е количник од вредноста на отпорникот во повратната врска врз влезниот отпор, Rpov.vrska/Rvlezno?Е сега, ме интересира дали има ограничувања за вредноста на R во повратната врска или не? Јас претпоставувам дека би имало ограничувања, вака најгрубо оценето, затоа што засилувањето не може да биде поголемо од теоретски 10 000 пати, па треба да се внимава дека отпор во повратна врска поделен со влезен отпор може да даде најголема вредност од 10 000. Не сум сигурен за ова ограничување, па затоа уште еднаш: дали има ограничувања за вредноста на R во повратната врска?

Благодарам однапред,

Зоран Јанкулоски, Прилеп

 

1. Поради барањето за поголема излезна моќност, одберете некој од специјалните операциски засилувачи за големи моќности (Power Operational Amplifier - POA), како на пример: L165, OPA541, LM675, OMA2541, LH0101. Побарајте ги на интернет каталошките податоци за наведените операциски засилувачи и одлучете се за оној што ги исполнува и останатите барања што ги имате и што може да се купи во некоја од нашите продавници за електронски компоненти. Може да побарате и директно на сајтовите на производителите (Analog Devices, Texas Instruments, National Semiconductor...) во групите Power Operational Amplifiers. Не наведувате зошто баш мора да употребите операциски засилувач за голема излезна моќност. Можеби ќе ви заврши работа и каскадна врска на JFET операциски засилувач (на пр., TL071, TL081) и некој од интегрираните засилувачи на моќност (TDA2002, TDA2005, TDA2020...). Инаку, со каскадна врска на операциски засилувачи за општа намена не може да се постигне зголемување на излезната моќност.

2. Во споевите за инвертирачки и неинвертирачки засилувач, со отпорничкиот делител R2/R1 се прави негативна повратна врска (НПВ), со што засилувањето на целото засилувачко коло е многу помало од засилувањето на употребениот операциски засилувач (значи, не може баш да се рече дека со отпорникот R2 се потпомага засилувањето). Една важна добивка од примената на јака НПВ е тоа што со неа се постигнува параметрите на целиот засилувач (засилување, влезна отпорност, излезна отпорност...) многу слабо да зависат од толеранцијата на параметрите на употребениот ОЗ. Не треба да се заборава дека изразите што ги користиме при пресметките за засилување на инвертирачки и неинвертирачки засилувач (-R2/R1 и 1+R2/R1) важат само под претпоставката дека употребениот ОЗ е идеален. За реални ОЗ, точните изрази се многу посложени, но кога е употребена јака НПВ (R2/R1 е релативно мало) слободно може да се користат претходно наведените. Колку односот R2/R1 е поголем, т.е. колку поблиску сме со односот R2/R1 до диференцијалното напонско засилување на ОЗ (Aud), толку поголема ќе биде разликата меѓу пресметаното и реалното засилување (ако ги користиме едноставните изрази ќе добиваме вредности поголеми од реалните). Вредностите кои обично се користат за R2 и R1 се од 1KΩ до 100KΩ. Со употреба на отпорници помали од 1KΩ непотребно се оптоварува операцискиот засилувач, а со поголеми од 1МΩ многу се зголемува термичкиот шум во засилувачкото коло и веќе мора да се пресметува и влијанието на влезната поларизациска струја во неинвертирачкиот и инвертирачкиот влез на ОЗ, која инаку ја занемаруваме при пресметките. Ограничување постои и поради фактот што ако го зголемуваме засилувањето на засилувачот што го дизајнираме, во исто време ја стеснуваме неговата амплитудно-фреквенциската карактеристика. Инаку, засилувањето кое го наведувате (10000) не може да се смета како некое теоретско ограничување што важи за сите ОЗ. Некои ОЗ имаат Aud >1000000.

Горан Џамбазов


Уште за плочките, потребниот материјал и повеќе електроника (Емитер 1/2009)

Почитувана редакцијо,
Јас сум ваш редовен читател и го следам вашето списание од неговите почетоци. Би сакал да се надоврзам на писмото од читателот Владимир Георгиев објавено во декемврискиот број на Емитер и да поднесам неколку забелешки од истата област, а тоа се:
Прво, јас сосема се сложувам со неговото мислење дека треба да има повеќе написи од областа на електрониката.
Второ, на повеќето од проектите материјалот кој е потребен да се изработи колото е даден на несоодветна страница каде што не е монтажната и електричната шема, па така секој што сака да го изработи тој проект ќе треба на секое залемување на некоја компонента да ја врти страницата.
Трета забелешка е тоа што се сложувам со горенаведениот читател дека во броевите што следуваат треба да се објавува и нацрт со дизајн на водовите за секоја ППК. Иако и вие сте во право дека секоја ППК е професионално изработена и по ниски цени, јас сепак не би мислел така. Ќе ја земам за пример ППК објавена во Емитер 12/08, а тоа е 8 канален лајт-шоу управуван со компјутер. Цената на витропласт плочка со тие димензии е 120 денари, плус за сито штампа со развивање 50 денари, значи мене целата ППК ќе ме чини околу 170 денари, а во случај да ја земам од вашиот ППК сервис таа ќе чини 320 денари.
Се надевам дека некои од горенаведените заблешки ќе ги прифатите и ќе има некаква промена во броевите што следат.
Со почит,
Иван Тодоровски

1. Забелешката на читателот Владимир Георгиев беше дека електрониката во ЕМИТЕР ја имало с# помалку, но видовме дека фактите покажаа токму спротивно – во споредба со старите изданија (пред 2001г), во сегашните броеви на ЕМИТЕР има ист или поголем број на страници со електроника и сродните дисциплини.
Вашата желба за уште повеќе електроника во ЕМИТЕР е убава ама, за жал, тешко остварлива. Има неколку причини за ова. Еден начин да се оствари вашата (и наша) желба е да се намали обемот на другите содржини, но тоа секако нема да наиде на одобрување кај читателите кои се интересираат за другите области од науката и техниката. Вториот начин е да се зголеми вкупниот број на страници на ЕМИТЕР, но тоа повлекува зголемување на цената, а ова сигурно нема да биде прифатливо за голем дел од читателите. На овие дилеми треба да се додадат и можните реперкусии во маркетиншкиот домен бидејќи поголем дел од фирмите/продавниците за електроника не се заинтересирани или не се способни да одвојат пари за рекламирање во ЕМИТЕР. Но, проблемите поврзани со желбата "повеќе електроника" не завршуваат тука.
Повеќе страници со електроника не е возможно да се реализираат со истите неколку соработници, прво затоа што тие не можат да стигнат да подготват повеќе написи, а второ затоа што не се специјалисти за сите области на електрониката. Значи потребни се и повеќе соработници – напредни електроничари и тоа од различни области на електрониката. За жал, и покрај нашиот постојан повик за нови соработници такви речиси и да нема. Еве, и вие пред речиси 2 години го побаравате нашето упатство со најава дека ќе подготвите неколку написи, но од тоа до сега не бидна ништо?!
И да не должам повеќе за ова. Согласно претходно кажаното, по се изгледа дека во догледно време вашата (и наша) желба за повеќе електроника ќе остане само желба.
2. Во голем број од нашите проекти списокот за потребниот материјал е на страницата каде што е и монтажната шема, но не е возможно секогаш да биде така. Некогаш причината за тоа е од графичка/дизајнерска природа, но почесто е заради тежнението соодветните слики од проектот да се најдат на оние страници каде што е и текстот за нив (а и ова некогаш е невозможно да се изведе). Но ова не е случај само во ЕМИТЕР туку и во светските списанија за електроника. А проблемот кој го наведувате лесно можете да го решите со тоа што списокот на потребен материјал ќе го ископирате на посебен лист и ќе го држите покрај монтажната шема додека го изработувате склопот.
3. Примерот кој го наведувате го кажува токму спротивното од она што сакате да го кажете бидејќи математиката ви е погрешна. Ако плочката за компјутерското лајт-шоу (ППК349) ја купите од нашиот ППК сервис таа ќе ве чини 160 денари (со купонот за попуст), а ако сами ја изработите ќе ве чини 170 денари, а јас мислам дури и поскапо бидејќи спомнатите 50 денари за сито печат и развивање се нереално ниски. Во секој случај, 160 е помало од 170, а каде е тука изработката на графичкиот филм и потрошеното време?
Но, како и да ја правите математиката не би требало да ни забележувате за продажбата на нашите плочки. Прво, затоа што цените на нашите плочки се навистина ниски и второ, затоа што тоа е еден од приходите кои помагаат ЕМИТЕР да излегува, а тоа е и во ваш интерес, нели?
Со почит,
Слободан Таневски

П.С. Би ве замолил за контакт со вашиот сито-печатар. Ако цените на неговите услуги се такви како што наведувате тогаш и ЕМИТЕР би можел да соработува со него.


Камената библија веродостојна како библијата (Емитер 6/2009)

Бидејќи г.Симјановски на повеќе пати ги прозва архитектите и инженерите, би сакал да му одговорам на некои прашања.
Прво, за тврдењето на Херодот дека "прво бил готов врвот на пирамидата, па средниот дел и, на крајот, најдолниот кој лежи на самата земја". Г. Симјановски вели дека никогаш не би му паднало на памет да не му верува на Херодот. А зошто? Па, Херодот опишува случка која се случила 20 века пред него, и тоа само на база на нечие кажување. Далеку од памет е дека некој (па бил тој и Херодот) може точно да опише случка стара 2000 години на база на кажувања и објаснувања на свештеници. Да не спомнуваме за многуте нереално фантастични описи што ги дава Херодот во својата Историја, бидејќи тој, сепак, не можел истите да ги провери, туку само ги забележувал.
Од инженерски аспект гледано, Херодот вели дека прво бил завршен врвот, значи не започнат. Ако гледате некоја зграда како се фасадира, ќе видите дека се започнува од горе па надолу. Тоа се прави затоа што при работата паѓаат отпадоци кои може да ја оштетат фасадата. Дали не може истиот принцип да се примени на пирамидите, бидејќи знаеме дека и тие биле фасадирани. Значи, градбата си тече нормално, а завршните работи почнуваат од врвот па до ножицата на пирамидата.
Како второ, пирамидите не биле обложени со мермер туку со алабастер кој е многу помек. Дури и основниот материјал на пирамидата, камените блокови, се од мека варовничка карпа, додека мермерот кој го гледал г. Симјановски во Прилеп спаѓа во групата на многу тврди варовнички карпи. Во целата пирамида има само неколку гранитни блокови и од нив е направен покривот на просторијата каде се чува саркофагот и самиот саркофаг. Камените блокови кои биле пренесувани од 900 km растојание се токму овие неколку гранитни блокови. Другите камени блокови (2,5 милиони) се ископани од каменоломот оддалечен само неколку километри од пирамидите во Гиза. Кога ќе ги посетите пирамидите во Гиза, прашајте го вашиот водич и тој ќе ви го покаже.
Како трето, зошто токму таа форма. Па, во книгите за прва година на архитектонски факултет се учи развојот на гробниците во Египет од првобитните мастаби од плитар, преку камените мастаби, преку скалестата пирамида на Зосер (висока 60m), преку искривената пирамида и црвената пирамида (и двете високи по 105m) на Снофру, се доаѓа до Кеопсовата пирамида (висока 146,59m). Помеѓу нив има уште две мали пирамиди на Хуни (таткото на Снофру) и Џедефре (син на Кеопс и брат на Керфрен), но тие не се важни од архитектонски аспект. Значи, знаењето и идејата за градењето на Кеопсовата пирмида се развивало преку неуспесите или успесите на неговите предци. Прв кој ја развива оваа форма е кралот Зосер со неговиот генијален градител Имхотеп. Другите само ја развивале и надградувале неговата идеја. Ако на сето тоа се додаде дека почнувајќи од Зосер, Секхемхет, Кхаба, Хуни, Снофру, Џедефре, Кеопс, Кефрен и Микерин, сите се последователи владетели, и сите имаат изградено какви такви пирамиди, логично е да се заклучи дека не некоја стара и непозната цивилизација (или вонземјани) ги направиле пирамидите, туку токму овие фараони (нивните поданици) преку многу труд, проби и преиспитувања на конструкциите ги имаат изградено. Архитектонско-градежната идеја се развива како и секоја друга научна гранка. Со материјалот кој го имале на располагање, египетските фараони направиле сè да ја докажат својата моќ. Да имале челик и бетон можеби ќе ги граделе кулите близначки. Што се однесува за примитивноста, да не заборавиме тие луѓе биле исто толку интелигентни како нас (но не и толку корумпирани). Тоа што нам денес ни изгледа невозможно не е навистина невозможно, туку научени со полесен начин сме го заборавиле. Кој сака да се увери нека проба да запали оган со две дрвени стапчиња (без кибрит и запалки), или да направи лак и стрела и со тоа да улови нешто (не домашно животно). Невозможно, зар не?
Што се однесува на објаснувањето на г. Симјановски дека пирамидите служеле за да го соберат сето знаење во нив, тогаш Египќаните имале многу знаење. Освен најпознатите пирамиди во Гиза (на Кеопс, Кефрен и Микерин), тука се и пирамидите во Абусир (на Кхаба, Сахура, Нефериркара, Нусера, Тети, Усеркаф, Зосер, Унас, Секхемкет) во Сакара (на Пепи 1, Меренра, Исеси, Пепи 2, Хенџер, Сенвосрет 3, Аменемхет 2, Аменемхет 3) во Дашур (на Мазхуна, Снофру, Сестрис 3, Лепсиус) и безимената пирамида во Медиум. Вкупно 26 пирамиди на фараони плус десетина на кралици, можеби има повеќе, јас ги знам овие. Ако древните Египќани имале толку знаење за да наполнат 26 пирамиди, тогаш сигурно знаеле како да ги направат.
Што се однесува до неговата математика "2 600 000 блока : 20 години =130 000 блока : 365 дена = 356 блока :12 часа = 29 блока на час" јас би ја дополнил со следната математика: 1 блок = 2500кг; 2500 кг : 100 работници = 25 кг/работник. Значи, 100 работници лесно може да повлечат еден блок. Да ставиме уште 100 за тоа време да го исечат и довлечат до пирамидата. Е сега 29 блока/час х 200 работници = 5 800 работници. Значи, за да пирамидата се изгради за 20 години се потребни само 5800 работници. Многу малку за еден фараон. Ако на Големата пирамида работеле 100 000 луѓе, тогаш 100 000 : 5 800 = 17,24 => 20години : 17,24 =1,16 години. Значи, 100 000 работници би требало да ја завршат пирамидата за малку повеќе од една година. Што правеле останатите 19 години, спиеле? Многу поверојатна е бројката од 35 000 луѓе кои работеле само 4 месеци годишно кога е поплавата. 35 000 луѓе х 120 дена х 12 часа = 50 400 000 работни часови ако 2 600 000 х 2 500 кг = 6 500 000 000 кг., тогаш 6 500 000 000кг : 50 400 000 часа = 129 кг/час. Тоа се две и половина вреќи цемент да се пренесат на растојание од 200 метри за еден час. Па, тоа е под денешните градежни нормативи.
Душко Бонев


PC напојување како независен извор (Емитер 6/2009)

Почитувани, како ваш редовен читател би сакал да ви поставам едно прашање. Поседувам напојување за PC кое би сакал да го искористам како издвоен извор за напојување на мал потрошувач како што е CD-ROM, на пример, без да се користи матичната плоча. Кои контакти треба да се премостат на главниот конектор со 20 изводи (кој нормално оди на матичната плоча) за да добијам напон од 5 и 12 волти на конекторот за периферни уреди. Претпоставувам дека едниот извод е PS_ON. Дали другиот е некој од COM изводите или PWR_OK изводот или некој друг?
Поздрав и благодарам,
Бранко Марјановиќ

Треба да се поврзе само PS_ON на маса и за да работи исправно напојувањето треба да има некаков потрошувач поврзан на него. Ако нема потрошувач, напојувањето ќе се исклучи.
Благој Ќупев


Дали е безбедно отворање на куќиште на транзистор? (Емитер 6/2009)

Здраво професионалци од Емитер.
Имам една идеја и сакам да ве прашам дали е безбедно да ја изве-дам. Сакам да земам еден NPN или PNP транзистор со метално куќиште, куќиштето да го пресечам со некои ножици за метал и да го отворам транзисторот, за да видам што има внатре во него.
Прашањето е: Дали има некаков токсичен гас во внатрешноста на куќиштето од транзисторот кој не смеам да го вдишам, дали има некаков токсичен материјал внатре кој не смеам да го допирам, дали има канцероген гас/материјал кој не смеам да го вдишам/допрам или нешто такво слично кое може да го загрози моето здравје???
Топли поздрави,
Дарко Петрески

Внатре во транзисторот нема токсични гасови и материјали кои не смеат да се допираат. Значи сосема е безбедно да го исечете куќиштето за да видите како внатре е направен транзисторот. Впрочем, сечењето на горниот дел од куќиштето на транзисторот BC108 беше начин да се добие фототранзистор пред 20-30 г. кога таквите елементи тешко се наоѓаа кај нас.
П.С. Иако се подразбира, сепак, да кажам: допирањето на материјалите од внатрешноста на транзисторот е сосема безбедно, но не и нивно голтање :-)))
Слободан Таневски

Не сум сретнал до сега дека во внатрешноста има некој токсичен материјал. Јас имам отворено десетина транзистори, па еве и после 15-ина години немам гајле!
За отворање најдобро е да се користи турпија за да го отстрани капакот со стругање на рабовите од куќиштето или уште подобро е да се употреби рам и пилица за моделарство.
Благој Ќупев


Како до вредноста на изгорен отпорник? (Емитер 6/2009)

Здраво,
Имам ТВ-приемник Венус во кој има изгорено кондезатор и отпорник. Кај кондезаторот се чита вредноста, а отпорникот е целиот црн и не може да се прочита неговата вредност. Како да ја најдам вредноста на отпорникот? Напоменувам дека овие елементи се во делот на високонапонскиот трансформатор.
Александар од Велес

Единствен начин да ја дознаете точната вредност на отпорникот е истата да ја прочитате од електричната шема на телевизорот или да отворите ист таков телевизор. На интернет постојат сајтови кои поседуваат библиотеки со електрични шеми во електронска фо-рма (најчесто во .pdf формат) од најразлични производители. Некои од нив шемите ги нудат бесплатно, а некои за својата услуга наплатуваат. За да дојдете до посакуваната електрична шема, искористете ги можностите на популарните интернет-пребарувачи. Во пребарувачот (на пр., Google) во полето за клучни зборови не заборавајте да го внесете точниот назив на телевизорот (моделот) заедно со зборо-вите "Service Manual" (на пр., SONY KV-X2951D Service Manual).
Дејан Трпески

Правилен начин е да погледнете во електричната шема на приемникот, каде ќе ја најдете точната вредност.
Друг начин, кој служи само за снаоѓање и за приближно одредување на вредноста на отпорникот, е да го изгребете заштитниот слој на отпорникот некаде на средина, на гребаното место да го ставите едниот испитен шилец (црвениот или црниот, сеедно) на инструментот за мерење отпор, а другиот испитен шилец на едниот крај на отпорникот, а потоа на другиот. Ако во еден од тие случаи добиете некаква вредност, тоа значи дека сте измериле приближно половина од вредноста на целиот отпорник.
При замена на прегорениот отпорник, треба да водите сметка и за неговата моќност, која се одредува според неговата големина.
Зоран Тасиќ


Pages

Пишувајте ни, прашувајте, коментирајте, предлагајте...

Ако имате некоја критика, пофалба или предлог за списанието, ако имате прашање или коментар во врска со некој напис објавен во ЕМИТЕР, ако имате прашање од која било област од науката и техниката или, ако имате проблеми со изработка и поправката на вашите уреди и системи – слободно обратете ни се.

Потрудете се вашите писма да бидат кратки и прецизни, но внимавајте да ги содржат сите неопходни информации во врска со темата. Ќе се потрудиме нашиот одговор да го добиете што побрзо (преку e-mail), а најинтересните писма, заедно со нашиот одговор ќе бидат објавени во списанието и на нашиот Веб портал (https://emiter.com.mk/pisma). Во секој број едно писмо ќе биде прогласено за “Писмо на бројот“ и неговиот автор ќе биде награден со полугодишна претплата на ЕМИТЕР.
Напоменуваме дека сите писма што ќе пристигнат на адреса на редакцијата сметаме дека се испратени со цел да бидат објавени. Редакцијата го задржува правото да ги обработи писмата што ќе бидат објавени, во насока на лектура, појаснување и кратење. На крајот, мора да напоменеме дека, и покрај нашата желба, сепак, не сме во можност да одговориме на сите писма и прашања.